Jelenia Góra 2021-11-25

Spalinowe Zespoły Trakcyjne SA135.

Geneza powstania wagonu silnikowego.

Z początkiem XXI wieku, zakłady PESA w Bydgoszczy opracowała całą rodzinę spalinowych zespołów trakcyjnych, do obsługi mniej obciążonych ruchem pasażerskim szlaków. Część z tych pojazdów budowano jako jednowagonowe, popularnie zwane autobusami szynowymi. Inne były budowane jako dwu-wagonowe, czyli już typowe Spalinowe Zespoły Trakcyjne.

Spalinowe zespoły trakcyjne typu 214Mb oznaczone jako SA135 są produkowane od 2008 roku. Pojazd został opracowany przez firmę PESA we współpracy z biurem projektowym MARAD Design. Wersja SA135 jest rozwinięta z podstawowej konstrukcji 214M. Do rodziny należą pojazdy typu SA106 (właściwy typ 214M) SA103 (214Ma), oraz SA134 (214Mb, dwu-wagonowy). Produkcję podjęto w Bydgoszczy. Wersja SA135 w prostszej wersji była produkowana także ZNTK Mińsk Mazowiecki. Zmiany polegały na uproszczeniach w konstrukcji kabiny maszynisty, dla obniżenia kosztów produkcji.

Pierwsze pojazdy SA135 zamówiła Kolej Dolnośląska. Następnie wagony trafiły do Województwa Mazowieckiego. Były obawy, że pojazdy napędzane na jeden wózek mogą mieć trudności w poruszaniu się na górskich, trudnych szlakach, zwłaszcza jesienią i w zimie. Obawy te okazały się nieuzasadnione i wagony doskonale się tam spisują. Wagony charakteryzują się niskimi kosztami eksploatacyjnymi i małymi wymagania dotyczącymi torowiska. Koszt jednego wagonu SA135 w 2010 roku, wynosił około 13,5 miliona złotych. Pojazdy SA135 używają także PolRegio i Arriva. Do 2016 roku, zbudowano 59 egzemplarzy.

Konstrukcja SA135.

Pojazd SA135 jest przystosowany do normalnych torów o szerokości 1 435 mm, na których nie ma trakcji elektrycznej. Wagony używane są w ruchu podmiejskim i lokalnym, o długości tras nie większej niż 100 km. Na obu końcach pojazdu są kabiny maszynisty. Czołownica jest wyposażona w typowy sprzęg śrubowy i nie montowano na nich sprzęgu samoczynnego. Mimo to, pojazd ma możliwość jazdy ukrotnionej. Nad sprzęgiem umieszczono gniazda do sterowania ukrotnionego, które są trochę ukryte. Są to gniazda elektryczne i instalacji pneumatycznej. Pociągi SA135 mogą być sprzężone w ruchu ukrotnionym nie tylko pomiędzy sobą, ale i także z pojazdami SA134, oraz SA106. Na czołownicach zamontowano klasyczne zderzaki, o ugięciu 0,10 m.

Ostoja i szkielet wagonu jest wykonany z profili stalowych połączonych ze sobą poprzez spawanie. Wykorzystano stal węglową niskostopową, o podwyższonej odporności na korozję. Profile stalowe są wykonane z blachy o grubości 3 mm, a pokrycie wykonano z blachy o grubości 2 – 1,5 mm. Czoła wagonu wykonano z laminatu poliestrowo-szklanego. Szyby są montowane metodą wklejania. Wagony mają po dwoje drzwi na każdą stronę, a wagony Kolei Mazowieckich mają pojedyncze drzwi na każda stronę. Szerokość wejścia wynosi 1,30 m, co ułatwia wejście osobom niepełnosprawnym. Dla nich jest rozkładana pochylnia, po której poruszają się wózki inwalidzkie. Drzwi otwierane i zamykane są automatycznie przez mechanika pociągu, przy pomocy układu pneumatyczno-elektrycznego. Drzwi odskokowo-przesuwne są kontrolowane przez fotokomórkę.

Wnętrze wagonu.

Środkowa część wagonu ma podłogę umieszczoną nisko, czyli 0,60 m nad główką szyny. W tej części są miejsca dla pasażerów na wózkach. Tutaj umieszczono toaletę w systemie zamknięty, dostępną dla inwalidów. W tej części są składane miejsca dla pasażerów i miejsce dla dużego bagażu, rowerów lub nart. Ze środkowej części wagonu schody prowadzą do dwóch części gdzie podłoga jest umieszczona wyżej. Na jedną i drugą stronę są po trzy stopnie. Pod podłogą tych części wagonu znajdują się wózki, silnik spalinowy, zbiorniki paliwa, zbiorniki sprężonego powietrza, zbiorniki wody i fekali, akumulatory i inne. We wnętrzu, dla pasażerów są fotele wykonane z tworzywa sztucznego, pokryte miękką tapicerką. Fotele są w układzie 2+2 z przejściem pośrodku, jak w autokarze. Ściany wyłożone są twardym tworzywem w kolorze kremowym. W wagonie jest system informacji pasażerskiej w postaci wyświetlaczy oraz zapowiedzi głosowe.

Pociąg ma standardowe wyposażenie: Czuwak, SHP (samoczynne hamowanie pociągu), Radio-Stop. W przedniej kabinie jest szafa układów elektrycznych, a w tylnej kabinie szafa pneumatyki i urządzenia bezpieczeństwa jazdy. Agregat klimatyzacji jest zamontowany na dachu wagonu. Wagon ma sygnalizację przeciwpożarową.

Niektórzy użytkownicy wyposażyli swoje wagony w system GPS połączony z centralą przewoźnika. Dzięki temu, wiadomo gdzie w danej chwili znajduje się pociąg. Niektórzy użytkownicy wyposażyli okna w swoich wagonach w rolety rozwijane ręcznie. Niektórzy użytkownicy wyposażyli swoje wagony w zewnętrzne kamery zamiast lusterek wstecznych.

Układ napędowy wagonu.

Wagon jest oparty na dwóch dwuosiowych wózkach. Układ osi B’2’, co oznacza że jeden wózek jest napędowy, a drugi toczony. Każdy wózek jest podwójnie usprężynowiony. Pierwszy stopień stanowią sprężyny metalowo-gumowe, zaś drugi stopień stanowią poduszki powietrzne wspomagane amortyzatorami hydraulicznymi. Pod pudłem wagonu umieszczono silnik spalinowy, który poprzez przekładnię hydrauliczną, skrzynkę biegów automatyczną, wał napędowy Cardana, przekładnie na osiach kół, napędza koła.

Układ hamulcowy oparty na tarczach zamontowanych na osi kół. Hamulce mają system ABS. Wózki wyposażone są w piasecznice. Na życzenie zamawiającego można zamontować układ smarowania obrzeży kół.

Wagon silnikowy SA135 zastosowano silniki typu Power Pack. Pojazd jest wyposażony w wysokoprężny silnik MTU 6H 1800 R84, o mocy 530 KM lub silnik MTU 6H 1300 R84, o pojemności 12,8 litrów, o mocy 380 KM. Silnik sprzężony jest z automatyczną przekładnią ZF 5-HP902. Możliwe też jest zastosowanie innych silników rodziny MTU Power Pack.

Zaletą silnika typu Power Pack jest jego integralna budowa. Blok Power Pack to silnik, sprzęgło, przekładnia, układ smarowania, układ chłodzenia, układ wydechowy i elektroniczne sterowanie i diagnostyka. Wymiary Power Pack pozwalają na montowanie ich pod podłoga wagonu lub na dachu wagonu, kiedy porusza on generator prądu, czyli w pociągach z przekładniami elektrycznymi. Silnik MTU wywodzi się z silników wysokoprężnych firmy Roll Royce.

Dane T-T SA135:

Produkcja seryjna od 2008 roku. Typ fabryczny 214Mb, typ na kolei SA135. Pokrewne SA133, SA132, SA134, SA106. Długość 24,50 m. Szerokość 2,89 m. Wysokość 4,135 m. Masa 44 000 kg. Masa maksymalna 77 500 kg. Układ wózków B’2’. Wysokość podłogi w części niskiej 0,60 m od główki szyny. Wysokość podłogi w części wysokiej 1,15 m od główki szyny. Ilość miejsc siedzących 60. Całkowita ilość podróżnych 150 – 170 osób. Prędkość maksymalna 140 km/h. Prędkość eksploatacyjna (podróżna) 120 km/h. Średnica kół wynosi 0,84 m.

SA135-001.

Pojazd SA135-001 został wyprodukowany w Bydgoszczy w maju 2008 roku. Został kupiony przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego i wpisany do rejestru PKP Przewozy Regionalne. Po utworzeniu spółki Koleje Dolnośląskie wagon wpisano na stan spółki w grudniu 2008 roku. W 2018 roku, wagon przeszedł naprawę poziomu P4, w ASO Mieczkowski Inowrocław.

Opracował Karol Placha Hetman