Zbąszyń 15-04-2025.

Stacje kolejowe Zbąszyń, Zbąszynek.

Zbąszyń – Współrzędne geograficzne: 52.259N 15.893E. Elewacja 56 m. Adres: Plac Dworcowy 64-360 Zbąszyń.

Zbąszynek – Współrzędne geograficzne: 52.242N 15.818E. Elewacja 77 m. Adres: Dworcowa, 66-210 Zbąszynek.

Zbąszyń to jest miasto w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Zbąszyń. Miasto funkcjonuje na prawach gminy miejsko-wiejskiej. Miasto ma powierzchnię 5,42 km2. Populacja wynosiła 7 242 mieszkańców (2016 rok). Urząd miejski, adres: ulica Żwirki 1, 64-360 Zbąszyń. Miasto Zbąszyń położone jest w zachodniej Polsce, nad Jeziorem Błędno i nad rzeką Obrą, na Nizinie Wielkopolskiej. Leży na granicy Pojezierza Poznańskiego i Pojezierza Łagowskiego. Tereny w około miasta nazywane są Małe Mazury. Jest tutaj 40 km szlaków kajakowych, po których pływał kardynał Karol Wojtyła, późniejszy święty Jan Paweł II.

Historia miasta Zbąszyń.

Osada oficjalnie została założona w 1231 roku. Lokacja miasta nastąpiła w 1311 roku. Miasto w swojej historii kilka razy zmieniało nazwę. Od 1793 roku, nosiło niemiecką nazwę Bentschen. Kiedy odrodziła się Polska, nazwę zmieniono na Zbąszyn, a po drugiej wojnie światowej na Zbąszyń. Nazwa miasta wywodzi się od nazwy osobowej Zbąsza, która pochodzi od imienie Zbąd i jego odmian. Zamiana formy nazwy Zbąszyn do Zbąszyń związana była z gwarowym nazewnictwem wielkopolskim, w wyniku którego -in wymawiano jako -iń.

Miasto pierwotnie było pograniczną, wielkopolską kasztelanią znajdującą się niedaleko granicy brandenbursko-polskiej. W 1243 roku, w osadzie postawiono komorę celną, w której pobierano cła za handel pomiędzy Polską, a krzyżakami. W tym czasie, powstał wielkopolski zamek obronny. W 1238 roku, był już kościół i plebania katolicka. Osada była wielokrotnie niszczona przez brandenburczyków i książąt śląskich. Od 1338 roku, aż do rozbiorów Polski, miasto bez przerwy pozostawał w granicach Polski.  W 1528 roku, miasto otrzymało prawo do 4 jarmarków w ciągu roku. W 1793 roku, w wyniku drugiego rozbioru Polski, miasto zostało zajęte przez prusaków, jak i cała Wielkopolska. Po zwycięskim dla Polaków drugim powstaniu wielkopolskim, jakie było w 1806 roku, miasto w okresie 1807–1815, znalazło się w powiecie babimojskim, departamentu poznańskiego, w granicach Księstwa Warszawskiego. W 1815 roku, miasto ponownie weszło w skład królestwa prus. Miasto nawiedzały pożary, powodzie i zarazy. Na przełomie XIX i XX wieku, w mieście powstały większe zakłady przemysłowe: fabryka krochmalu, cegielnie, tartaki napędzane silnikami parowymi, fabryki włókiennicze. W 1895 roku, w mieście znajdowało się 299 dymów (domów) zamieszkiwanych przez 2 847 mieszkańców, głównie katolików (55 %). W 1907 roku, prusacy rozebrali historyczny zamek. Pozostała tylko brama i wieża. W 1904 roku, w mieście otwarto gazownię, która pracowała na potrzeby zakładów pracy i do oświetlania 70 latarnii ulicznych. W 1906 roku, w związku z silną germanizacją ludności Polskiej, wybuch strajk w szkołach miejskich. W 1908 roku, fundowano szpital miejski.

W czasie powstania wielkopolskiego, w okresie 1918–1919, o miasto toczyły się zaciekłe walki między powstańcami a wojskiem germańskim. W dniu 4–5 stycznia 1919 roku, w okolice miasta Zbąszyń dotarły powstańcze pododdziały przyszłego 61. Pułk Piechoty Armii Wielkopolskiej, które od zachodu zaatakowały miasto. Powstańcom udało się zająć dworzec, jednak zostali wyparci przez regularne wojsko germańskie; dwa pułki grenadierów brandenburskich. Germańcy wzmocnili obsadę wojskową w mieście do 500 żołnierzy, wspierane przez batalion ochotniczy germańskiej Straży Obywatelskiej, w sile około 400-500 ludzi. Uzbrojeni byli w około 30 karabinów maszynowych, dwa pociągi pancerne oraz 10 dział. Drugi atak powstańców przeprowadzony został w nocy z 10 na 11 stycznia 1919 roku. Również ten atak został odparty przez siły germańskie, dysponujące przewagą militarną. Zbąszyń wrócił w granice Polski, w dniu 17 stycznia 1920 roku, po ustaleniach Traktatu Wersalskiego.

W 1926 roku, do Zbąszynia przybył zakon sióstr Elżbietanek. Siostry prowadziły przedszkole zwane wówczas „Ochronką Anioła Stróża”.

O świcie, w dniu 1 września 1939 roku, po krwawych walkach, wehrmacht zajął zbąszyńską stację PKP, a później miasto, które jedynie na kilka godzin odbili Polacy. Germańcy wcielili całą Wielkopolskę, jako Kraj Warty do rzeszy, wysiedlając z miasta Polaków do generalnego gubernatorstwa. Wielu mieszkańców wywieziono do germańskich obozów koncentracyjnych oraz obozów przymusowej pracy niewolniczej, gdzie zmarli lub zostali zamordowani.

W dniu 27 stycznia 1945 roku, do miasta wkroczyły oddziały sowieckie. Do miasta powróciła część dawnych Polskich mieszkańców. W 1946 roku, liczba mieszkańców wynosiła 4 042, a w 1961 roku, wzrosła do 5 720. W mieście działały dwie szkoły podstawowe, szkoła zawodowa, przedszkole, poczta. Powstały zakłady przemysłowe: zakłady odzieżowe, zakłady koszykarsko-wikliniarskie, rzemieślnicza spółdzielnia pracy stolarzy, przedsiębiorstwo produkcji niedrzewnej „Las” oraz garbarnia. Były także liczne zakłady rzemieślnicze.

Kolej Zbąszyń.

Historia zmian nazwy: Od 26 czerwca 1870 roku, Bentschen. Od 17 stycznia 1920 roku, Zbąszyń. Od 1 września 1939 roku, Bentschen. Od 27 stycznia 1945 roku, Zbąszyń.

W 1870 roku, przez miasto poprowadzono linię kolejową, początkowo na dystansie Magdeburg i Berlin do Poznania. Szybko stacja stała się ważnym węzłem kolejowym, przyczyniając się do rozwoju gospodarczego Brandenburgii i Wielkopolski. W 1870 roku, zbudowano dworzec ceglany, który zachował się do obecnych czasów. W 1891 roku, zbudowano dworzec na peronie. W 1870 roku, zbudowano także budynek poczty (1908 rok). W 1870 roku, na obecnym Peronie 3 postawiono żeliwną wiatę. Obecnie wiata ma zdemontowany dach i stoją tylko żeliwne słupy, które wymagają remontu. W okresie 1920-1927, na Peronie 1 postawiono wiatę stalową nitowaną.

Zbudowano zespół budynków, obecnie przy placu Dworcowym 5-7. W dniu 15 maja 2015 roku, budynki te zostały wpisane na listę zabytków pod numerem rejestracyjnym 961/Wlkp/A.

W 1918 roku, Polska odzyskała niepodległość. W 1921 roku, w wyniku Traktatu Wersalskiego wyznaczono granicę wschodnią germańców, a jednocześnie zachodnia granica Polski. W wyniku wytyczenia granicy, stacja Zbąszyń, znalazła się po stronie Polski i została Polską stacją graniczna.

Stacja w Zbąszyniu przeszła modernizację. Zbudowano wówczas nowoczesną infrastrukturę: hale odpraw, bocznice, punkty kontroli paszportowej i celnej. W 1928 roku, rozpoczęto budowę nowego dworca. Poświęcenie budowli odbyło się w dniu 14 października 1929 roku. Projektantem dworca był architekt pan Adolf Piller.

Obecnie (2025 rok) na stacji Zbąszyń jest kilka budynków kolejowych, które są zbudowane z brunatnej cegły, nie otynkowane. Wsród nich jest budynek dla służb kolejowych, z charakterystyczna wieżyczką. Budynek obecnie jest budynkiem mieszkanym.

Jest także pierwszy budynek dworca, który jest dwupiętrowy. Budynek w podstawie ma 28 m x 23 m. Parter był wykorzystywany dla obsługi podróżnych. Na piętrze były pomieszczenia służbowe, które obecnie są mieszkaniami. Budynek ma 8-osi. Okna dolne są większe od okien górnych. Od strony zachodniej, do budynku dworcowego jest dobudowane parterowe skrzydło, które ma w podstawie 23 m x 14 m.

Zabytkowy dworzec został wzniesiony w 1929 roku, według projektu architekta Adolfa Pillera, w stylu modernistycznym. Polski budynek dworcowy przypomina budynek pałacowy. Budynek w podstawie jest nieregularnym prostokątem, o wymiarach w podstawie 123 m x 26,5 m. Budynek w okresie 2021-2025, został wyremontowany. Wykonawcą robót była firma AGROBEX z Poznania. Praca została wykonana w ramach Programu Inwestycji Dworcowych w okresie 2016-2023, a współfinansowana była z środków budżetu państwa. Jej wartość to 26,5 milionów złotych. Przebudowę przeszły wszystkie pomieszczenia dworca, razem z instalacjami. Budynek został przystosowany do korzystania przez osoby niepełnosprawne; zamontowano dwie windy. Centralna część dworca jest nadal przeznaczona dla obsługi podróżnych; kasy biletowe, poczekalnia, toalety. W budynku jest przestrzeń na działalność komercyjną i dla celów samorządu. W zachodnim skrzydle powstała; hala do squasha, siłownia, sala wielofunkcyjna. W skrzydle wschodnim jest przestrzeń komercyjna. Toalety przystosowano także dla osób niepełnosprawnych. Zakres remontu objął też renowację elewacji budynku wraz z detalami architektonicznymi. Odnowiono godło Polskiego Orła, które zostało podświetlone. Uporządkowano teren przy dworcu, a ulice były już naprawione w 2019 roku. W otoczeniu dworca powstał parking. Modernizacja przywróciła budynkowi dawny blask, a jednocześnie dostosowała go do współczesnych potrzeb. W dniu 24 lutego 2025 roku, na stacji odbył się dzień otwarty, podczas którego mieszkańcy mogli zobaczyć efekty prac. Była bardzo duża frekwencja gości.

Stacja Zbąszyń ma bardzo ciekawy układ peronów. Peron 1 znajduje się przy budynku dworcowym i ma jedną krawędź peronową. Peron 1 ma długość 260 m i jest zadaszony wiatą o długości 130 m. Peron 2 jest peronem wąskim, wyspowym, długim na 215 m, ale ma tylko jedną krawędź peronową. Peron 3 jest peronem wyspowym, o długości 243 m. Peron 3 jest zadaszony wiatą o długości 150 m. Na peronie jest niewielki budynek dworcowy. Peron 4 jest peronem wyspowym, dwukrawędziowym i ma długość 220 m. Na peronie było zadaszenie, ale pozostały tylko żeliwne słupy. Remont zadaszenia wymaga dużych nakładów finansowych, bo słupy wymagają specjalistycznej naprawy. Wszystkie perony są połączone tunelem umieszczonym we wschodniej stronie peronów. Tunel nie łączy się z ulicą Dolna, DW Nr 302, z południowej strony stacji.

Przez stację osobową przebiega kilkanaście torów przelotowych, ale kilka torów, ze strony południowej jest nieużywanych i porastają tam samosiejki. Umieszczone po stronie południowej byłe magazyny kolejowe, które funkcjonują jako sklepy: lumpeks, sklep z drzwiami, sklep z maszynami poligraficznymi.

W zachodniej stronie stacji, znajdują się tory nieprzelotowe. Jest ich 12. W tej części znajduje się prostokątny budynek lokomotywowni, w którym jest 6 torów. Zachodnią część stacji obsługuje nastawnia „Zb1”. Nastawnia dyspozycyjna „Zb” znajduje się we wschodniej głowicy stacji, przy przejeździe kolejowo-drogowym w ciągu ulicy Graniczna. W pobliżu są tereny byłej cegielni. Drugi przejazd kolejowo-drogowy znajduje się w zachodniej głowicy stacji w ciągu ulicy Jacentego Janka. Cała stacja ma długość 1 600 m. Odległość pomiędzy stacjami Zbąszyń – Zbąszynek, wynosi około 6 km.

W kwietniu 2025 roku, ze stacji odjeżdżało 89 pociągów w ciągu doby i można było pojechać do stacji: Białystok, Frankfurt/Oder, Gdynia Główna, Gorzów Wielkopolski, Koło, Leszno, Oborniki Wielkopolskie, Poznań Główny, Rzepin, Świnoujście, Warszawa Wschodnia, Wolsztyn, Wronki, Września, Zielona Góra Główna. Nigdy w historii stacji nie było tylu pociągów i takiej dużej oferty. Nawet w czasach germańskich, kiedy było tylko 30 pociągów. Obecnie na trasie Warszawa – Berlin jest 6 par pociągów; Berlin – Warszawa – Express. W ofercie są pociągi InterCity: Nr 77108 Podlasiak, Zielona Góra Główna – Poznań Główny. Nr 230 Gedania, Gdynia Główna – Berlin, z lokomotywą elektryczną DISPO 193 MRCE. Nr 75104 Bachus, Zielona Góra Główna – Gdynia Główna, z lokomotywą elektryczną EP07 lub EU160. Nr 75108 Stoczniowiec, Zielona Góra Główna – Gdynia Główna, z lokomotywą elektryczną EP07. Nr 78103 Strzelecki, Warszawa Wschodnia – Zielona Góra Główna, z lokomotywą elektryczną EU160. Nr 78101 Luboszanin, Lublin – Zielona Góra Główna. Nr 18170 Uznam, Warszawa Wschodnia – Świnoujście, z lokomotywą elektryczną EP07. Nr 71107 Zielonogórzanin, Zielona Góra Główna – Warszawa Wschodnia, z lokomotywą elektryczną EU200. Pasażerowie są obsługiwani także przez: Koleje Wielkopolskie oraz PolRegio.

Zbąszyń Przedmieście.

Przystanek kolejowy Zbąszyń Przedmieście położony jest na LK Nr 359 Leszno – Zbąszyń. Jest budynek dworcowy. We wnętrzu jest kasa biletowa, poczekalnia i pomieszczenia służbowe. Z przystanku osobowego odjeżdżają wyłącznie pociągi osobowe przewoźnika Koleje Wielkopolskie w kierunku Leszna, Wolsztyna oraz Zbąszynka.

Germańska akcja Polenaktion.

Niemiecka akcja wydalania żydów pochodzących z Polski rozpoczęła się w październiku 1938 roku. Początku tej akcji należy szukać w postawie żydów, którzy byli obywatelami polskimi. Kiedy odrodziła się Polska, wielu żydów stwierdziło, że będzie im lepiej w niemczech i wyemigrowali. W Polsce wprowadzono prawo, które mówiło, że nieobecność obywateli polskich w Polsce dłużej niż 5 lat, pozbawiało ich z automatu obywatelstwa polskiego. W Polsce ustawa została przyjęta przez Sejm w dniu 31 marca 1938 roku. Germańcy stwierdzili, że jednym ze sposobów pozbycia się żydów z niemiec, jest ich deportowanie do Polski. Akcja otrzymała kryptonim Polenaktion. W ciągu kilku dni, germańcy próbowali wydalić do Polski około 17 000 żydów. W dniu 26 października 1938 roku, szef służby bezpieczeństwa rzeszy, Reinhard Heydrich, ogłosił rozporządzenie, o natychmiastowym wydaleniu wszystkich żydów, pochodzących z Polski. Rozporządzenie to obejmowało przede wszystkim tych żydów, którzy nie utrzymywali już z Polską żadnych kontaktów. Deportacja odbywała się błyskawiczne, bez możliwości zabrania ruchomego majątku. Przed wysiedleniem uchronili się tylko tylko ci, którzy byli nieobecni w miejscu zamieszkania lub schronili się. Deportowanych pognano piechotą na stacje kolejowe i załadowano do wagonów. Wagony zamykano i plombowano. W nocy z 27 na 28 października 1938 roku, na granicznych stacjach w Zbąszyniu, Bytomiu, przed Chojnicami i Wschową, pojawiły się pociągi, a w nich kilka tysięcy żydów. Germańcy próbowali ich przepędzić przez granicę. Kilka tysięcy osób koczowało na pasie granicznym, między kordonami wojska germańskiego i Polskiego. W Zbąszyniu, około 6 000 osób umieszczono w obozie przejściowym, na terenie byłych koszar; dawne koszary kawaleryjskie, ze stajniami i nieczynny młyn. Akcja Polenaktion wywołała protesty polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które zagroziło, że w odwecie wydali z Polski obywateli niemieckich. Rozpoczęły się rokowania polsko-germańskie i wstrzymano akcję. Większość żydów została ponownie zabrana do germani, a pociągi pojechały prosto do obozów koncentracyjnych. W odwecie, Herschel Grynszpan, za objęcie tą akcją jego rodziny, zabił germańskiego dyplomatę Ernesta von Ratha, co stało się pretekstem do nocy kryształowej. Akcja Polenaktion pokazała wyraźnie niską kulturę niemców, którzy ciągle aspirują do rządzenia w Europie.

Zbąszynek.

Ustalenia Traktatu Wersalskiego spowodowały, że po wielkiej wojnie światowej ustalono przebieg wschodniej granicy germani, a jednocześnie odrodzonej Polski. W okolicach Zbąszynia granicę poprowadzono fragmentem rzeki Obry. Linia graniczna mijała miejscowość Zbąszyń po zachodniej stronie, przydzielając miasto Polsce. Germańcy byli wyraźnie niezadowoleni, ale Polacy jak najbardziej, ponieważ miasto było typowo Polski. Taki układ wymagał utworzenia nowej stacji granicznej po stronie germańskiej. Prowizorycznie stacją graniczną stała się stacja Szczaniec.

Nową stację planowano zbudować w okolicach miejscowości Dabrówka Wielkopolska. Okazało się, że były trudności z wykupem ziemi, a właściciele żądali wygórowanych opłat. Wówczas zainteresowano się gruntami wsi Kosieczyn.

Nowo budowana stacja i miasteczko otrzymała nazwę Neubentschen. Stacja miała pełnić funkcję towarową, komory celnej, funkcję osobową z oprawą celną. Stację zaprojektowano zgodnie z najnowszymi trendami, dzieląc osobno na część osobową i towarową. Wszystko miało dopełniać miasteczko, które zaprojektowano jako miasto-ogrodu.

Pozwolenie na budowę nowego układu torowego, w tym stacji kolejowej, zostało wydane zarządzeniem ministra ruchu rzeszy w dniu 27 lipca 1923 roku. W 1925 roku, pociągi kursowały już po nowym układzie torowym. Prace trwały jeszcze kilka kolejnych lat. Stacja stała się dużym i nowoczesnym węzłem kolejowym. Ruch towarowy i pasażerski poprowadzono osobnymi liniami kolejowymi, do osobnych stref. Na terenie stacji zbudowano prostokątną lokomotywownię, hale remontowe lokomotyw i wagonów. Zbudowano dużą lokomotywownię prostokątną, halę wachlarzową dla lokomotyw, bocznice towarowe, warsztaty naprawcze, budynki administracyjne. Ruch kołowy poprowadzono bezkolizyjnie pod torami w tunelach i pod wiaduktami. Obecnie te bezkolizyjne skrzyżowania są wykorzystywane w ruchu publicznym.

W kierunku północno-zachodnim zbudowano miasto-ogród. Tego typu założenia były w tym czasie bardzo popularne. W ten sposób powstały między innymi Rakowice, obecnie dzielnica Krakowa. Projektantem w Zbąszynku był Friedrich Veil (1889 – 1929). Miasto otrzymało ulice w regularnym układzie z głównym placem (rynkiem) i ratuszem. Tylko plac centralny otrzymał pełną zabudowę wszystkich pierzei, z dwiema owalnymi bramami, w ciągu dzisiejszych ulic Kilińskiego i Gdańskiej. Pozostałe ulice miały być zabudowane szeregowymi domami jednorodzinnymi, z dużymi prywatnymi ogrodami. Każdy dom miał otrzymać bieżącą wodę z miejskiego wodociągu, przyłącze kanalizacyjne i przyłącze prądu elektrycznego. Dzięki temu, nie było problemu z naborem pracowników kolejowych. Ulice zostały wybrukowane, otrzymały krawężniki i utwardzone chodniki. Posadzono wiele drzew. Większość międzywojennych mieszkańców stanowili pracownicy germańskich kolei oraz celnicy. Pod koniec 20-lat, zbudowano dwa kościoły. Zbudowano dom kultury, szkołę podstawową, pocztę i bank. Projektantem większości budynków był Wilhelma Beringera. Wszystkie budowle powstały z cegły z lokalnej cegielni. Cechą charakterystyczną budowli są duże okna i strome dachy z czerwoną dachówką. W mieście fundowano drukarnię, która wydawała lokalną gazetę, broszury i instrukcje zawodowe.

Zbąszynek utrzymał wszystkie połączenie kolejowe, które miała stacja Zbąszyń. Była ważna linia kolejowa Warszawa – Poznań – Berlin, z okresu 1856-1870. To część Berlinsko-Poznańskiej Kolei. Był kierunek: Gubin – Chociebuż – Lipsk oraz Drezno. Był kierunek: Międzyrzecz – Skwierzyna – Gorzów Wielkopolski oraz Wolsztyn – Leszno.

I ponownie germańcy rozpoczęli kolejną wojnę światową, którą nazywamy; druga wojna światowa. I ponownie germańcy dużo stracili. Pod koniec działań wojennych mieszkańców Neu Bentschen ewakuowano koleją wgłąb germani. W niewytłumaczalny sposób, miasto nie zostało zniszczone. Wielcy tego świata zdecydowali, że granica zostanie przesunięta na linię rzek Odra i Nysa Łużycka. W 1945 roku, nadano miastu tymczasowo nazwę Nowy Zbąszyń. Do miasta napłynęła ludność Polska, związana głównie z koleją. Administrację miasta sprawowała głównie dyrekcja stacji PKP. Dopiero w 50-latach, powołano do funkcjonowania cywilną administrację miasta.

Po 1945 roku, teren został przyłączony do Polski, a Neu Bentschen przemianowano na Zbąszynek. Cała infrastruktura kolejowa została przejęta przez Polskie Koleje Państwowe (PKP). Zbąszynek stał się jednym z głównych węzłów kolejowych w zachodniej Polsce. Działały tam liczne warsztaty, szkoły kolejowe, zakłady naprawcze. Wiele rodzin żyło z pracy na kolei.

Po drugiej wojnie światowej obie stacje; Zbąszyń i Zbąszynek utraciły swoje znaczenie. Ale nadal pozostały ważnymi węzłami kolejowymi. Nadal ważna była i jest linia kolejowa Warszawa – Berlin. Linia obsługuje zarówno pociągi dalekobieżne, jak i regionalne. Na znaczeniu zyskała linia Zbąszynek – Czerwieńsk – Zielona Góra, która po latach uzyskała łącznicę, która pomija Czerwieńsk. Obecnie (2025 rok) obok stacji, w okolicach zbudowano kilka nowych, dużych zakładów pracy. Dlatego stacja nie odgrywa już najważniejszej roli w regionie.

Sam dworzec o długości ponad 150 m, wciąż jest uznawany za wizytówkę miasta. Został zbudowany na planie litery „C”. Jego front od strony torów ma długość 80 m, a boczne skrzydła mają długość 37 m. Centralna bryła jest dwukondygnacyjna, tak samo jak skrzydła końcowe. Reszta jest parterowa, ale z zagospodarowanym poddaszem. Cały dworzec jest przykryty wysokim dachem, który jest pokryty czerwoną dachówką. Centralna bryła jest 7-osiowa. Na środku jest centralne wejście do głównej hali dworcowej. Nad wejściem umieszczono duże okno, które jest w górze półkoliste. Podobne okno jest od strony torowiska. Na froncie umieszczono napis „Dworzec Kolejowy”, znak PKP oraz zegar. Budynek jest otynkowany na kolor kremowy. Ozdobnymi elementami są pilastry, gzymsy i boniowania, zwłaszcza przy głównym wejściu. W budynku dworca oprócz poczekalni, kas biletowych, toalet, umieszczono placówkę Poczta Polska, bank, sklep DOMO. Plac dworcowy to jest rondo Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej, patronki kolejarzy. Sąsiednie ulice brukowane, z chodnikami i drzewami.

Na stacji znajdują się trzy perony wyspowe i każdy ma dwie krawędzie peronowe. Wszystkie perony mają zielone klomby z drzewami i kwiatami. Peron 1 ma długość 300 m. Peron 2 ma długość 347 m. Jest to peron na którym jest mały dworzec i zadaszenie o długości 154 m. Peron 3 ma długość 360 m. 

Stacja Zbąszynek rozpoczyna się przy nastawni Chlastawa „CH”. Tutaj odchodzi tor do części towarowej. Trzy tory szlakowe biegną w kierunku części osobowej. Dalej, w ciągu ulicy Koszarowa jest 5 wiaduktów kolejowych. Ulica przebiega dołem. Jeden z wiaduktów nie jest używany, a tory zarosły samosiejkami. Cześć towarowa zaczyna się przy nastawni „Zk-11”. W pobliżu znajduje się duży budynek administracyjny i magazyny. Budynek administracyjny jest czworoboczny z wewnętrznym dziedzińcem. Obiekt w podstawie ma 24 m x 35 m, jest podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z zagospodarowanym poddaszem. Budynek jest otynkowany i przykryty stromym dachem, który jest pokryty czerwoną dachówką.

W części towarowej jest ponad 30 torów z których kilka nie jest wykorzystywanych i zarosły samosiejkami. W międzymorzu znajduje się zakład PKP PLK. Część osobowa rozpoczyna się przy nastawni „Zk-1”, która jest w pobliżu przejazdu kolejowo-drogowego w ciągu ulicy Kolejowa. Po północno-wschodniej stronie peronów znajduje się zespół budynków kolejowych. W budynkach funkcjonuje, w byłej noclegowni, hotel „Pod semaforem”, bar oraz centrum kształcenia zawodowego. Po stronie wschodniej, od wspomnianych obiektów, jest stalowy wiadukt kolejowy z jednym torem oraz nastawnia „Zk-13”. Nieco dalej jest blok mieszkalny przy ulicy Kolejowa 1. Dalej, wzdłuż torów, znajduje się nastawnia „ZkB”, która rozpoczyna kolejną grupę torów towarowych. W pobliżu jest wieża wodna. Głównym obiektem w tym rejonie jest duża prostokątna hala napraw przewoźnika „Koleje Wielkopolskie”. Hala w podstawie ma 140 m x 94 m i jest to jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Polsce. Hala powstała w wyniku przebudowy starej hali. W pobliżu zbudowano budynek administracyjny. Budynek powstał w miejscu starych budynków kolejowych. W pobliżu znajduje się nastawnia „ZkA”. W tym miejscu, ulica Okrężna przebiega tunelami pod torami. Łącznie jest 5 tuneli. W zachodniej części stacji znajdują się; Punkt Utrzymania Taboru Zbąszynek, Zakład PKP Energetyka, nastawnia „Zk-15”. Tutaj znajdują się rozjazdy kolejowe w kierunku: stacji Rzepin oraz Czerwieńsk / Zielona Góra Główna. W tej części, wszystkie drogi kołowe mają bezkolizyjne skrzyżowania z liniami kolejowymi. Jest także wiadukt kolejowy, stalowy, na betonowych podporach. LK Nr 358 Zbąszynek – Gubin przechodzi nad LK Nr 3 Poznań – Rzepin. Wiadukt ma długość 65 m i był wyremontowany podczas remontu LK Nr 358. Cała stacja ma długość 4 400 m.

Linie kolejowe Zbąszyń.

LK Nr 3 Warszawa Zachodnia – Kunowice. Linia jest dwutorowa, zelektryfikowana, o prędkości maksymalnej 160 km/h. Stacja jest na 379,335 km. 

LK Nr 359 Leszno – Zbąszyń, linia jest jednotorowa, niezelektryfikowana. Stacja jest na 68,878 km. 

LK Nr 373 Międzyrzec – Zbąszyń, linia jednotorowa, niezelektryfikowana. 

Pozostałe, byłe odcinki kolejowe zostały zlikwidowane jeszcze w okresie 1920-1930.

Opracował Karol Placha Hetman