Sucha Beskidzka. 2022-10-17

Stacja kolejowa Sucha Beskidzka.

Współrzędne geograficzne: 49.740N 19.581E.

Miasto Sucha Beskidzka.

Sucha Beskidzka to jest miasto w Polsce, położone na południu w Beskidzie Makowskim. Województwo Małopolskie, Powiat Suski i jest siedzibą starostwa. Osada rozwinęła się nad rzeką Stryszawka, która tutaj wpada do rzeki Skawa. Osada została założona w 1405 roku, a prawa miejskie otrzymała w 1896 roku, czyli po doprowadzaniu już tutaj linii kolejowej. Miasto leży na wysokości 350 m nad poziomem morza. Do 27 listopada 1965 roku, miasto nosiło nazwę Sucha. W 2019 roku, miasto Sucha Beskidzka miało powierzchnię 27,65 km2 i był zamieszkałe przez 9 088 mieszkańców.

Historia Suchej Beskidzkiej.

Osada powstała na terenie Księstwa Oświęcimskiego i była związana z akcją zasiedlenia tych terenów. Prawo osadnicze otrzymał ród Strzałów. W 1564 roku, Księstwo Oświęcimskie zostało włączone do Korony Królestwa Polskiego. W 1772 roku, w wyniku rozbiorów Polski, Beskid Makowski został wcielony do Austro-Węgier. W okresie 1556 – 1939, Sucha była częścią tak zwanego państwa Suskiego i było własnością prywatną. Dlatego w Suchej Beskidzkiej jest zamek książęcy, którego główna bryła jest wzorowana na Wawelu. Przez wiele wieków była to okazała rezydencja magnacka. W rezydencji były jedne z największych zbiorów bibliotecznych w Europie, które jednak w czasie drugiej wojny światowej zostały zrabowane. Zamek warty jest zwiedzenia. W Suchej działały: huta szkła, młyn wodny, browar, suszarnia chmielu, gorzelnia, kuźnia żelaza i miedzi, tartaki i inne warsztaty. Sucha jako osada targowa miała przywileje urządzania jarmarków. Suchej nie omijały pożary, epidemie i klęski głodu.

Transport drogowy.

Z uwagi na górskie położenie Suchej Beskidzkiej niewiele dróg przebiega przez miasto. Najważniejszą jest Droga Krajowa Nr 28 Zator – Medyka. W Suchej Beskidzkiej swój początek bierze Droga Wojewódzka Nr 946 Sucha Beskidzka – Żywiec.

Transport lotniczy.

Najbliższe od Suchej Beskidzkiej lotniska znajdują się w Bielsku Białej (Aleksandrowice) (odległość 55 km) i w Nowym Targu (odległość 57 km). Najbliższy port komunikacyjny to Kraków Balice (odległość 58 km). W dniu 4 października 2012 roku, otwarto heliport przy ulicy Szpitalnej w Suchej Beskidzkiej.

PKP Sucha Beskidzka.

Stacja kolejowa w Suchej Beskidzkiej została uruchomiona w dniu 16 grudnia 1884 roku, w ramach Kolei Transwersalnej, kiedy południowa część Polski była pod zaborem Austro-Węgierskim.

W Suchej zbudowano lokomotywownię, wieżę wodną, zasiek węglowy. Pierwsza lokomotywownia (1886 rok) była wachlarzowa, dwustanowiskowa, z perspektywą dobudowy kolejnych stanowisk. W 1888 roku, dobudowano kolejne 2 stanowiska hali wachlarzowej. Kolejną lokomotywownię zbudowano na planie prostokąta. W 20-latach XX wieku, stacja otrzymała system sterowania ruchem kolejowy w postaci semaforów kształtowych.

Od września 1939 roku do stycznia 1945 roku, stacja Sucha była stacją graniczną między Germanią a Generalną Gubernią. Granica przebiegała na moście na Skawie na szlaku Sucha Beskidzka – Maków Podhalański. W 1942 roku, niemcy zbudowali dużą halę prostokątną przelotową.

Po drugiej wojnie światowej w Suchej stacjonowały głównie lokomotywy parowe typu tendrzak, jak na przykład OKz32 lub TKt48. Po zelektryfikowaniu szlaku do Zakopanego w 1975 roku, w lokomotywowni stacjonowały elektryczne zespoły trakcyjne EN58 oraz EN71. Te drugie zbudowano specjalnie na szlaki górskie. Wersje zmodyfikowane tych EZT są eksploatowane do obecnych lat.

Semafory kształtowe na stacji w Suchej Beskidzkiej zastąpiono świetlnymi w 1969 roku. Ze stacji wychodziły tory bocznicowe do tartaku i innych zakładów na terenie miasta.

Na stacji Sucha Beskidzka są dwa perony. Peron 1 jest umieszczony przy budynku dworca. Przy samym budynki Peron 1 ma tylko jedną krawędź. Drugi tor Peronu 1 jest nieprzelotowy i odprawia pociągi tylko w kierunku Żywca. Peron 2 jest peronem wyspowym, dwukrawędziowy. W 2018 roku, Peron 2 został wyremontowano. Peron 2 został podniesiony, wyposażony w informację dla pasażerów, wiaty przystankowe z ławkami i spoczynkami oraz zamontowano małą architekturę.

Dojście na Peron 2 zapewnia kładka nad torami oddana do użytku w 1975 roku. Kładka łączy także ulicę Kolejową (północ) z ulica Adama Mickiewicza (południe).

Na terenie obecnego węzła Sucha Beskidzka swoje siedziby mają Przewozy Regionalne, PKP Cargo, PKP Energetyka, PKP PLK oraz Straż Ochrony Kolei. Ruchem kolejowym steruje się z dwóch nastawni: "Su" i "Su1", które posiadają urządzenia mechaniczne scentralizowane. W ramach modernizacji powstanie nowe lokalne centrum sterowania ruchem kolejowym.

Dworzec Sucha Beskidzka.

Dworzec w Suchej Beskidzkiej jest typowym budynkiem dworcowym z końca XIX wieku. Budynek był zbudowany jako jednopiętrowy. Po drugiej wojnie światowej budynek otrzymał drugie piętro. Centralny hol otrzymał antresolę umieszczona na wysokości drugie piętra. Budynek przykryty jest dwuspadowym dachem. Od strony peronów, wzdłuż budynku, znajduje się zadaszenie dla podróżnych. Przez wiele lat w budynku dworca była znana restauracja „Wilderów”. Dodatkowo w dworcu mieścił się posterunek MO (milicji obywatelskiej), a potem Policji oraz bar dworcowy. Obecnie (2022 rok) w budynku jest poczekalnia, kasa biletowa i Straż Ochrony Kolei. Toalety znajdują się poza budykiem dworca.

Linie kolejowe:

Linia kolejowa Nr 97 Skawiną – Sucha – Żywiec jest to linia jednotorowa, zelektryfikowana, o długości 82,708 km. W Sieciowym Rozkładzie Jazdy Pociągów linia nosi Nr 137. Linia została uruchomiona w 1884 roku, jako część Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Elektryfikacja nastąpiła w 1974 roku, na odcinku Skawina – Sucha Beskidzka oraz w 1989 roku, na odcinku Sucha Beskidzka – Żywiec. W okresie 2010 – 2014, na odcinku Sucha Beskidzka – Żywiec wstrzymano ruch pociągów osobowych. Powodem był zły stan techniczny szlaku, na którym ograniczono prędkość biegu pociągów do 20 – 30 km/h. W styczniu 2015 roku, przywrócono połączenia sezonowe. Od 2015 roku, prowadzono remonty, które poprawiły stan szlaku. Na odcinku Skawiną – Sucha Beskidzka, w okresie 2012 – 2014, przebudowano układ torowy z powodu budowy zapory Świnna Poręba (Jezioro Muchowskie na rzece Skawa). Przebudowa obejmowała odcinek Zembrzyce – Dąbrówka. Zbudowano nowe mosty.

Linia kolejowa Nr 98 Sucha (Sucha Beskidzka) – Chabówka jest to linia jednotorowa, zelektryfikowana, o długości 35,817 km. W Sieciowym Rozkładzie Jazdy Pociągów linia nosi Nr 135. Linia została otwarta do użytku w dniu 16 grudnia 1884 roku. Elektryfikacja nastąpiła w dniu 12 września 1975 roku. Pierwszy poważny remont linii nastąpił w 50-latach XX wieku, po zniszczeniach dokonanych przez niemców podczas drugiej wojny światowej. W maju 2018 roku, rozpoczęto remont linii kolejowej na długości 31 km. Remont obejmował całkowitą wymianę torowiska, podtorza, trakcji elektrycznej, systemu sterowania ruchem. W ramach remontu wykonano 90 przepustów, 23 mosty, 3 wiadukty, 46 przejazdy kolejowo-drogowe, z których 26 przejazdów otrzymało samoczynną sygnalizację przejazdową. Zamontowano system SHP. W ramach remontu przebudowano 7 stacji i przystanków kolejowych: Sucha Beskidzka, Osielec, Bystra Podhalańska, Jordanów, Skawa, Skawa Środkowa, Chabówka. Remont wykonywano etapami, aby w sezonie wakacyjnym pociągi mogły dojeżdżać do Zakopanego. W czasie zamknięcia toru kursowała komunikacja zastępcza realizowana autobusami PKP. Remont był częścią projektu „Prace na liniach do Zakopanego Nr 97, 98, 99. Koszt prac szacowano na 980 milionów złotych.

Linia kolejowa Nr 138 (w 1948 Nr 133) Skawce – Wadowice. Linia ta rozpoczynała się w miejscowości Skawce, a nie w Suchej. Jednak linia ta powodowała, że Sucha była stacją czterokierunkową. Lecz z powodu budowy zbiornika wodnego Świnna Poręba (1986r. – 2014r.) linia została zamknięta i rozebrana.

Łącznica Nr 625 Sucha Beskidzka Północ – Sucha Beskidzka Południe. Łącznica została wybudowana między liniami Nr 97 – 98. Jednocześnie zbudowano przystanek osobowy Sucha Beskidzka Zamek. Łącznica ta pozwoliła na zlikwidowanie objazdu składu osobowego przez lokomotywę elektryczną, aby zmienić kierunek jazdy na stacji Sucha (Sucha Beskidzka), w relacji Kraków – Zakopane. Umowę zawarto w grudniu 2014 roku. Budowę łącznicy rozpoczęto w 2015 roku. Uruchomienie nastąpiło w dniu 11 czerwca 2017 roku. Na marginesie możemy wspomnieć o tym, że w dniu 19 marca 2018 roku, PKP PLK podpisały z przedsiębiorstwem ZUE umowę na budowę łącznicy pomiędzy liniami Nr 98 i 99, która pozwoli ominąć stację Chabówka.

Wszystkie linie wychodzące z Suchej Beskidzkiej są typu górskiego. Spadki i wznosy torów dochodzą do 15 promili, a miejscami nawet 17,2 promili. Warto wiedzieć, że linie kolejowe magistralne i pierwszorzędne mają nachylenie do 6 promili, a bocznice mogą mieć do 20 promili.

Połączenia kolejowe (2022 rok):

Kraków Główny 7 par pociągów przewoźnik PolRegio. Zakopane 4 pary pociągów przewoźnika PolRegio. W okresie wakacyjnym jest kilka pociągów dalekobieżnych z/do Zakopanego z Warszawy, Wrocławia, Poznania. Aktualnie (2022 rok) pociągów jest mało, bo remontowane są linie kolejowe Sucha Beskidzka – Chabówka oraz Sucha Beskidzka – Żywiec.

Największy ruch osobowy stacja Sucha Beskidzka notowała w 70/80-latach XX wieku. Wówczas odprawiano do 1 500 pasażerów w ciągu doby. W sezonie wakacyjnym 2020 roku, stacja obsługiwała do 300 pasażerów w ciągu doby.

Opracował Karol Placha Hetman