Opole 2024-10-01

Stacja kolejowa Opole Groszowice.

Współrzędne geograficzne: 50.636N 17.955E. Elewacja 163 m (534,787 ft). Adres: 45-601 Opole ulica Księdza Jerzego Popiełuszki 51.

Miasto Opole.

Opole to jest miasto położone w południowo-zachodniej Polsce, będące stolicą województwa opolskiego. Jest jednym z najstarszych miast w kraju, mającym długą i bogatą historię, która sięga czasów średniowiecza. Nazwa miasta Opole wzięła się od „opola”, czyli podstawowej jednostki terytorialnej wśród plemion słowiańskich. Funkcjonowanie opoli było oparte na wspólnocie sąsiedzkiej. Na mieszkańcach takiej wspólnoty ciążyło szereg powinności; różne daniny oraz służba wojskowa.

Opole zostało założone w IX wieku i było ważnym ośrodkiem grodowym słowiańskiego plemienia Opolan. W XIII wieku, miasto uzyskało prawa miejskie, a dzięki swojemu położeniu nad Odrą, stało się istotnym ośrodkiem handlowym i administracyjnym na Śląsku. Przez wieki Opole przechodziło przez różne władze; piastowskie, austriackie, pruskie, a po II wojnie światowej zostało przyłączone ponownie do Polski.

Miasto jest położone nad rzeką Odrą, która przepływa przez jego centrum. Zarówno główne koryto rzeki Odry, jak i Kanał Ulgi oraz Kanał Młynówka, przepływają przez miasto. Opole leży na Górnym Śląsku na Nizinie Śląskiej, w Pradolinie Wrocławskiej i Równinie Opolskiej. Powierzchnia Opola wynosi 149 km2, co daje miastu 15. miejsce w Polsce. Populacja miasta wynosi 126 755 mieszkańców (2021 rok). Z Opola odległość do: Częstochowa 95 km. Wrocław 97 km. Katowice 115 km. Poznań 255 km. Warszawa 315 km.

Opole Groszowice.

Opole Groszowice to jest obecnie dzielnica Opola. Nazwa pochodzi od imienia Grosz będącego skróceniem imienia Grodzisław. Dawniej była to wieś obok Opola. Wieś została założona z początkiem XIII wieku. Groszowice wzmiankowane były już w 1236 roku. Jednak wykopaliska potwierdzają istnienie tutaj osady już w V wieku, która była w kręgu kultury łużyckiej. W swojej historii Groszowice nabierały cech miejskich; Został wytyczony centralny rynek i zbudowano budynek urzędu lokalnych władz. W dniu 1 stycznia 1965 roku, Groszowice włączono do Opola. Obecnie Groszowice są zamieszkiwane przez ponad 3 200 mieszkańców. W okresie 1872–1999, w Groszowicach działała duża cementowania, która nosiła nazwę „Cementowania Groszowice”. W Groszowicach znajduje się Kościół Katolicki pod wezwaniem Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej, patronki kolejarzy.

Transport kolejowy.

Węzeł kolejowy w Opolu to ważny punkt na mapie kolejowej południowo-zachodniej Polski, który łączy kluczowe linie krajowe i międzynarodowe. Opole, ze względu na swoje położenie i znaczenie komunikacyjne, pełni funkcję regionalnego centrum kolejowego na terenie województwa opolskiego. Sieć kolejowa w Opolu i jego okolicach jest bardzo rozbudowana.

Początki kolei żelaznej w Opolu sięgają pierwszej połowy XIX wieku. W dniu 28 maja 1843 roku, uruchomiono dwutorową linię na odcinku Opole – Brzeg. Linia ma długość 37,4 km. Z początkiem 60-lat XX wieku, rozpoczął się okres elektryfikacji linii kolejowych w regionie. W dniu 26 maja 1961 roku, do Opola przybył pierwszy pociąg elektryczny.

Opole odgrywa istotną rolę również w transporcie towarowym, szczególnie ze względu na swoje położenie w pobliżu ważnych ośrodków przemysłowych i bliskość obszarów Śląska. Przez miasto przebiegają trasy wykorzystywane do transportu towarów, zwłaszcza ładunków przemysłowych i surowców, takich jak węgiel kamienny, stal i materiały budowlane. Ważną stacją dla ruchu towarowego jest Opole Groszowice, która pełni funkcję rozrządową i obsługuje transport przemysłowy. Ale nie tylko ta stacja, bo w granicach Opola jest aż 9 stacji i przystanków.

W ostatnich latach przeprowadzono wiele inwestycji mających na celu modernizację infrastruktury kolejowej w Opolu i jego okolicach; Nastąpiła modernizacja stacji Opole Wschodnie, która została unowocześniona, stając się istotnym punktem przesiadkowym z wygodnym dojściem do przyległych dzielnic. Przebudowano również układ torowy i zbudowano nowe przejścia podziemne, co poprawiło bezpieczeństwo i komfort podróżnych. Zarówno miasto Opole, jak i PKP PLK, planują dalsze inwestycje mające na celu rozbudowę i poprawę jakości infrastruktury kolejowej w Opolu. Szczególny nacisk kładziony jest na poprawę prędkości maksymalnej na liniach oraz dalsze modernizacje stacji, co ma na celu zwiększenie przepustowości i poprawę jakości połączeń zarówno pasażerskich, jak i towarowych.

Stacja kolejowa Opole Groszowice.

W 1836 roku, powstała inicjatywa budowy Kolei Górnośląskiej z Wrocławia na Górny Śląsk i dalej ku granicy austriackiej (do zaboru austriackiego). W 1839 roku, uzyskano koncesję na budowę linii kolejowej łączącej Górny Śląsk z Wrocławiem przez Towarzystwo Kolei Górnośląskiej i wytyczono trasę tej kolei: Wrocław – Opole – Gogolin – Koźle (Kędzierzyn Koźle) – Gliwice – Mysłowic. Siedem lat później, w 1846 roku, ukończono budowę Kolei Górnośląskiej Wrocław – Mysłowice. W większości szlak powstał jako linia dwutorowa. Zwiększała się liczba przewozów zarówno pasażerskich, jak i towarowych.

W kolejnych latach powstawały kolejne linie kolejowe. Około 1870 roku, rozpoczęto budowę alternatywnej linii kolejowej z Opola przez Strzelce Opolskie i Pyskowice do Gliwic. Dlatego, w odległości 5 km od głównej stacji Opole powstała nowa stacja rozgałęźna, która została nazwana Groszowice. Nowy odcinek linii został oddany do eksploatacji w 1878 roku. Także w 1878 roku, na stacji Groszowice oddano do eksploatacji nowy dworzec. Dworzec na stacji Opole Groszowice to jest typowa budowla pruska. Budynek jest dwukondygnacyjny i podpiwniczony, sześcio-osiowy z centralnym ryzalitem. Ryzalit jest dwuosiowy, w którym umieszczono główne wejście do budynku. Z obu stron budynku znajdują się skrzydła. Dolne okna budynku są wysokie i zwieńczone pełnym łukiem. Pozostałe okna są mniejsze i mają niepełne łuki. Budynek zbudowano z cegły i został otynkowany. Na parterze były kasy, poczekalnia, restauracja i pomieszczenia służb kolejowych. Górne piętro przeznaczone było na mieszkania. Całość przykryta jest dwuspadowym dachem, o niewielkim spadku.

Z początkiem XX wieku, wzdłuż obecnej ulicy Księdza Jerzego Popiełuszki zbudowano kilka bloków mieszkalnych dla rodzin kolejarskich. Budynki zbudowano z ciemno-czerwonej cegły i przykryto stromymi dachami, które pokryto czerwoną dachówką. W ciągu wielu lat budynki przeszły różne modernizacje. W ostatnich latach niektóre bloki mieszkalne zostały ocieplone i wyremontowane.

Już po drugiej wojnie światowej, w 1961 roku, oddano do eksploatacji zelektryfikowane połączenie Gliwice – Opole – Wrocław. Od 1995 roku, systematycznie malały przewozy kolejowe pasażerskie i towarowe. Zmniejszano nakłady finansowe na modernizację szlaków. Likwidowano połączenia kolejowe, linie kolejowe, a nawet stacje kolejowe. Szczyt cięć na kolei to był 2002 rok.

Redukcje dosięgły także stacje Opole Groszowice. Zamknięto lokomotywownię, która stoi w północnej części stacji, obok zalewu Kamionka Groszowice. Wachlarzowa lokomotywownia miała 12 stanowisk i obrotnicę. Obiekt powstał około 1900 roku. Obrotnica została zlikwidowana, a lokomotywownia została wpisana do rejestru zabytków techniki kolejowej pod numerem A-132/2010, decyzją z dnia 28 grudnia 2010 roku. Lokomotywownia wymaga naprawy dachu, który jest dziurawy. Co ciekawe, na dachu lokomotywowni zachował się napis „Wagonownia”.

Wieża wodna stała się bezużyteczna. Wieża wodna stoi obok lokomotywowni w odległości około 100 m. Co ciekawe obok typowej kolejowej wieży wodnej jest także nietypowa stalowa wieża wodna, wyższa i z mniejszym zbiornikiem. Przypuszczalnie została zbudowana przed 1900 rokiem. Na stacji były cztery żurawie wodne. Zmalała liczba pracowników, dlatego zamknięto stołówkę pracowniczą.

Dojście na peron zapewniała kładka nad torami. Kładka nie prowadziła na drugą stronę równi stacyjnej. Peron miał długość 250 m. Na peronie były dwie wiaty przystankowe, ławki i oświetlenie. Peron był wyłożony betonowymi płytkami chodnikowymi, o wymiarach 0,50 x 0,50 m. Na peronie były wymalowane linie krawędziowe i ostrzegawcze. Były także tabliczki wskazujące kierunek ruchu pociągów; tor 1 kierunek Opole, tor 2 kierunek Gliwice. Dla oszczędności płytek chodnikowych, na peronie zrobiono dwa klomby kwietne, w których zwykle rosła trawa.

W tym czasie, budynek dworca został całkowicie zamknięty dla podróżnych. Górna kondygnacja była zajęta przez mieszkańców. Przed dworcem, jako plac dworcowy jest ulica o nazwie Księdza Jerzego Popiełuszki (droga wojewódzka Nr 423). Jest także parking. Od strony równi stacyjnej, tor przy dworcu, został wyłączony z eksploatacji. Na równi stacyjnej wiele torów zaczynało zarastać krzakami. W krzakach pozostał tabor kolejowy; pług odśnieżny i pociąg techniczny-sieciowy.

Powolna poprawa sytuacji na kolei datuje się od 2015 roku. Zaczęły pojawiać się nowe inwestycje w infrastrukturę kolejową. Zaczęto modernizować stacje i szlaki kolejowe. Kupiono nowy tabor osobowy i towarowy.

W okresie 2021-2022, przeprowadzono remont kapitalny stacji Opole Groszowice. Zbudowano nowy peron wyspowy typu wysokiego, o długości 200 m. W stosunku do starego peron przesunięto go w stronę północno-zachodnią. Nawierzchnia peronu, przy krawędziach jest wykonana z szarych płyt prefabrykowanych, o wymiarach 1 m x 2 m, z nawierzchnią antypoślizgową, żółtą linią ostrzegawczą i z guzikami. Reszta peronu ma nawierzchnie z betonowych płytek chodnikowych. Zamontowano ścieżki prowadzące i odwodnienie peronu. Postawiono cztery nowe wiaty przystankowe. Zamontowano nowe ławki, kosze na śmieci, nowe tablice informacyjne i nowe oświetlenie.

Zbudowano nową kładkę dla podróżnych nad torami. Zamontowano dwie windy, dla podobnych inwalidów, z większym bagażem i rowerami. Dla ociemniałych wykonano ścieżki prowadzące. Całość została pomalowana na kolor popielaty.

Przeprowadzono modernizacje układu torowego. Tory główne położono na strunobetonowych podkładach z przytwierdzeniami sprężystymi. Przeprowadzono modernizację sieci trakcyjnej. Z całej równi stacyjnej usunięto krzewy. Postawiono także nową kontenerową nastawnię „OG” z komputerowym systemem sterowania ruchem kolejowym. Nastawnia stoi w odległości około 100 m od budynku dworca, w kierunku Strzelce Opolskie i Gogolin, przy ulicy Księdza Jerzego Popiełuszki. Budynek dworca częściowo wyremontowano. Odnowiono tynki parteru. Bilety można kupić u konduktora w pociągu, poprzez aplikację, ewentualnie w automatach biletowych. Stacja obsługuje do 50 pasażerów w ciągu doby (2022 roku). Stacja jest węzłowa i ma kategorię dworca aglomeracyjnego.

Pobliskie przejazdy kolejowo-drogowe wyposażone w nowe automatyczne zapory, światła „STOP”, znaki zakazu „STOP”, barierki ochronne, system monitoringu i sygnalizację świetlną do maszynistów.

Linie kolejowe na stacji Opole Groszowice.

LK Nr 132 Bytom – Wrocław Główny. LK jest dwutorowa, zelektryfikowana, przebiega przez województwa śląskie, opolskie oraz dolnośląskie. Pomiędzy Opole – Wrocław linia jest fragmentem linii E 30, a pomiędzy Pyskowice – Opole, linii CE-30. Linie te tworzą III paneuropejski korytarz transportowy. Prędkość maksymalna 160 km/h. Długość linii 164,434 km. Stacja Opole Groszowice jest na 95,769 km linii.

LK Nr 136 jest zelektryfikowana (w 1961 roku), prawie w całości dwutorowa, magistralna linia kolejowa łącząca stacje Kędzierzyn Koźle i Opole Groszowice, otwarta w 1845 roku. Długość linii 37,717 km. Prędkość maksymalna 80 km/h. 

LK Nr 277 Opole Groszowice – Wrocław Brochów jest zelektryfikowana, jedno- i dwutorowa, pierwszorzędna. Przebiega przez województwa dolnośląskie i opolskie. Linia jest wykorzystywana przez pociągi towarowe i osobowe. Zaliczona do linii o znaczeniu państwowym. Długość linii wynosi 86,835 km. Prędkość maksymalna 120 km/h. 

LK Nr 280 Opole Groszowice – Opole Główne, linia pierwszorzędna, dwutorowa, zelektryfikowana, o długości 5,263 km. Prędkość maksymalna 120 km/h. 

Opracował Karol Placha Hetman