Łańcut 2023-11-16

Stacja kolejowa Łańcut.

Współrzędne geograficzne: 50.081N 22.227E. Elewacja 191 m.

Opis zdjęcia: Mural przedstawia rodzinę Ulmów zamordowanych przez germańców, za ukrywanie obywateli Polskich pochodzenia żydowskiego. Mural został ogrodzony, bo w Polsce nie brakuje folksdojczów, którzy by ten mural zniszczyli.

Miasto Łańcut.

Łańcut to jest miasto powiatowe w Polsce, w Województwie Podkarpackim, na północnym skraju Podgórza Rzeszowskiego, w dolinie rzeki Wisłok. Z Łańcuta do: Rzeszów jest 18 km, Przemyśl jest 77 km, Kraków jest 182 km, Warszawa 327 km. Powierzchnia miasta wynosi 19 km2. Populacja miasta wynosi 17 770 osób w 2019 roku. Łańcut historycznie leży w Ziemi Przemyskiej.

Miasto założone zostało przez króla Kazimierza Wielkiego. Lokacja miasta nastąpiła w 1349 roku i potwierdzona w 1369 roku. We wczesnym średniowieczu był tu już gród warowny, na szlaku handlowym z Rusi na Śląsk. Właścicielem osady był Otton z Pilczy. Kolejnym właścicielami byli: ród Pileckich, ród Stadnickich, a od 1629 roku, ród Lubomirskich, którzy wznieśli tu duży zamek. Warowny zamek w kolejnych czasach został przekształcony w pałac. Od XIX wieku, do 1944 roku, zamek był w posiadaniu rodu Potockich.

Od XV wieku, rozwijało się tutaj rzemiosło i handel. W 1635 roku, Łańcut uzyskał prawo składu. W czasie Potopu Szwedzkiego miasto zostało zniszczone przez Szwedów i Węgrów. W XVIII wieku, w mieście rozwinął się przemysł tkactwa jedwabiu. W okresie 1772-1918, w czasie rozbiorów Polski, Łańcut był w zaborze austriackim, wchodząc w skład Galicji. W Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej, Łańcut był silnym ośrodkiem ruchu ludowego. Od 1939 roku, w czasie okupacji germańskiej nastąpiła masowa eksterminacja obywateli Polskich. Deportowano i mordowano polaków i żydów, obywateli Polski. W 1945 roku, Łańcut i cała Polska znalazły się pod sowieckim butem. W 1989 roku, udało Polsce się wybić na suwerenność. Obecnie (2023 rok) grozi Polsce nowy but, tym razem Pruski.

Kościół rzymsko-katolicki; W Łańcucie mają swoją siedzibę dwa dekanaty należące do archidiecezji przemyskiej: Dekanat Łańcut I z parafiami: Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika (Parafia Farna) z kościołem farnym, Parafia św. Michała Archanioła. Dekanat Łańcut II – parafie: Parafia Chrystusa Króla, Parafia św. Józefa – Podzwierzyniec.

W Łańcucie rozwinął się przemysł elektromaszynowy (Fabryka śrub „Śrubex” SA, obecnie „Koelner” SA), odzieżowy, spożywczy (Łańcucka Fabryka Wódek „Polmos Łańcut”, mleczarnia). Funkcjonuje tartak, cegielnia, drukarnia i inne. Zakład Poligraficzny „Techgraf”, Zakłady odzieżowe „Vipo”, Lancerto S.A. W mieście funkcjonują szkoły ponad podstawowe. Łańcut jest także centrum turystyki, kultury i historii; Pałac w Łańcucie, Muzeum rodziny Ulmów w Markowej. W Łańcucie znajduje się jedna ze wspanialszych rezydencji magnackich w Polsce, stanowiąca obecnie dużą atrakcję turystyczną.

Łańcut jest bardzo dobrze skomunikowany na kierunku wschód – zachód. Jest Droga Krajowa Nr 94, Autostrada A4 (E40), Drogi Wojewódzkie: Nr 881 i Nr 877. Autostrada A4 łączy Zachodnia Europę z (obecnie 2023 rok) Ukrainą. Jest ważna linia kolejowa Kraków Główny – Przemyśl.

PKP Łańcut.

Stacja kolejowa w Łańcucie powstała w 1859 roku, w chwili oddania do eksploatacji linii kolejowej na odcinku Rzeszów – Przemyśl.

Pierwszy budynek dworcowy zbudowano jako parterowy ze środkową nadbudówką i był przykryty dwuspadowym dachem, który był wykończony ceramiczna dachówką. W 1915 roku, w wyniku działań wojennych (moskale – austriacy) dworzec został spalony, a następnie zburzony. W 1918 roku, zbudowano prowizoryczny budynek dworcowy. W 1988 roku, zbudowano nowy dworzec w stylu socjalistycznego modernizmu. Budynek był sześcianem, z płaskim dachem i przybudówką. W przybudówce mieścił się sklep i punkty usługowe. Ozdobą budynku był szeroki gzyms, który okalał dach przybudówki i częściowo główny budynek dworca. Gzyms był wykonany z trapezowej blachy, ocynkowanej i pomalowanej na kolor brązowy. Dworzec był otynkowany w kolorze piaskowo-żółtym.

W 70-latach XX wieku, nad torami zbudowano kładkę dla pasażerów, celem bezpiecznego dojścia na peron. W tym czasie peron był typu niskiego (około 0,25 m od główki szyny), a jego nawierzchnia była asfaltowa. Betonowe krawędzie peronu były pomalowane na kolor biały. Dodatkowo była żółta linia ostrzegawcza. Na peronie były trzy wiaty przystankowe, które chroniły pasażerów przed opadami deszczu śniegu. Były ławki, kosze na śmieci, nagłośnienie i oświetlenie.

Od strony południowej równi stacyjnej, w kierunku zachodnim od dworca była rampa boczna przy placu ładownym, o długości około 240 m. Na stacji było sześć torów. Ze stacji wychodziły dwie bocznice. Bocznica po stronie północnej, prowadzi do fabryki wódki i fabryki śrub (w 2023 roku, użytkowana). Bocznica południowa prowadziła do ciepłowni (w 2023 roku, nie używana).

W okresie 2010-2012, dworzec został wyremontowany i przebudowany. Obecnie budynek nawiązuje do dawnego stylu. Główny budynek i przybudówka otrzymały dach typu naczółkowego, który jest przykryty blachą w kolorze grafitowym. Budynek obecnie ma trzy użytkowe kondygnacje. Elewacja budynku jest obecnie w kolorze piaskowym i szarym. Na elewacji budynku umieszczono napisy; Dworzec Kolejowy, Łańcut (od strony torów) i zegar. We wnętrzu umieszczono dwie kasy biletowe poczekalnię, nowoczesne toalety. Budynek otrzymał nowe instalacje; elektryczne, wodne, kanalizacyjne, klimatyzację. Zlikwidowano bariery architektoniczne. W budynku funkcjonują służby kolejowe oraz służba ochrony kolei. Główne wejście do budynku jest otwierane automatyczne, od strony ulicy Kolejowa. Od strony torów są dwa wyjścia w kierunku peronu. Jedno wyjście jest otwierane automatyczne. Nad wejściami zamontowano dodatkowe zadaszenie, które pokryto poliwęglanem.

Uroczyste otwarcie dworca nastąpiło w dniu 29 maja 2012 roku. Koszt przebudowy wyniósł około 3 milionów złotych. W dniu 30 sierpnia 2023 roku, władze miasta zdecydowały, że bohaterska rodzina Ulmów, bestialsko zamordowanych przez germańców, z ukrywanie obywateli Polskich żydowskiego pochodzenia, została patronem dworca. Podczas uroczystości nadania imienia, odsłonięto tablicę poświęconą patronom oraz mural na wschodniej ścianie dworca.

Od 2013 roku, trwał remont równi stacyjnej i peronu. Wymieniono podtorza i tory oraz całą sieć trakcyjną. Remont przeprowadzono dwoma etapami; W etapie pierwszym po stronie południowej. W drugim etapie po stronie północnej. W czasie remontu, peron został przesunięty w kierunku zachodnim (Rzeszów). Nowy peron został podwyższony, poszerzony i wydłużony do 290 m. Został wyposażony w krawędziowe płyty o szerokości 1 m, w kolorze bordowym i białą linią ostrzegawczą. Resztę peronu wyłożono betonową kostką brukową. Zamontowano odpływ liniowy wody opadowej. Zamontowano trzy wiaty z ławkami, oświetlenie, system audio, tablice informacji kolejowej. Jednocześnie zamontowano dwie windy dla pasażerów na wózkach, z wózkami dziecięcymi, rowerami i większym bagażem. Windy kursują z poziomu ziemi na poziom kładki. Jednocześnie przeprowadzono remont samej kładki.

W wschodniej głowicy stacji kolejowej znajduje się nastawnia „Łn”, która także obsługuje zapory przejazdu drogowo-kolejowego w ciągu ulicy Podzwierzyniec, Droga Wojewódzka Nr 877. Wzdłuż stacji, po południowej stronie przebiega ulica Kolejowa. Obecnie (2023 rok) ulica jest nieprzejadana na odcinku dworzec – ulica Podzwierzyniec. Wynika to z faktu budowy wiaduktu kolejowego nad torami i w przyszłości likwidacji przejazdu kolejowo-drogowego. Na stacji są semafory świetlne.

Obecnie (2023 rok), dworzec ma rangę dworca regionalnego i obsługiwał: 700 pasażerów w ciagu doby w 2017 roku i 1 100 pasażerów w ciągu doby w 2022 roku.

W listopadzie 2023 roku, ze stacji kolejowej Łańcut odjeżdżało 86 pociągów osobowych. Z Łańcuta można było pojechać do: Bohumin, Frankfurt nad Oder, Gdynia Główna, Horyniec-Zdrój, Hrubieszów Miasto, Jelenia Góra, Lublin Główny, Medyka, Poznań Główny, Przemyśl Główny, Przeworsk, Rzeszów Główny, Szczecin Główny, Świnoujście, Tarnów, Ustka, Warszawa Gdańska, Wrocław Główny, Zielona Góra Główna.

Opracował Karol Placha Hetman