Kraków 2023-02-08

Przystanek kolejowy Kraków Zabłocie.

Współrzędne geograficzne: 50.048N 19.957E.

Przystanek kolejowy Kraków Zabłocie znajduje się w dzielnicy Podgórze, po prawej stronie Wisły, na tak zwanym Zabłociu. Nazwa „Zabłocie” oznacza teren położony „Za błotem”. W XIV wieku, król Kazimierz Wielki sprzedał miastu Kazimierz wieś Czyżowa, która leżała na terenie współczesnego Zabłocia. Na terenie tej wsi zbudowano port rzeczy, który ułatwił handel solą z kopalni w Wieliczce. Dlatego port nazywano „Port Solny”.

W połowie XIX wieku, zbudowanie linii kolejowej z Krakowa w kierunku Tarnowa, przyczyniło się do rozwoju Zabłocie. Teren stał się bardzo atrakcyjny dla przemysłowców. Zaczęły powstawać tutaj: zakład mięsny, młyn, browar, huta szkła i inne. Doszło do tego, że nad samą rzeką Wisła powstała stacja kolejowa o nazwie „Wisła”. Po drugiej stronie rzeki Wisła była stacja kolejowa o nazwie „Grzegórzki”. Ta druga stacja obsługiwała okoliczne zakłady przemysłowe, jak zakład mięsny, fabrykę Zieleniewskiego (przekształconą później w zakłady Szadkowskiego) i ruch osobowy do Kazimierzy Wielkiej.

W ostatnich latach XIX wieku, na Zabłociu powstały zakłady kolejowe, place ładunkowe i składnice. Obszar zabudowy miejskiej ulegał stopniowemu powiększeniu. Sprzyjał temu liberalny system austriacki i mniejsze obciążenia podatkowe i celne.

W 1903 roku, Podgórze nawiedziła duża powódź, która jednak nie wstrzymała rozwoju gospodarczego. Powstały nowe, lepsze wały przeciwpowodziowe. W 1915 roku, Zabłocie, wraz z Podgórzem, zostało przyłączone do miasta Krakowa.

Z początkiem XX wieku, na Zabłociu działały fabryki: Fabryka Siatek, Mebli, Konstrukcji Żelaznych i Wyrobów Ornamentalnych Kutych Józefa Goreckiego (od 1890 roku). Przemysł Towarów Żelaznych Lazara Korngolda (od 1897 roku). Zakłady Cynkownicze „Polcynk” (od 1925 roku). Fabryka Mydła Czesława Śmiechowskiego (od 1913 roku). Zakład przemysłu spirytusowego „Wódki Krakowskie” (od 1919 roku), następnie Fabryka Wyrobów Spirytusowych „Krakus”. Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord” (od 1930 roku), późniejsza Fabryka Schindlera. Krakowska huta szkła „Wawel” (od 1930 roku). Fabryka Skrzyń Władysława Jankowskiego (od 1920 roku). Fabryka Zapałek „Znicz” (od 1922 roku). Fabryka Wyrobów Metalowych i Mechanizmów do Parasoli „Superior” (od 1930 roku).

W okresie germańskiej okupacji, 1939–1945, Zabłocie stanowiło miejsce lokalizacji magazynów sprzętu lotniczego, artyleryjskiego i łączności na potrzeby wojenne. Germańcy wykorzystując niewolniczą pracę Polaków i żydów polskich, w przejętych fabrykach, produkowali: kuchnie polowe, menażki, manierki, chłodnice do silników spalinowych i inne drobne części zamienne do samochodów, samolotów i radiostacji.

Po drugiej wojnie światowej dzielnica nadal rozwijała się przemysłowo. Powstawały kolejne zakłady pracy: Zakłady Elektroniczne Telpod – Unitra, następnie Telpod S.A. (funkcjonujący od 1946 roku do 2002 roku). Duża część produkcji podzespołów elektronicznych szła na potrzeby wojska. Od 1950 roku, działała na Zabłociu fabryka kosmetyków „Miraculum”. Przy hucie szkła utworzono Instytutu Szkła i Ceramiki.

W 1952 roku, zbudowany został most na Wiśle w Łęgu, który usprawnił komunikację Zabłocia z powstającą w tamtym czasie Nową Hutą. W 2001 roku, powstał Most Kotlarski, który połączył Zabłocie z Grzegórzkami. W 2010 roku, w miejscu pierwszego mostu przez Wisłę, który łączył Kazimierz z Podgórzem, zbudowano kładkę pieszo-rowerową, która otrzymała imię Kładka Ojca Bernatka.

Głównymi ulicami dzielnicy były: Lipowa, Kącik, Zabłocie, Jana Dekerta. Od 1991 roku, Zabłocie wchodzi w skład Podgórza jako Dzielnica XIII. Granice Zabłocia od północy stanowi rzeka Wisła, od wschodu ulica Stoczniowców, od południa Aleje Powstańców Wielkopolskich, od zachodu ulica Krakusa.

W 1989 roku, w wyniku przemian gospodarczo-ustrojowych, wiele zakładów zostało zamkniętych. Teren stał się atrakcyjny dla deweloperów, którzy w miejscu wyburzonych budynków fabrycznych zbudowali osiedla w których jest ponad 700 mieszkań i apartamentów. Stało się to w okresie 2013 – 2019. W okresie 2018 – 2019, budynek dawnej fabryki „Miraculum” został przekształcony w nowy biurowiec.

PKP Kraków Zabłocie.

Duża ilość zakładów przemysłowych, w których pracowało tysiące ludzi wymusiła konieczność ułatwienia im dojazdu do pracy. Przebiegająca linia kolejowa Nr 91 Kraków Główny – Medyka, była dogodnym celem ustawienia tutaj przystanku osobowego. Do tej pory ulica Kącik i ulica Lipowa były połączone ze sobą tunelem pieszym w nasypie kolejowym. Dlatego w tym miejscu, wyznaczono schody prowadzące na nowe perony kolejowe. Perony ciągnęły się w kierunku ulicy Zabłocie i rzeki Wisła. Na drugim końcu peronów także zrobiono schody do ulicy Zabłocie. Przystanek został oddany do użytku w 1979 roku. Na przystanku zatrzymywały się pociągi lokalne. Były to głównie EZT EN57.

Były dwa perony jednokrawędziowe. Perony urządzono bardzo skromnie. Na każdym z nich zamontowano po trzy wiaty przystankowe, które chroniły podróżnych przed deszczem i silnym słońcem. Zamontowano kosze na śmieci i informacje kolejowe w gablotach. Zamontowano oświetlenie typu ulicznego. Nie zamontowano ławek. Peron 1 był od strony zachodniej, a Peron 2 od strony wschodniej.

W okresie 2015 – 2018, wykonano całkowitą przebudową przystanku osobowego Kraków Zabłocie. Od strony ulicy Lipowej rozebrano znaczą część nasypu kolejowego. W jego miejscu, pod torowiskiem, urządzono powierzchnie handlowo-usługowe. Zlikwidowano bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych. Zamontowano ruchome schody i windy prowadzące na perony. Perony całkowite przebudowano. Zostały one podwyższone i zadaszone. Zamontowano system informacji kolejowej audio, elektroniczne tablice i gabloty z informacją kolejową. Na peronach umieszczono ławki i kosze na śmieci. Jak poprzednio, z peronów można wyjść w kierunku ulicy Lipowa oraz w kierunku ulicy Zabłocie. Perony mają długość 200 m.

W okresie 2019 – 2023, dokonano kolejnej rozbudowy przystanku kolejowego Kraków Zabłocie. Było to związane z uruchomieniem programu przebudowy tak zwanej „Linii Średnicowej”, z układu dwutorowego, na układ czterotorowy. Dwa tory kolei lokalnej i dwa tory dla pociągów dalekobieżnych. Dodatkowo Kraków otrzymał długo wyczekiwaną łącznicę kolejową Nr 624 Kraków Zabłocie – Kraków Bonarka, co przyczyniło się zwiększenia liczby pociągów od strony Skawiny do Krakowa Głównego. Warto wspomnieć, że już od wielu dziesięcioleci, przez stację Kraków Główny nie przejeżdżają pociągi towarowe. Pociągi towarowe są kierowane przez obwodnicę – stacja Kraków Olsza.

W wyniku prac perony stały się dwukrawędziowe. Z ich zewnętrznej strony dołożono po jednym torze. W teorii to wyglądało prosto. Jednak w rzeczywistości zmiany były bardzo duże. Przede wszystkim wymieniono torowiska i trakcje elektryczną. Teraz pociągi dalekobieżne na odcinku Kraków Płaszów – Kraków Główny jadą z prędkością 100 km/h. Poprzednio było 40 – 60 km/h. Rozbudowano także dolną część dworca. Tam zamontowano automaty biletowe pociągów aglomeracyjnych.

Opracował Karol Placha Hetman