Kętrzyn 2022-09-29

Stacja kolejowa w Kętrzynie.

Współrzędne geograficzne: 54.072N 21.386E.

Opis zdjęcia: Zdjęcie zostało wykonane z Bazyliki Świętego Jerzego w Kętrzynie.

Opis zdjęcia: Zdjęcie zostało wykonane w muzeum imieniem Wojciecha Kętrzyńskiego na zamku w Kętrzynie. Zdjęcie z 1937 roku, przedstawia Bazylikę Świętego Jerzego, zamek książęcy i tory kolejowe ze stacji Sątopy-Samulewo i stacji Korsze.

Miasto Kętrzyn.

To jest miasto w Polsce w Województwie Warmińsko-Mazurskim i jest siedzibą Powiatu Kętrzyńskiego. Historycznie Kętrzyn leży w Prusach, a geograficznie na Mazurach, dokładnie jest to Pojezierze Mrągowskie.

W 2016 roku, Ketrzyn liczył 27 629 mieszkańców. Miasto zajmuje powierzchnię 10,34 km kwadratowego. Średnia wysokość nad poziomem morza wynosi 100 m.

W XIII wieku ziemie na których znajdowała się osada, zostały zagarnięte przez Zakon Krzyżacki i weszły w skład Państwa Zakonnego. Miasto zostało założone w 1329 roku, a w 1357 roku, otrzymało prawo lokacji na Prawie Chełmińskim. W 1375 roku, nastąpiło ustalenie granic między Państwem Zakonnym a Prusami i Kętrzyn został włączony do Prus Dolnych. W tym okresie dokończono budowę zamku i miasto otoczono murem z 13 basztami. W murach były dwie bramy: Wysoka i Młyńska oraz przepust Wodny. Po bitwie grunwaldzkiej mieszczanie oddali miasto bez walki wojskom polskim.

W 1525 roku, po hołdzie pruskim, miasto Ketrzyn było lennem Polski. Rozwój miasta był szybki. Ten rozwój zahamował najazd szwedów na Rzeczypospolitą Polskę. Po 1850 roku, wybudowano cukrownię, browar i młyn, co przełożyło się na rozwój miasta. W 1868 roku, wybudowano połączenie kolejowe z Królewcem, a w późniejszych latach z Węgorzewem i Rynem oraz wąskotorowe z Mrągowem. W 1871 roku, miasto znalazło się w granicach Cesarstwa Niemieckiego. Walki w 1944 i 1945 roku, doprowadziły do bardzo dużych zniszczeń miasta. Zamek i zabudowa staromiejska miasta zostały spalone przez żołnierzy sowieckich 3. Frontu Białoruskiego. Zniszczeniu uległo około 40 % miasta. W mieście funkcjonował obóz karny NKWD.

Dopiero w 1946 roku, miasto zostało włączone w granice powojenne Polski, do Województwa Olsztyńskiego. Niemieckojęzyczna ludność miasta została wysiedlona do Niemiec. W dniu 7 maja 1946 roku, nadano miastu nową nazwę Kętrzyn od nazwiska Wojciecha Kętrzyńskiego, historyka z XIX wieku, który walczył z germanizacją Mazur. W czasach Polski Ludowej w mieście powstały zakłady pieczywa cukierniczego, nowa cukrowania (1960 rok), browar, Zakłady Elektrotechniczne „Farel”, mleczarnia, zakład Centralnej Składnicy Harcerskiej, Mazurska Fabryka Drożdży, wytwórnia ozdób choinkowych, wytwórnia aromatów spożywczych i majonezu. W obiektach byłego szpitala psychiatrycznego funkcjonuje Zespół Szkół Rolniczych. Kętrzyn jest dużym ośrodkiem kształcenia ogólnego i zawodowego, na wszystkich poziomach. Obecnie, do przemysłu spożywczego dołączyły: przemysł elektrotechniczny oraz odzieżowy. Największe zakłady to ZPO „Warmia” (odzież), Philips Lighting Poland S.A. Oddział w Kętrzynie (oświetlenie), MTI-Furninova POLSKA (meble tapicerowane), SPPH „Majonezy” (przemysł spożywczy) i inne.

Ruch drogowy w Kętrzynie.

Przez miasto przebiegają następujące drogi wojewódzkie: Nr 591 Mrągowo – Kętrzyn – Barciany – Michałkowo. Nr 592 Bartoszyce – Kraskowo – Kętrzyn – Giżycko. Nr 594 Bisztynek – Robawy – Kętrzyn. W mieście funkcjonuje komunikacja miejska obsługująca 2 linie autobusowe. Komunikację obsługuje Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Komunalnik” w Kętrzynie.

Stacja kolejowa w Kętrzynie.

Adres: ul. Dworcowa, 11-400 Kętrzyn.

Stacja kolejowa w Kętrzynie powstała w 1867 roku, kiedy otwarto linię kolejowa do Bartoszyc przez: Nowy Młyn, Linkowo, Tołkiny, Korsze, Studzieniec, Różna Warmińska i Wiatrowiec Warmiński. W 1868 roku, przedłużono szlak do Ełku przez: Martiany, Sterlawki, Niegocin, Giżycko, Siedliska, Wydminy, Stare Juchy i Woszczele. W 1907 roku, oddano połączenie do Węgorzewa przez: Czerniki, Parcz, Radzieje Węgorzewskie, Kamionek i Przystań.

Z początkiem XX wieku, w rejonie Kętrzyna rozwinęła się także kolej wąskotorowa, na kierunku Północ – Południe. Kolej ta na północ dotarła do obecnego rejonu Kaliningradzkiego, a na południe do miejscowości Ryn i Mrągowo. Kolej ta obecnie (2022 rok) nie istnieje.

Największy rozwój kolei w rejonie Kętrzyna nastąpił po wielkiej wojnie światowej i następnie po drugiej wojnie światowej.

Na stacji Kętrzyn jest budynek dworcowy o prostej formie, który ma identyczne fasady od strony peronów i od strony placu dworcowego. Budynek jest piętrowy i otynkowany. Ostatni remont dworca wykonano w 2014 roku. W budynku dworca jest kasa PKP InterCity, sklepy, toalety, biuro spółki Komunalna Energetyka Cieplna, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.

Na stacji są dwa perony. Peron 1 jest jednokrawędziowy i znajduje się przy budynku dworca. Przy tym peronie przebiega tor Nr 1. Peron 1 ma długość 320 m. Pierwotnie Peron 1 był wyspowy, ale tor między peronem a dworcem został zlikwidowany. Trzy tory między Peronem 1 a magazynem zostały zakończone kozłami oporowymi. Peron 2 jest dwukrawędziowy i ma długość 270 m. Wejście na Peron 2 jest na poziomie torów. Na stacji nie było nigdy tunelu dla pasażerów, kładki nad torami oraz długiej wiaty peronowej.

Stacja Kętrzyn ma trzy tory główne (Nr 1, 2, 6) i trzy tory towarowe przelotowe (Nr 8, 10, 12). Stacja posiada około 10 torów bocznych i dwie bocznice do zakładów pracy w południowej części miasta. Na stacji są place ładunkowe, magazyny, rampy, a nawet suwnica dla załadunku towarów. Stacja jest oświetlona. W wielu byłych budynkach kolejowych funkcjonują różne podmioty gospodarcze w tym sklepy; motoryzacyjne, elektryczne, odzieżowe. Ruchem na stacji steruje się z dwóch nastawni: „Kn" od strony Giżycka i „Kn1" od strony Korsz. Nastawnie wyposażone są w urządzenia mechaniczne scentralizowane z sygnalizacją kształtową. Nastawnia „Kn1” obsługuje także przejazd kolejowo-drogowy w ciągu ulicy Fryderyka Chopina (Droga Wojewódzka Nr 591).

Wspomniane dwie bocznice kolejowe prowadzą na teren byłej Cukrowni Kętrzyn. Cukrownia rozpoczęła działalność w 1960 roku. Cukrownia została sprywatyzowana przez polski Rolimex Sp. z o.o. w 1995 roku. W 2000 roku, Rolimex sprzedał akcje cukrowni duńskiej firmie Danisko, który sam potem sprzedał cukrownie brytyjskiej British Sugar Overseas (BSO). BSO zamknęło zakład cukierniczy w 2001 roku. W 2020 roku, firma Orlen Południe kupiła teren po dawnej cukrowni w Kętrzynie. W Kętrzynie ma powstać zakład zajmujący się produkcją oleju.

Obecnie (2022 rok) ze stacji w Kętrzynie, w ciągu doby, odjeżdża 14 pociągów: Ełk 5 pociągów PolRegio. Gdynia Główna 1 pociąg „Niegocin” InterCity. Giżycko 2 pociągi „Niegocin”, „Mamry” InterCity. Korsze 1 pociąg PolRegio. Olsztyn Główny 5 pociągów PolRegio. Wrocław Główny 1 pociąg „Mamry” InterCity. Od 2016 roku, uruchamiane są sezonowe połączenia osobowe Kętrzyn – Węgorzewo, organizowane przez SKPL Cargo. W 2018 roku, stacja Kętrzyn obsługiwała do 500 pasażerów w ciągu doby.

Linie kolejowe w Kętrzynie:

Linia kolejowa Nr 38 Białystok – Głomno. Linia ma długość 241,535 km, jest jednotorowa częsciowo zelektryfikowano (3 kV). Prędkość maksymalna na linii wynosi 120 km/h. Linia przebiega w północno-wschodniej Polsce. Linia powstała w czasach Prus Książęcych. Pierwszy fragment linii otwarto w dniu 24 września 1866 roku z Królewca do Bartoszyc, następnie w dniu 10 listopada 1867 roku oddano do użytku odcinek Bartoszyce – Kętrzyn, a w dniu 8 grudnia 1868 roku otwarty został odcinek Ełk – Kętrzyn. W dniu 1 listopada 1871 roku, otwarto odcinek z Ełku do Prostek. W 1873 roku po stronie Imperium Ruskiego oddano do użytku odcinek Białystok – Grajewo, a w dniu 15 września 1873 roku, otwarty został odcinek Grajewo – Prostki, gdzie tor normalnotorowy przebiegał równolegle do toru ruskiego. Po wielkiej wojnie światowej dawna ruska część linii trafiła do Polski, w związku z czym tor ruski przebudowano na normalnotorowy. Obecnie linia jest modernizowana, aby zachować jej parametry.

Linia kolejowa Nr 259 Kętrzyn – Węgorzewo jest jednotorowa, niezelektryfikowana, znaczenia miejscowego. Linia została oddana do użytku w dniu 1 lipca 1907 roku. Linia ma długość 32,493 km. W Węgorzewie, był duży węzeł kolejowy, były kolejne linie kolejowe w kierunku północno – wschodnim. W Polsce linie te nie miały większego znaczenia. Obecnie (2022 rok) na szlaku poruszają się tylko pociągi turystyczne. Są czynione starania dla uruchomienia regularnych połączeń na szlaku Kętrzyn – Gołdap.

Opracował Karol Placha Hetman