Choszczno. 2024-11-04

Stacja kolejowa Choszczno.

Współrzędne geograficzne: 53.165N 15.402E. Elewacja 58 m (190.29 ft). Adres stacji: ulica KOLEJOWA 1. 73-200 CHOSZCZNO.

Miasto Choszczno.

Choszczno to jest miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim. Powierzchnia miasta wynosi 9,58 km2. Populacja wynosi 13 986 mieszkańców (2023 rok). Za czasów germańskich miasto nosiło nazwę Arnswalde (Orli Las). Miasto leży na Pojezierzu Choszczeńskim i położone jest w dolinie rzeki Stopnica, która rozciąga się z zachodu na wschód oraz miasto leży nad jeziorem Kluki. Z Choszczna odległość do: Stargard wynosi 35 km. Szczecin wynosi 73 km. Poznań wynosi 146 km. Warszawa wynosi 432 km. Przez miasto przebiegają drogi wojewódzkie: Nr 151: Świdwin – Łobez – Węgorzyno – Recz – Barlinek – Gorzów Wielkopolski. Nr 160: Suchań – Piasecznik – Choszczno – Drezdenko. Nr 175: Drawsko Pomorskie – Kalisz Pomorski – Choszczno.

Pod względem historycznym miasto leży w dawnej Ziemi Choszczeńskiej. W 1233 roku, dobra Choszczna zostały nadane OO Cystersom, przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica. Ten sam książę sprowadził na te tereny także Zakon Joanitów, w 1237 roku. W 1433 roku, Jan Długosz wymienia miejscowość jako Harnsswaldalias Choschczno. Do XIII wieku, osada należała do Królestwa Polskiego, do Wielkopolski, kiedy to została zagrabiona przez Brandenburgię, późniejszych germańców. Od XVII wieku, w mieście rozwijało się rolnictwo, rybołóstwo i rzemiosło. Linia kolejowa do Choszczna została doprowadzona w 1947 roku. W efekcie rozwinął się przemysł. Do 1945 roku, powstały tu fabryki: zapałek, maszyn rolniczych, sukna, papy, drutu, szczotek i cukru. Było tutaj kilka zakładów rodzinnych, które germańcy zlikwidowali w okresie 1933-1935, bo były to firmy żydowskie. Teren ten powrócił do Polski w 1945 roku, w wyniku drugiej wojny światowej, którą rozpoczęli germańcy i moskale.

Od 1933 roku, germańcy zamienili miasto Arnswalde w garnizon wojskowy. Zbudowano duże koszary artylerii, w wschodniej stronie miasta, które oddano wojsku w 1937 roku. Bratobójcze walki o Choszczno trwały około trzech tygodni, na przełomie lutego i marca 1945 roku. Germańcy zamienili miasto Arnswalde w twierdzę. Po stronie sowieckiej było około 80 000 żołnierzy, a po stronie germańskiej było około 50 000 obrońców. Był to czas, kiedy „Wał Pomorski” już został przełamany i wermacht (bundeswera) był już w odwrocie. W Arnswalde germańcy rzucili do walki czołgi „Królewskie Tygrysy”. Miasto zostało zniszczone w 80 %. Sowieci zajęli miasto i koszary, i rządzili w nim do 1948 roku. Wówczas koszary zostały przekazane Wojsku Polskiemu. Stacjonował tam pułk artylerii, a od 1962 roku, wojska rakietowe. W 2001 roku, jednostka rakietowa została rozformowana. Obecnie w Choszcznie stacjonuje Choszczeński Dywizjon Artylerii Samobieżnej 12. Brygada Zmechanizowana. Adres:Drawieńska 42, 73-200 Choszczno.

Od jesieni 1939 roku do stycznia 1945 roku, funkcjonował w mieście germański duży Oflag II B Arnswalde, na terenie koszar. W obozie przetrzymywano żołnierzy Polskich, a następnie około 3 000 żołnierzy francuskich.

W wyniku walk w lutym/marcu 1945 roku, miasto zostało znacznie zniszczone. Potem nastąpił sowiecki rabunek, przez oddziały trofiejne. Po przejęciu miasta przez administrację polską jesienią 1945 roku, przejściowo w obiegu funkcjonowały nazwy Choczno oraz Choczen. Nazwa Choszczno została formalnie wprowadzona w dniu 7 maja 1946 roku. Po wojnie, najpierw zaczął funkcjonować handel, a następnie niektóre fabryki. Dopiero w 60-latach XX wieku, ruszyło budownictwo, rozbudowano sieć wodociągową,  kanalizacyjną i elektryczną. Woda w sieci wodociągowej pochodzi ze studni głębinowych. Nowoczesną oczyszczalnie ścieków uruchomiono w 2019 roku.

Kolej w Choszcznie.

Linia kolejowa do Choszczna została doprowadzona w 1947 roku. W efekcie rozwinął się przemysł. Do 1945 roku, powstały tu fabryki: zapałek, maszyn rolniczych, sukna, papy, drutu, szczotek i cukru.

Linię kolejową Stargard – Poznań, zaczęto budować od stacji Krzyż Wielkopolski w obu kierunkach; do Stargardu i do Poznania. Jednak z uwagi na bliskość Szczecina prace ruszyły także od strony Stargardu. To pozwoliło na uruchomienie stacji Choszczno już w 1847 roku.

Stacja Choszczno leży na 138,740 km LK Nr 351 oraz na 143,676 km nieczynnej obecnie (2024 rok) LK Nr 410 Grzmiąca – Kostrzyn. W 1945 roku, sowieckie oddziały trofiejne rozebrały wiele torów w rejonie Choszczna. Całkowicie rozebrano LK Choszczno – Głazów oraz LK Lubiana – Strzelce Krajeńskie.

Dworzec w Choszcznie.

Budynek dworca powstał w 1848 roku, jako typowa pruska budowla kolejowa, według standardowych planów. Budowla była wielobryłowa. Środkowa część była dwukondygnacyjna, w której umieszczono główną halę, poczekalnię i kasy biletowo-bagażowe. W bocznych skrzydłach umieszczono restaurację, pomieszczenia służb kolejowych, przechowalnię bagażu i mieszkania. Okresowo budynek był remontowany, ale jego bryła nie ulegała zmianie.

W okresie 2008-2016, budynek dworca był remontowany. Wyremontowano dach budynku, pomieszczenia socjalne, kasy i poczekalnie. Większość prac polegała na odmalowaniu, na przykład poczekalnia (2016 rok) i elewacja budynku. Prace trwały długo, bo finanse były ograniczone i ciągle liczono na generalny remont. Kasa biletowa była czynna do 2010 roku. W 2009 roku, wyremontowano plac przed dworcem. Zmieniono na nim organizację ruchu i powiększono liczbę miejsc parkingowych.

Od 2010 roku, budynek jest własnością gminy, który został przejęty za niezapłacone podatki przez PKP. W 2012 roku, rajcy miasta zaproponowali jednoczesną rewitalizację dworca i wieży wodnej, przy pomocy preferencyjnej pożyczki. Projekt przewidywał zamianę budynku dworca w centrum handlowo-restauracyjne i biurowe. Proponowano też obsługę podróżnych, natomiast w wieży wodnej planowano kiosk i izbę historii. Projekt przechodził zmiany i w 2016 roku, zaplanowano także utworzenie Centrum Obsługi Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym. W 2018 roku, projekt zyskał aprobatę.

W maju 2019 roku, wyłoniony został wykonawca modernizacji, czyli Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowego „Lidex”, a w lipcu 2019 roku, rozpoczęto prace. Rok trwał remont budynku dworca (2020 rok). Generalny remont obejmował; poczekalnię, kasy biletowe, bufet. W budynku mieści się Centrum Obsługi Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym i Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, a w podziemiach mieścić się miejskie archiwum. Podziemia zostały zbudowane, bo ich wcześniej nie było. Koszt tej inwestycji wyniósł 7,5 mln złotych.

Stacja Choszczno.

W Choszcznie były dwa perony. Peron 1 znajdował się od strony budynku dworca i miał dwie krawędzie. Jeden tor był przelotowy, a drugi był od strony północno-wschodniej, nieprzejezdny, z którego odjeżdżały pociągi w kierunku Kalisza Pomorskiego. Peron 2 był peronem wyspowym, dwukrawędziowy. Dojście na perony zapewniała kładka nad torami, która została zbudowana w 50-latach XX wieku. Kładka została rozebrana w 2020 roku, z powodu generalnej modernizacji stacji i budynku dworca.

Choszcznie była lokomotywownia wachlarzowa o konstrukcji stalowej. Początkowo miała 4 stanowiska, a później dobudowano kolejne 5 stanowisk. Lokomotywownia funkcjonowała normalnie do 1995 roku, obsługując większość typów lokomotyw. W kolejnych latach jej zadania były ograniczanie. Około 2000 roku, lokomotywownia została opuszczona. Planowano utworzyć tutaj skansen kolejowy. Obiekt był wystawiony na sprzedaż, ale zainteresowanych nie było. Rozbiórka budowli nastąpiła w 2010 roku. Na stacji jest wieża wodna, obecnie już nie eksploatowana.

Stacja była monitorowana kilkoma kamerami telewizji przemysłowej. Rozjazdy obsługiwała nastawnia z systemem przekaźnikowym. Od strony Krzyża Wielkopolskiego znajdował się posterunek SKP, który obsługiwał także przejazd kolejowo-drogowy tuż przy SKP, a także oddalony o 1 km przejazd kolejowo-drogowy w miejscowości Gostyczyn. Były tam kamery i system audio na przejeździe. W 2023 roku, przejazd ten został zlikwidowany. Zdecydowana większość zwrotnic posiadała napędy zwrotnicowe automatyczne, sterowane zdalnie z nastawni. Była niewielka ilość rozjazdów obsługiwana ręcznie. Piętrowa nastawnia dysponująca „Cz”, znajdowała się od strony Stargardu. Nastawnia została zamknięta i rozebrana jesienią 2022 roku.

W okresie 2019-2024, stacja Choszczno przeszła generalny remont związany z remontem LK nr 351 Poznań Główny – Szczecin Główny. Celem był wzrost bezpieczeństwa szlaku i zwiększenia prędkości biegu pociągów osobowych do 160 km/h. Od dnia 1 października 2020 roku, ruszyły prace przebudowy stacji. Prace rozpoczęto od Peronu 1. Stacja wyposażona jest w komputerowe urządzenia sterowania ruchem ESA 44-PL.

Całkowicie przebudowano perony, które pozostały w poprzednim układzie. Perony podwyższono do 0,76 m, od główki szyny. Peron 1 ma długość 240 m i ma zadaszenie o długości 200 m. Peron 2 ma długość 360 m i ma zadaszenie od długości 200 m. Krawędzie peronowe wykonano z szarych płyt prefabrykowanych w wymiarach 1 m x 2 m, które mają żółte linie ostrzegawcze i guziki. Reszta wyłożona jest betonowymi szarymi płytkami chodnikowymi. Zamontowano odpływ liniowy wody. Na peronach są ławki, gabloty informacji kolejowej, system audio, monitoring, kosze na śmieci, oświetlenie. Po ostatnim remoncie na stacji zlikwidowano bariery dla osób o ograniczonej mobilności oraz niewidomych i niedowidzących. Dojście na perony wykonano w postaci pochylnii i schodów. Zamontowano system oznakowania dotykowego.

W ciągu ostatnich 10-latach ruch na stacji obejmował 1 200 – 1 400 pasażerów w ciągu doby. Załamanie nastąpiło w 2020 roku, podczas pandemii chińskiego wirusa. Ze stacji Choszczno, w dniu 29 października 2024 roku, odjechało 30 pociągów pasażerskich do: Chojna, Hrubieszów Miasto, Kraków Główny, Łódź Kaliska, Poznań Główny, Przemyśl Główny, Suwałki, Szczecin Główny, Świnoujście, Świnoujście Port, Warszawa Wschodnia, Zielona Góra Główna.

Linie kolejowe w Choszcznie.

Linia kolejowa Nr 351 Poznań Główny – Szczecin Główny, jest to linia w większości dwutorowa, o znaczeniu państwowym, zelektryfikowana prądem 3 kV DC. Linia przebiega z kierunku południowego-wschodu w kierunku północno-zachodnim. Długość linii 213,500 km. Prędkość maksymalna 160 km/h. Elektryfikacja LK Nr 351 nastąpiła etapami; W dniu 27 czerwiec 1975 rok, Poznań Główny – Rokietnica. W dniu 8 września 1977 rok, Rokietnica – Krzyż. W dniu 21 czerwca 1978 rok, Krzyż – Choszczno. W dniu 15 grudnia 1978 rok, Choszczno – Szczecin.

Linia kolejowa Nr 410 Grzmiąca – Kostrzyn, jest to LK jednotorowa, niezelektryfikowana, ma długość 82,318 km. Prędkość maksymalna 80 – 40 km/h. Początkowo linia była dłuższa 61,164 km i rozpoczynała się na stacji Grzmiąca. Całkowita długość linii wynosiła 240,45 km. Odcinek Barnówko – Kostrzyn, stanowiący jej kontynuację, funkcjonuje obecnie (2024 rok) jako LK Nr 430. W 2024 roku, czynne odcinki linii kolejowej Nr 410: Ruch pasażerski Kalisz Pomorski Miasto – Kalisz Pomorski, o długości 2,716 km. Ruch towarowy Złocieniec – Mirosławiec, o długości 23,232 km. Wjazd do Choszczna od strony Drawna (Kalisz Pomorski) został rozebrany w 2015 roku. Wyjazd do stacji Głazów jest zakończony kozłem oporowym i jest torem wyciągowym.

Opracował Karol Placha Hetman