Wrocław 2023-02-23
SU45-089.
HCP typ 301D serii SP45 / SU45.
W 1967 roku, fabryka HCP w Poznaniu zbudowała prototyp lokomotywy typu 301D serii SP45 / SU45. W okresie 1967 – 1976, zbudowano 270 egzemplarzy. Początkowo w PKP lokomotywy otrzymały oznaczenie SP45 (spalinowa pasażerska). Poczynione zmiany w lokomotywach spowodowały zmianę oznaczenia na SU45. Lokomotywy pracowały na szlakach niezelektryfikowanych z pociągami osobowymi i towarowymi. Gwarowo lokomotywy nazywano FIAT z uwagi na pochodzenie silnika.
Dane T-T lokomotywy HCP 301D: Układ osi Co’Co’. Długość 18,90 m. Szerokość 2,90 m. Wysokość 4,24 m. Masa służbowa 102 000 kg. Średnica kół 1,10 m. Silnik spalinowy wysokoprężny FIAT 2112SSF, o mocy 1 750 KM (1 250 kW). Pojemność zbiorników paliwa 3 200 – 3 500 litrów. Prędkość konstrukcyjna 120 km/h. Przekładnia elektryczna. Sterowanie ukrotnione. Zużycie oleju silnikowego wynosi 36 litrów na godzinę, natomiast zużycie paliwa wynosi 223 g/kWh (164 g/KMh).
Zarówno silniki jak i prądnice główne, dla nowej lokomotywy miały być produkowane w Polsce. W 1967 roku, zbudowano pierwszy prototyp lokomotywy HCP 301D, który został wyposażony w polski silnik 12C22W, 12-cylindrowy, o mocy 1 520 KM. Silnik opracowali polscy inżynierowie, na bazie mniejszego silnika typu a8C22, który napędza lokomotywy serii SM42. Silnik wymagał dopracowania, co mogło trwać kilka lat. Dlatego kupiono licencję silnika FIAT 2112SSF i podjęto jego produkcję w Polsce w HCP. Silnik 2112SSF jest wysokoprężny, turbodoładowany, 12-cylindrowy, czterosuwowy, pojemność 95 600 cm3, stopień sprężania wynosi 11,3, moc 1 750 KM, przy 1 500 obrotów na minutę.
W czasie testów fabryka HCP wprowadziła wiele zmian i poprawek. W czasie produkcji wprowadzono ryflowanie pokrycia pudła lokomotywy.
Układ ogrzewania wagonów osobowych był typu parowego. W tym czasie, większość wagonów osobowych miała tego typu ogrzewanie. Dlatego w lokomotywie zamontowano kocioł parowy, który był zasilany olejem napędowym. Kotły parowe były kupowane za granicą. W 1987 roku, w związku z wprowadzeniem w PKP wagonów osobowych z ogrzewaniem elektrycznym, wprowadzono układ elektryczny dla ogrzewania wagonów energią elektryczną o napięciu 3 000 V. W lokomotywie SU45 zamontowano prądnicę grzewczą typu LCPb-400 produkowaną przez zakłady DOLMEL we Wrocławiu. Negatywnym skutkiem tej zmiany było pogorszenie osiągów lokomotywy SU45, gdyż włączone ogrzewanie pobierało 400 kW mocy od silnika spalinowego. Ogółem przebudowie poddano 191 egzemplarzy. Prace wykonano w okresie 1988 – 1997. Lokomotywy SP45 / SU45, w których nie zmodernizowano ogrzewania i pozostawiono kocioł parowy, skasowano lub sprzedano w 1999 roku.
Konstrukcja SU45. Lokomotywa ma układ osi Co’Co’. Pudło lokomotywy jest samonośne. Na końcach pudła zamontowano kabiny maszynisty. W przedziale środkowym znajduje się 12-cylindrowy, czterosuwowy, wysokoprężny silnik spalinowy 2112SSF z doładowaniem wraz z prądnicą główną GP-846B1 produkcji DOLMEL Wrocław, na licencji Alstom. Prądnica służy jako rozrusznik. Pozostałe wyposażenie to: sprężarka powierza, zbiorniki oleju, agregat chłodzący, prądnica do ogrzewania wagonów LCPb-400 o mocy 495kW. Sześć silników trakcyjnych typu LSm-493 lub typu LSa-430, napędza każdą oś lokomotywy. Silniki są zawieszone systemem tramwajowym („za nos”). Pomiędzy wózkami lokomotywy umieszczono przedziały mieszczące akumulatory oraz zbiorniki wody i paliwa (o pojemności 3500 litrów).
Silniki trakcyjne typu LSm-493: Napięcie znamionowe 725 V. Napięcie maksymalne 850 V. Moc 216 kW. Obroty znamionowe 553 obrotów na minutę. Obroty maksymalne 2 260 obrotów na minutę. Masa silnika 2 350 kg.
Warto wiedzieć, że były 3 egzemplarze eksportowe lokomotyw typu 301Dc dla CEL (Chemins de fer l’Etat Libanais – Kolei Libańskich), oznaczone początkowo jako 301Dc-225L – 227L (numeracja wynikła z kolejności numerów fabrycznych lokomotyw HCP). Ostatecznie, zgodnie z życzeniem odbiorcy, lokomotywy oznaczono: Nr 1201, 1202, 1203.
Lokomotywa SU45-089.
Lokomotywa SU45-089, Nr fabryczny 301Db-091, Nr EVN: 92 515 630 065-7 (PL-PREG). Początkowo lokomotywa była oznaczona SP45-089. Lokomotywa została zbudowana w 1973 roku. Początkowo lokomotywa pracowała w DM Lublin. Lokomotywa pracowała głównie z pociągami pasażerskimi. Jeździła na szlakach do stacji; Łuków, Parczew, Kraśnik, Stalowa Wola, Krasnystaw, Zamość, Hrubieszów, Zwierzyniec, Jarosław. W 90-latach lokomotywa obsługiwała także pociągi towarowe, na przykład do KWK Bogdanka. W 2001 roku, lokomotywa została przejęta przez PKP Cargo. W 2008 roku, lokomotywa trafiła do firmy Przewozy Regionalne. Została przydzielona do Gdyni, a następnie do Poznania. Chwilowo była także w Warszawie (2013 rok). W okresie 2014-2016, lokomotywa prowadziła kilka pociągów specjalnych. W 2016 roku, lokomotywa wyczerpała resurs i czekała na naprawę. W 2018 roku, zdecydowano o nie remontowaniu lokomotywy i spisano ją ze stanu. Lokomotywa została kupiona przez firmę ALS Stary Sącz. W 2021 roku, pojazd został czasowo przekazana do Klubu Sympatyków Kolei we Wrocławiu. Lokomotywa stoi razem z innymi lokomotywami i wagonami towarowymi na torach obok lokomotywowni Wrocław. Klubu Sympatyków Kolei we Wrocławiu działa od 1991 roku, jednak bez konkretnej lokalizacji. Do tej pory w zbiorach Klubu znajduje się 17 lokomotyw i ponad 100 różnego rodzaju wagonów. Obecnie wszystkie eksponaty stacjonują na wynajmowanych torach.
Opracował Karol Placha Hetman