Chabówka 2022-01-14
Lokomotywa Parowa Tw12-12.
Austriacki parowóz serii 80, który nosi polskie oznaczenie Tw12 był produkowany w fabryce StEG Wien w Wiedniu. Został opracowany podobnie jak parowozy serii 170 oraz serii 270 przez inżyniera Karla Gölsdorfa (1861 – 1916). Karl Gölsdorf ukończył Uniwersytet Techniczny w Wiedniu i pracował w fabryce maszyn Kolei Państwowych. W 1891 roku, został urzędnikiem kolejowym i aż do śmierci pracował w ministerstwie kolei żelaznych. Karl Gölsdorf jest autorem kilku nowatorskich rozwiązań konstrukcyjnych zastosowanych w lokomotywach parowych i okrętach wojennych. W 1895 roku, inżynier zbudował szybką lokomotywę, która osiągnęła prędkość maksymalną 110 km/h. Jego konstrukcjami są także parowozy serii 170 (w Polsce Tr11) oraz 270 (w Polsce Tr12).
Parowóz Tw12 ma układ osi E, czyli 0-5-0 (OOOOO), a polskie oznaczenie to mała litera „w”. W takim układzie osi był zbudowany na przykład parowóz TKw2.
Parowóz serii 80 (Tw12) był produkowany w okresie 1909 – 1921. Parowóz Tw12 został wprowadzony na kolei austriackiej w 1909 roku, jako ulepszony Tw11. Podstawową różnicą był zastosowanie kotła z przegrzewaczem, czyli na parę suchą, oraz silnik bliźniaczy. Tak jak parowóz Tr12 był przystosowany do szlaków górskich. Lokomotywy Tr12 i Tw12 miały wiele cech wspólnych. Drzwi do dymnicy były dwuczęściowe, otwierane na boki. Lokomotywy mają identyczne tak zwane pół-budki. Obie lokomotywy mają identyczne tendry oparte na trzech osiach z zapasem wody 16 m3 i zapas węgla 6 800 kg. Tender opracowano w 1911 roku. Mimo różnego układu osi obie lokomotywy Tr12 i Tw12 wykonywały identyczne prace, obsługując głównie pociągi towarowe. Odegrały ważną rolę w czasie wielkiej wojny światowej. W lokomotywie Tw12 pierwsza, trzecia i piąta oś mają możliwość przesuwu na boki, co umożliwia pokonywanie ciasnych łuków. Do 1915 roku, budowano parowozy z silnikiem sprzężonym. Takich lokomotyw zbudowano 140 egzemplarzy. W okresie 1911 – 1918 budowano lokomotywy z silnikami bliźniaczymi. Takich lokomotyw zbudowano 208 egzemplarzy.
Po wielkiej wojnie światowej na terenie Polski zostało 8 lokomotyw Tw-12. Na początku 20-lat kupiono jeszcze 132 lokomotywy Tw12. W okresie międzywojennym w PKP było eksploatowanych 140 maszyn tej serii. Lokomotywy pracowały głównie w Krakowie i we Lwowie. Po drugiej wojnie światowej w Polsce było około 30 takich parowozów. Zachowany parowóz Tw12-12 znajduje się w skansenie w Chabówce.
Tw12-12.
Tw12-12 nr fabryczny 4423, został zbudowany w 1920 rok, w fabryce Maschinenfabrik der K. und K. priv. österreichischen Staatseisenbahn-Gesellschaft (StEG), Wien. Po wielkiej wojnie światowej trafił do Polski. Otrzymał oznaczenie Tw12-49. Po napadzie Niemiec i Rosji na Polskę w 1939 roku, parowóz został przejęty przez koleje niemieckie i otrzymał oznaczenie DRB: 57 344. Po drugiej wojnie światowej powrócił do Polski i został oznaczony Tw12-12. Parowóz pracował między innymi w MD Chełm, gdzie w 1967 roku, został zdjęty ze stanu. Ustawiono go jako eksponat na stacji Chełm. Do Chabówki trafił w maju 1993 roku.
Dane T-T parowozu Tw12:
Masa własna samej lokomotywy to 39 000 kg. Masa służbową lokomotywy z tendrem to 69 400 kg. Długość lokomotywy 10,86 m. Długość z tendrem 17,28 m. Wysokość 4,57 m. Średnica kół napędowych 1,26 m. Ciśnienie w kotle 14 at. Powierzchnia ogrzewalna kotła 137,8 m2. Powierzchnia ogrzewalna przegrzewacza 31,0 m2. Powierzchnia rusztu 3,40 m2. Typ tendra 16C11. Zapas wody 16 m3. Zapas węgla 6 800 kg. Prędkość konstrukcyjna 50 km/h.
Opracował Karol Placha Hetman