Kraków 2024-11-25

Linia kolejowa Nr 94 Kraków Płaszów – Oświęcim.

Linię kolejową Nr 94 Kraków Płaszów – Oświęcim można określać jako Galicyjską Kolej Nadwiślańską. Odległość torów od rzeki Wisła nie przekracza 6 km, a największa jest na wysokości przystanku osobowego Kraków Sidzina. Linia miała skrócić szlak Wiedeń – Lwów z całkowitym pominięciem Krakowa. Pamiętajmy, że w drugiej połowie XIX wieku, w czasie zaborów, Austriacy nieustannie upokarzali Kraków. Wawel traktowali jako twierdzę, koszary wojskowe i lazaret, doprowadzając go do ruiny.

Linia kolejowa Nr 94 Kraków Płaszów – Oświęcim jest linią biegnącą południkowo. Linia ma długość 64,502 km, jest linią dwutorową i jest zelektryfikowana prądem 3 kV DC. W 1918 roku, linia została włączona do odrodzonej Polski. Linia została uruchomiona w 1884 roku. W dniu 1 sierpnia 1884 roku, pierwszy pociąg przejechał trasę Podgórze (miejsce historyczne, obecnie rejon byłych kamieniołomów) – Oświęcim. Od samego początku LK miała tory normalnej szerokości 1 435 mm. Infrastrukturę w postaci: dworców, wież wodnych, przejazdów kolejowo-drogowych; wykonano kilka lat później. W czasie wielkiej wojny światowej nastąpiła zmiana przebiegu toru w Krakowie w rejonie ulicy Lanckorońska. Tor przebiegał śladem obecnej ulicy Lanckorońska i miał duży spadek, dlatego należało ten odcinek przebudować. W 2017 roku, nastąpiła zmiana ilości torów z dwóch na jeden pomiędzy Kraków Płaszów – Kraków Bonarka, w związku z budową łącznicy Nr 624 oraz przebudową łącznicy Nr 603.

Elektryfikację szlaku wykonano w dwóch etapach; w dniu 30 października 1970 rok, na odcinku Kraków Płaszów – Spytkowice oraz w dniu 9 września 1971 roku, na odcinku Spytkowice – Oświęcim.

LK Nr 94 ma znaczenie państwowe, głównie dla ruchu towarowego pomiędzy Śląskiem i Krakowem. Od 2000 roku, ruch osobowy na linii malał, zwłaszcza na odcinku Skawina – Oświęcim. Odcinek Kraków Płaszów – Skawina był ważny, bo dalej prowadzi LK Nr 97 w kierunku Zakopanego. Ostatnim pociągiem pasażerskim pokonującym całą linię Nr 94 w 2014 roku, był międzynarodowy pociąg InterRegio z Krakowa do Ostrawy w Czechach: Kraków – Skawina – Oświęcim – Czechowice Dziedzice – Zebrzydowice – Ostrawa. W 2015 roku, przywrócono kursowania pociągów relacji Kraków – Skawina – Oświęcim. Jednak po roku, z uwagi na zły stan torowiska i długi czas przejazdu, ruch ponownie zawieszono. Z końcem 2022 roku, po wykonanych remontach, ruch osobowy przywrócono.

W dniu 8 września 2024 roku, niedziela, z okazji 140-lat istnienia LK Nr 94, trasą przejechał pociąg Retro. Pociąg był prowadzony przez parowóz Ty42-107 oraz lokomotywę elektryczną EP07-201. W składzie było 5 historycznych wagonów pasażerskich. Pociąg zestawił Skansen Chabówka.

Na LK Nr 94 są 4 mosty, 5 wiaduktów i 10 przepustów kolejowych. Wszystkie zostały wyremontowane w okresie 2017-2024. Pierwszy most jest w Krakowie na rzece Wilga, który został przebudowany w ramach budowy samochodowej Trasy Łagiewnickiej. Przed przystankiem Skawiną Jagielnia jest przekroczenie rzeki Rzepnik. Za stacją Skawina jest most trójtorowy nad rzeką Skawinka. Trzeci dla linii kolejowej Nr 97 w kierunku Kalwarii i Zakopanego. Za przystankiem Zelczyna tory przekraczają rzekę Zelczynka. Za stacją Wielkie Drogi tory przekraczają rzekę Sosnowianka. Za stacją Spytkowice, tory przekraczają rzekę Skawa. Za przystankiem Włosienica jest most nad rzeką Macocha. W granicach miasta Oświęcim linia przekracza rzekę Soła.

W 2017 roku, kursował pociąg dalekobieżny InterCity relacji: Warszawa – Kraków – Skawina – Oświęcim – Dziedzice – Wiedeń. Był także pociąg relacji Przemyśl – Kraków – Trzebinia – Oświęcim – Praga. Połączenia zostały zawieszone w związku z remontem LK Nr 93 z Trzebini do Czechowic Dziedzic i remontem węzła Dziedzice. Remonty zakończono 2024 roku, chociaż w planach są dalsze drobne modernizacje; peronów, mostów, przepustów  i przejazdów kolejowo-drogowych. Obecnie (2024 rok) na LK Nr 94 obowiązują prędkości 120/80/60 km//h, w zależności od odcinka. LK Nr 94 jest obsługiwana w ruchu osobowym przez Koleje Małopolskie. Jest tutaj linia SKA2 (Szybka Kolej Aglomeracyjna), która przebiega na dystansie Oświęcim – Skawina – Kraków Główny – Miechów – Sędziszów.

W 2022 roku, rozstrzygnięto przetarg na prace remontowe na odcinku Podbory Skawińskie – Oświęcim. Przetarg na wykonanie dokumentacji projektowej i wykonanie robót budowlanych na odcinku Podbory Skawińskie – Oświęcim w ramach modernizacji LK Nr 94 Kraków – Oświęcim został ogłoszony w kwietniu 2022 roku. Do przetargu stanęło 10 firm, a ostatecznie wygrało Przedsiębiorstwo Napraw i Utrzymania Infrastruktury Kolejowej w Krakowie. Cena była jednym z kryteriów wyboru ofert, a PNiUIK zaoferowało za wykonanie zadania 113 697 900 złotych brutto. To poniżej kosztorysu, który opiewał na 117 443 576,63 złotych brutto. W ramach inwestycji w systemie „projekt i budowa” zrealizowane zostały prace na szlakach Podbory – Brzeźnica oraz Dwory – Oświęcim. Oprócz tego wykonana została rozbiórka starego mostu oraz budowa w jego miejsce nowego mostu kolejowego nad potokiem Spytkowickim (Brzezinka) i ulicą Zamkową, w Spytkowicach. Czas realizacji wynosił 16 miesięcy. Wiosną 2024 roku, powróciły pociągi osobowe na całym szlaku.

W ramach modernizacji, nowe perony zbudowano między innymi w stacjach i przystankach: Podbory Skawińskie, Spytkowice Kępki, Zelczyna, Brzeźnica, Półwsi i Jaśkowice. Została wykonana modernizacja torów na odcinku Podbory Skawińskie – Brzeźnica. Wzmocniono podtorze, oczyszczono tłuczeń, wymieniono część podkładów, skorygowano łuki. Koszt prac wyniósł 14 milionów złotych. W okresie 2017-2024, na remonty i modernizację LK Nr 94 wydano 400 milionów złotych.

Przebieg LK Nr 94 Kraków Płaszów – Oświęcim.

Linia kolejowa Nr 94 Kraków Płaszów – Oświęcim, rozpoczyna się na stacji Kraków Płaszów (elewacja 204 m). Następnie przebiega przez: Kraków Podgórze Peron 2 (1,430 km, elewacja 214 mm), Miejsce historyczne przy kamieniołomie (1,5 km), Kraków Bonarka (3,120 km, elewacja 220 m, tutaj były trzy bocznice: 133c, 603, 624), Kraków Łagiewniki (4,380 km, elewacja 219 m), Była bocznica do Kraków Wilga (4,56 km), Kraków Sanktuarium (5,340 km, elewacja 219 m), Kraków Swoszowice (7,090 km, elewacja 222 m), Była bocznica do Kobierzyna (8,98 km), Kraków Opatkowice (9,660 km, elewacja 237 m, otwarcie 2021 rok), Kraków Sidzina (11,590 km, elewacja 243 m), Skawina Jagielnia (14,200 km, elewacja 220 m, otwarcie 2021 rok), Skawina (15,470 km, elewacja 215 m), Skawina Zachodnia (17,680 km, elewacja 220 m, początek LK Nr 97), Podbory Skawińskie (19,420 km, elewacja 214 m), Zelczyna (21,500 km, elewacja 214 mm), Wielkie Drogi (23,940 km, elewacja 218 m), Jaśkowice (26,630 km, elewacja 219 m), Brzeźnica (29,940 km, elewacja 219 m), Półwieś (33,940 km, elewacja 222 m), Ryczów (36,860 km, elewacja 223 m), Spytkowice Kępki (38,580 km, elewacja 224 m), Spytkowice (42,080 km, elewacja 228 m, krzyżówka z LK Nr 103), Zator (45,600 km, elewacja 229 m), Zator Park Rozrywki (47,300 km, elewacja 229 m, przystanek został otwarty 24 lipca 2016 roku), Przeciszów (50,110 km, elewacja 227 m), Włosienica (53,300 km, elewacja 229 m), Dwory (57,370 km, elewacja 229 m, LK Nr 886), Oświęcim OwC (62,850 km, elewacja 234 m, LK Nr 93, 699), Oświęcim (64,290 km, elewacja 234 m, LK Nr 93, 138, 882).

Opracował Karol Placha Hetman