Kraków 2022-11-23

Pociągi Pesa Elf.

Pociągi Pesa Elf to polskie nowoczesne elektryczne zespoły trakcyjne przystosowane do ruchu regionalnego. Pociągi są budowane od 2010 roku, w polskiej fabryce Pesa w Bydgoszczy. „Elf” to akronim angielskiego zwrotu electric low floor, czyli pojazd elektryczny niskopodłogowy. Pociągi Pesa Elf produkowane są z różną liczbą wagonów od dwóch do sześciu. Różne jest też wyposażenie, układ foteli, liczba toalet, itp.

W skład rodziny pociągów Elf wchodzą modele: Typ EN62 = 21WE, Typ EN76 = 22WE, Typ EN96 = 34WE i 27WE dla SKM Warszaw i Kolei Śląskich. Oprócz nich budowano pociągi ETZ oznaczone Acatus II i Acatus Plus. Typ EN77 = 32WE Acatus II – 4-wagonowe. Typ EN64 = 40WE Acatus Plus – 3-wagonowe. Typ EN99 = 41WE Actus Plus – 2-wagonowe. Do 2020 roku, zostało wyprodukowanych ponad 120 pociągów Pesa Elf.

Pociągi Pesa Elf są zasilane trakcją elektryczną o napięciu 3 kV DC. Szerokość pociągu wynosi 2,88 m, wysokość 4,28 m, długość zależy od ilości wagonów. Prędkość konstrukcyjna pociągów Elf wynosi 160 km/h. Choć pierwszy egzemplarz był przystosowany do prędkości podróżnej 120 km/h. Żaden z użytkowników nie zamówił pociągu Pesa Elf, o prędkości biegu 190 km/h, choć takie warianty są w ofercie fabryki. Pociąg Pesa Dart na próbach pojechał z prędkością ponad 200 km/h i zachowywał się bez zastrzeżeń. W zasięgu fabryki są konstrukcje o prędkości 250 km/h, tylko, że do chwili obecnej (2022 rok), żaden użytkownik nie złożył takiego zamówienia.

Opis zdjęcia: Pociąg relacji Kraków – Katowice. Stacja kolejowa Kraków Główny Peron 1. Na przodzie pociągu wagon "F".

Historia pociągów Pesa Elf.

Konkurentem fabryki Pesa w Bydgoszczy była i jest druga polska firma Newag z Nowego Sącza. Ale ta konkurencja wpływa korzystnie na jakość polskich konstrukcji i zadowolenie pasażerów. W 1998 roku, Pesa została głęboko zrestrukturyzowana i rozpoczęła budowę spalinowych wagonów osobowych. W 2004 roku, fabryka podjęła się zbudowania pierwszych EZT dla Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Był to pociąg typu 13WE (EN95). Pomimo planów zakupu 10 egzemplarzy, produkcja została zakończona na jednym pociągu. W 2006 roku, wyprodukowano ETZ 15WE, a w 2007 roku, ETZ 16WEk. Oba pociągi zbudowano także tylko w jednym egzemplarzu.

Jednak zainteresowanie przewoźników nowymi pociągami ETZ było coraz większe. Doszło do współpracy między producentami i użytkownikami. Przewoźnicy chcieli pociągów do szybkiego boarding-u pasażerów, a w efekcie o nisko umieszczonej podłodze, co ułatwia wsiadanie i wysiadanie. Dodatkowo, coraz więcej podróżnych przewoziło rowery, wózki dziecięce i wózki inwalidzkie. Zakład w Bydgoszczy zaprojektował pociąg Acatus, który jest przeznaczony dla peronów o wysokości 0,55 – 0,76 m, od główki szyny. Pociąg nie ma żadnych stopni wejściowych. Zaprojektowano także pociąg Elf, który ma stopnie wejściowe i jest przeznaczony dla niższych peronów. W programie uczestniczyło około 150 inżynierów i naukowców z firmy Pesa, firm poddostawców i placówek naukowych. Podpatrywano także rozwiązania zagraniczne.

W grudniu 2009 roku, zanim pociąg Elf był gotowy, podpisano już pierwszą umowę na dostawę 8 pociągów ETZ dla województwa śląskiego. W kolejnych latach podpisano kolejne kontrakty. Pociąg Elf został pokazany w 2010 roku, podczas targów InnoTrans w Berlinie. Zaprezentowano wówczas pociąg EN76-001, który był zbudowany dla województwa śląskiego. W 2010 roku, powstała odmiana pociągu Elf, która została nazwana Acatus II. Pociągi te zamówiło tylko województwo małopolskie.

Rodzina Pesa Elf została zaprojektowana jako platforma pociągów o uniwersalnym przeznaczeniu. Kiedy w 2013 roku, Pesa zaczęła przegrywać kontrakty z firmą Newag (cenowo) w Bydgoszczy zbudowano EZT Acatus Plus, w którym obniżono koszty budowy pociągu, zachowując jednocześnie podstawowe zalety pociągu. Pociąg oznaczony Elf II to jest skład Elf dostosowany do nowych przepisów, czyli technicznych specyfikacji interoperacyjności.

Pesa Elf 27WEb-002.

Zamówienie na 6 pociągów EZT od Kolei Śląskich fabryka PESA otrzymała w dniu 10 września 2012 roku. Były to następne pociągi zamówione w Bydgoszczy dla obsługi Kolei Śląskich. ETZ typu 27WEb to jest sześciowagonowy pociąg wyprodukowany specjalnie dla Kolei Śląskich. Łącznie zbudowano 6 tego typu pociągów: W 2012 roku, zbudowano 4 pociągi, o numerach od 27WEb-001 do 27WEb-004. W 2013 roku, zbudowano dwa następne z tej serii o nr 27WEb-005, 27WEb-006, które przekazano użytkownikowi w marcu 2013 roku.

Pociąg nr 27WEb-002 miał być przekazany użytkownikowi w dniu 4-01-2013 roku, ale wystąpiły problemy techniczne i pociąg powrócił na halę produkcyjną. Przekazanie użytkownikowi nastąpiło w dniu 30-01-2013 roku. W lipcu 2018 roku, pociąg przeszedł naprawę poziomu P4.

W dniu 5-03-2020 roku, w wyniku przestawienie się zwrotnicy kolejowej pod przejeżdżającym pociągiem, doszło do wykolejania się dwóch wagonów (A i B). Zdarzenie miało miejsce na stacji Gliwice. Nie było żadnych ofiar i poszkodowanych wśród pasażerów. Ponieważ istniało podejrzenie, że uszkodzenia są poważne, dlatego pociąg skierowano na przegląd i ewentualną naprawę. Nie było przetargu, bo tylko zakład PESA Bydgoszcz SA ma pełną wiedzę o konstrukcji pociągu. Umowę na naprawę podpisano z początkiem marca 2021 roku. Przejazd techniczny z Gliwic do Bydgoszczy wykonano z prędkością maksymalną 30 km/h. Naprawa objęła wagon A oraz B i dotyczyła głównie elementów struktury ostoi wagonów. Naprawę wykonano w marcu-kwietniu 2021 roku. Pociąg nr 27WEb-002 powrócił do służby.

Opis pociągu Pesa Elf 27WEb-002.

Pociąg Pesa Elf 27WEb-002 ma sześć wagonów (członów). We wnętrzu ma 282 miejsca siedzące oraz 270 miejsc stojących. Jest przystosowany do obsługi dużych potoków pasażerów, obsługując relacje aglomeracyjne. Nadaje się także do obsługi tras międzymiastowych, o dystansie do 150 km, a to z uwagi na brak strefy baru (gastronomi). Wnętrze pociągu jest bezprzedziałowe. Każdy wagon posiada dwie pary drzwi, co ułatwia i przyspiesza proces wsiadania i wsiadania pasażerów. Wszystkie drzwi znajdują się w strefie z niską podłogą, pod którymi umieszczono wysuwane stopnie ułatwiające wsiadanie z peronów niższych niż 0,55 – 0,76 m od główki szyny.

Pociąg charakteryzuje się dużą dynamiką, a to za sprawą zastosowania trzech wózków napędowych. Napędowy jest pierwszy wózek wagonu A, ostatni wózek wagonu C, ostatni wózek wagonu F. Wagon D ma pierwszy wózek toczny. Pozostałe są to wózki Jacobsa, między wagonami: A-B, B-C, D-E, E-F. Pociąg dostosowany jest do prędkości biegu 160 km/h, ale faktycznie pociąg mógłby podróżować z prędkością 190 km/h. Wózki napędowe są typu 26MN, o rozstawie osi 2,80 m. Wózki toczne typ 40AN w systemie Jacobsa, o rozstawie osi 3,00 m. Nad wszystkimi wózkami znajdują się strefy podwyższonej podłogi, na które prowadzą schody lub pochylnie. Schody w postaci trzech stopni znajdują się tylko w strefie nad wózkami napędowymi. Średnica kół wynosi 0,85 m. Pociąg ma system smarowania obrzeży kół, ale tylko pierwszej osi wózka napędowego. Możliwe jest połączenie do trzech pociągów w trakcję ukrotnioną.

Pociąg przystosowany jest do obsługi inwalidów, którzy poruszają się na wózkach. W wagonie A jest zamontowana toaleta dla osób niepełnosprawnych. W wagonie F jest druga toaleta. Obie toalety są w systemie próżniowym w układzie zamkniętym. W pociągu można przewozić rowery, w wyznaczonej strefie. Pociąg jest klimatyzowany (wentylacja i ogrzewania). Jest pełna informacja dla pasażerów; audio i wideo. Pociąg jest monitorowany zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz.

Opis zdjęcia: Wagon "A".

Opis zdjęcia: Wagon "C-D", sekcja środkowa. Wózek po lewej stronie jest napędowy. Wózek po prawej stronie jest tylko toczny.

Dane T-T 27WEb:

ETZ 6-wagonowy. Układ osi Bo’2’2’Bo’+2’2’2’Bo’. Zasilanie 3 kV DC. Sześć silników o mocy 500 kW każdy. Szerokość 2,88 m. Wysokość 4,28 m. Długość 114,75 m. Wejście do wagonu jest na wysokości 0,76 m, od główki szyny. Prędkość podróżna 160 km/h. Prędkość maksymalna 190 km/h. Masa służbowa 211 000 kg. Średnica kół 0,850 m.

Opracował Karol Placha Hetman