Świdwin 2024-11-12

Stacja kolejowa Świdwin.

Współrzędne geograficzne: 53.782N 15.773E. Elewacja 87,00 m (285,43 ft). Adres: Plac Lotników 6, 78-300 Świdwin.

Miasto Świdwin.

Świdwin jest siedzibą Miasta, Powiatu i Gminy. Jest tu siedziba Powiatowej Komendy Policji, Powiatowej Komendy Straży Pożarnej oraz jest garnizon wojskowy. Miasto leży w północno-zachodniej Polsce, w Województwie Zachodniopomorskim. Położone jest na Wysoczyźnie Łobeskiej nad rzeką Regą, przy drogach wojewódzkich: Nr 151, Nr 152, Nr 162. W granicach administracyjnych miasta znajduje jezioro Bukowiec. Według danych z dnia 30 czerwca 2010 roku, miasto liczyło 15 503 mieszkańców. W okresie 1975 – 1998, miasto administracyjnie należało do województwa koszalińskiego. Części miasta stanowią także miejscowości: Buczyna, Rycerskie Dobra, Szczytniki, Świdwinek. Według danych z dnia 1 stycznia 2009 roku, powierzchnia miasta wynosiła 22,38 km kwadratowych. Miasto stanowi 2,06 % powierzchni powiatu, 41 % powierzchni miasta zajmują użytki rolne, a 4 % użytki leśne. Świdwin jest ośrodkiem przemysłu spożywczego, drzewnego, maszynowego, przetwórstwa tworzyw sztucznych i do niedawna dziewiarskiego.

Po drugiej wojnie światowej, wielcy tego świata zdecydowali o włączeniu Pojezierza Pomorskiego do Polski, a więc także i Świdwina. Miasto pierwotnie nosiło nazwę Świbowina i dopiero po konsultacjach z polskimi naukowcami, rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 roku, wprowadzono nazwę Świdwin. W okresie 1946-1947, wysiedlono pozostałych germańców.

Stacja kolejowa Świdwin.

Stacja kolejowa w Świdwinie jest jednym z ważniejszych punktów kolejowych w województwie zachodniopomorskim, mającym bogatą historię związaną z rozwojem infrastruktury kolejowej na Pomorzu Zachodnim. Jej początki sięgają drugiej połowy XIX wieku, gdy rozwój sieci kolejowej w tej części Europy nabierał tempa.

Stacja w Świdwinie powstała w 1859 roku, jako część Pruskiej Kolei Wschodniej (Ostbahn), jednej z kluczowych inwestycji kolejowych ówczesnych Prus, mającej na celu połączenie Berlina z Królewcem. Był to drugi szlak, na którego drodze znalazł się Świdwin, Białogard, Koszalin, Słupsk i Gdańsk. Otwarcie tej trasy było ważnym momentem dla regionu, gdyż umożliwiło transport towarów i ludzi w znacznie szybszym czasie niż wcześniej. Świdwin znalazł się na trasie między Szczecinem a Gdańskiem, co sprzyjało rozwojowi gospodarczemu miasta oraz całego powiatu. Pierwszy pociąg wjechał na stację Świdnik w dniu 1 czerwca 1859 roku, podążając ze Stargardu do Koszalina.

W 1893 roku, rajcy miasta Świdwin poważnie rozważali plan budowy linii kolejowej Świdwin – Resko. Rozpoczęto nawet prace przygotowawcze, ale w 1898 roku, plany upadły. Jednak w 1906 roku, powstała linia Worowo – Resko, która rozwiązała problem (LK Nr 420).

W 1897 roku, powstał projekt zbudowania linii kolei wąskotorowej Świdwin – Sławoborze. Planów nie zrealizowano. Pamietajmy, że w tamtym terenie i w tamtym okresie, koleje wąskotorowe była bardzo popularne. Głównie z uwagi na niższe koszty budowy i eksploatacji. Natomiast linie wąskotorowe mają mniejszą przepustowość i zwiększony czas podróży.

Jeszcze w czasach germańskich, w okresie 1923-1929, były plany zbudowania nowej linii kolejowej normalnotorowej; Kołobrzeg – Świdwin – Krzyż. Planów nie zrealizowano z powodów; braku licencji wydanej przez Berlin i przygotowań do kolejnej światowej wojny.

Po wielkiej wojnie światowej i utworzeniu Wolnego Miasta Gdańsk oraz podziale regionów Prus, stacja w Świdwinie nadal odgrywała ważną rolę w regionie. Utrzymywała połączenia zarówno wewnątrz germanii, jak i w ruchu międzynarodowym. Mimo zmian politycznych i gospodarczych, sieć kolejowa była intensywnie wykorzystywana do transportu towarów rolnych, zwłaszcza że region Pomorza Zachodniego był obszarem rolniczym i przetwórczym. Kolej obsługiwała także mniejsze porty morskie nad Morzem Bałtyckim; Kołobrzeg i Ustka.

Ale głupi germańcy rozpoczęli drugą wojnę światową i dużo stracili. W wyniku zmian granic po drugiej wojnie światowej, Świdwin znalazł się w granicach Polski. Infrastruktura kolejowa była znacznie uszkodzona. Głównie przez sowieckie oddziały trofiejne, które demontowały tory kolejowe, rozjazdy, urządzenia sterowania ruchem kolejowym; i wywoziły je do Moskwy. Polscy kolejarze szybko podjęto działania naprawcze, by wznowić połączenia w trudnym okresie powojennym. Stacja w Świdwinie została włączona do Polskich Kolei Państwowych (PKP), a nowe połączenia umożliwiły transport w kierunku Szczecina, Białogardu oraz Kołobrzegu. Początkowo wożono repatriantów z Kresów i centralnej Polski, na tak zwane Ziemie Odzyskane, a z czasem przewożono coraz więcej towarów.

W 70-latach XX wieku, stacja Świdwin została unowocześniona, a infrastruktura przeszła modernizację, by sprostać wymaganiom rosnącego ruchu pasażerskiego i towarowego. Wprowadzono elektryfikację, co umożliwiło zwiększenie częstotliwości kursów pociągów. Pojezierze Pomorskie to taki obszar Polski w którym ważne szlaki wiodą południkowo i one zostały zelektryfikowane. Szlaki równoleżnikowe są zdecydowanie mniej istotne dla gospodarki narodowej. W tym okresie, Świdwin zyskał połączenia bezpośrednie z wieloma miastami Polski, co przyczyniło się do rozwoju miasta i okolicznych obszarów.

Dworzec kolejowy w Świdwinie jest podobny do dworców w tej części Polski i na przykład jest tożsamy do dworca w Runowie Pomorskim. Obecny jego wygląd to efekt rozbudowy w 1901 roku. Szczęśliwie dworzec uniknął zniszczenia przez żołnierzy sowieckich w 1945 roku. W budynku były kasy biletowo-bagażowe, poczekalnie, restauracja, pomieszczenia służbowe, mieszkania. Restauracja była dostępna tylko dla podróżnych z biletami Klasy 1 i 2. Toalety umieszczono w osobnym budynku, między dworcem, a wieżą wodną. Obecnie dla podróżnych dostępna jest kabina typu ToyToy. Plac przed dworcem został wybrukowany.

Około 1910 roku, stacja uzyskała układ, który istnieje do chwili obecnej. Na stacji są dwa perony. Peron 1 jest peronem jednokrawędziowym i znajduje się przy dworcu. Peron 2 jest peronem wyspowym i ma dwie krawędzie peronowe. Na obu peronach jest zadaszenie, które po ostatnich remontach zostało pokryte trapezową blachą. Konstrukcja wiaty na Peronie 1 jest drewniana, a na Peronie 2 stalowa, nitowana. Nawierzchnia na peronach wykonana jest z małej kostki kamiennej, typowej dla germańskich rozwiązań. W wyniku różnych uszkodzeń, nawierzchnia została uzupełniona szarymi płytkami chodnikowymi oraz asfaltem. Na peronach są białe linie krawędziowe i żółte linie ostrzegawcze. Perony są średniej wysokości, czyli 0,30 m od główki szyny. Dojście na Peron 2 zapewnia tunel, który prowadzi z Peronu 1. Wózki z paczkami, listami i bagażami na peron przejeżdżały dwoma przejazdami przez tory.

Ostatni duży remont na stacji Świdwin przeprowadzono od 2005 roku. Ostatnie semafory kształtowe wymieniono na semafory świetlne. Między innymi semafor wjazdowy od strony stacji Smardzko. Przejazdy kolejowo-drogowe sterowane z budek dróżników zastąpiono sterowaniem zdalnym z nastawni dysponującej „Sw”. Na przejazdach pojawiły się nowe szlabany, sygnalizacja świetlna oraz kamery telewizji przemysłowej. Wymieniono niektóre rozjazdy kolejowe oraz podkłady drewniane na strunobetonowe z przytwierdzeniami sprężynowymi. Dodatkowo cała stacja została odchwaszcza i usunięto drzewa samosiejki. Na stacji jest nastawnia dysponująca „Sw” oraz wykonawcza „Sw1”.

W pobliżu dworca zbudowano ośmiokątną wieżę wodną. Trzon wieży jest otynkowany, a poziom zbiornika obłożony jest deskowaniem. Na stacji Świdwin była lokomotywownia, która została rozebrana, około 2000 roku. Pozostała tylko jednostanowiskowa remiza, przy wieży wodnej. Była obrotnica lokomotyw. Lokomotywownia znajdowała się pomiędzy ulicą Batalionów Chłopskich i wieżą wodną. Był także zasiek węglowy z dźwigiem, po którym została betonowa podstawa. Po zachodniej stronie stacji zbudowano place składowe, magazyny i duży młyn. Obecnie jest także skup złomu. W pobliżu stacji zbudowano kilka bloków mieszkalnych dla pracowników kolejowych i ich rodzin. Był także budynek poczty (Poczta Polska) oraz służby ochrony kolei.

Obecnie (2024 rok) stacja kolejowa w Świdwinie obsługuje zarówno ruch pasażerski, jak i towarowy. Jest ważnym przystankiem dla pociągów regionalnych oraz niektórych dalekobieżnych, zapewniając połączenia w kierunku Stargardu, Szczecina, Kołobrzegu, Koszalina, Słupska i Gdańska.   Wszystkie linie kolejowe dochodzące do stacji Świdwin są jednotorowe. Na stacji nie ma kasy biletowej. Bilety można kupić przez internet lub w pociągu. W dniu 12 listopada 2024 roku, ze stacji Świdwin odjechało 27 pociągów. Można było odjechać do stacji: Białystok, Gdańsk Główny, Koszalin, Olsztyn Główny, Słupsk, Szczecin Główny. Na stacji zatrzymują się pociągi PolRegio oraz InterCity: 81104 RYBAK, 85100 ALBATROS, 85108 STAŃCZYK, 85102 ŻUŁAWY, 85106 GRYF, 85104 BRYZA.

Na terenie miasta w 2023 roku, zbudowano przystanek osobowy Świdwin Zamek, co poprawiło dostępność kolei dla mieszkańców. Na przystanku zatrzymują się wszystkie pociągi przewoźnika PolRegio. Przystanek Świdwin Zamek usytuowany jest w okolicach przejazdu kolejowo-drogowego przy ulicy Niedziałkowskiego.

Linia Kolejowa Nr 202 Gdańsk Główny – Stargard.

Przez stację Świdwin przebiega LK Nr 202 Gdańsk Główny – Stargard, która rozciąga się w północnej części Polski, na kierunku równoleżnikowym i przebiega przez Województwo Pomorskie i Województwo Zachodniopomorskie. LK Nr 202 ma długość 334,363 km. Linia jest zelektryfikowana prądem 3 kV DC. Prędkość maksymalna biegu pociągu wynosi 140 km/h. Lina jest jednotorowa i dwutorowa. Stacja Świdwin leży na 255,108 km linii. Uruchomienie linii kolejowej; 1859.06.01 Stargard – Koszalin. 1869.07.01 Koszalin – Słupsk. 1870.09.01 Słupsk – Gdańsk Główny. Budowa drugiego toru; 1909 rok, Lębork – Słupsk. 1909 rok, Białogard – Runowo Pomorskie. 1902 rok, Runowo Pomorskie – Stargard. W 1945 roku, drugi tor rozebrali sowieci. 1953 rok, Runowo Pomorskie – Chociwel. 1955 rok, Chociwel – Ulikowo. Do 2024 roku, nie udało się odbudować drugiego toru na całej LK Nr 202. Elektryfikacja była prowadzona etapami; 1969.09.13 Gdańsk Główny – Gdynia Główna. 1969.10.19 Rumia – Wejherowo. 1989.09.06 Wejherowo – Słupsk. 1988.12.02 Koszalin – Słupsk. 1988.06.30 Białogard – Koszalin. 1987.12.15 Świdwin – Białogard. 1987.07.15 Runowo Pomorskie – Świdwin. 1986.12.16 Stargard – Runowo Pomorskie.

Linia Kolejowa Nr 421 Świdwin – Połczyn Zdrój.

Lotnisko zlokalizowano przy torze kolejowym Nr 421, wiodącym ze Świdwina do Połczyna Zdroju, czyli równoleżnikowo. Odległość około 25 km. Linia jest jednotorowa, niezelektryfikowana, o małym natężeniu ruchu towarowego. Co ciekawe w 1996 roku, został zamknięty ruch pasażerski. W kolejnych latach ruch towarowy odbywał się nieregularnie, by w 2005 roku, całkowicie go wstrzymać. W 2006 roku, wznowiono ruch towarowy na odcinku Świdwin – Smardzko, tylko na potrzeby wojska i zaopatrzenia lotniska. Ewentualny przejazd pociągu odbywa się wyłącznie za zgodą dyspozytora na stacji Świdwin. Linia praktycznie przebiega przez teren lotniczej bazy. Na Lotnisko od tej linii odchodzą dwie bocznice. Pierwsza na północ do składu MPS. Druga na południe do kotłowni centralnego ogrzewania, która ogrzewa zarówno część koszarowo-sztabową jak i osiedle mieszkalne Smardzko. W okresie budowy lotniska koleją dostarczano większość potrzebnych materiałów i surowców. 

Historycznie linii była otwierana fragmentami. W dniu 16 listopada 1896 roku, otwarto odcinek Cieszeniewo – Świdwin: Koniec LK421. W dniu 22 grudnia 1896 roku, otwarto odcinek Redło – Cieszeniewo. W dniu 17 marca 1897 roku, otwarto odcinek Stare Ludzicko – Redło. W dniu 1 kwietnia 1897 roku, otwarto odcinek Połczyn Zdrój – Stare Ludzicko. Linia nigdy nie była zelektryfikowana. W dniu 25 marca 1996 roku, zamknięto ruch osobowy. W dniu 1 maja 1999 roku, zamknięto ruch towarowy na odcinku Połczyn Zdrój – Smardzko. W okresie 2004-2005, linia jest nieprzejezdna. W 2006 roku, wyremontowano odcinek Smardzko – Świdwin. W okresie 2013-2014 rozebrano odcinek Połczyn Zdrój – Smardzko i przeznaczono na ścieżki rowerowe i polne drogi.

Opracował Karol Placha Hetman