Kraków 2024-09-18

Elektryczny Zespół Trakcyjny EN71.

Elektryczny Zespół Trakcyjny EN57 to jest legenda polskich torów, a EZT EN71 to jest następna wersja tego pociągu. Prototypowy skład EN57 pierwszą jazdę odbył w grudniu 1961 roku. Produkcję umieszczono we Wrocławiu w fabryce „PaFaWag”. W fabryce „PaFaWag” wagony silnikowe miały oznaczenie typ 6B, a wagony sterownicze, rozrządcze typ 5B. Pociągi EZT EN57 były produkowane w okresie od stycznia 1962 roku do lipca 1993 roku, czyli przez 31 lat. Skład EN57 to był najdłużej produkowany pojazd szynowy na świecie. W 2021 roku, minęła 60-rocznica, kiedy zbudowano pierwszy pociąg, czyli jednostkę elektryczną. Łącznie zbudowano 1 429 egzemplarzy. Inne źródła podają ilość 1 452 egzemplarzy łącznie z eksportowymi do Jugosławii i wersjami czterowagonowymi.

Na bazie składu EZT EN57 w fabryce „PaFaWag” budowano także jednostki czteroczłonowe z dodatkowym członem silnikowym, które oznaczono EZT EN71. Pierwszy taki pociąg zbudowano w 1964 roku. W 1965 roku, tego typu pociągi kupiła Jugosławia. Podobno w Jugosławii pociągi nazywano „Gomułka” od nazwiska Władysława Gomułki (pierwszy sekretarz PZPR), za którego czasów składy trafiły na Bałkany. Budowano także składy czteroczłonowe do ruchu dalekobieżnego, które oznaczono ED72 oraz ED73. Dla ruchu podmiejskiego budowano EW58. Dla kolei w Trójmieście budowano składy EW60.

Linia kolejowa Nr 99 do Zakopanego została zelektryfikowana (3 kV DC) w dniu 3 grudnia 1975 roku. Pierwsze jazdy wykonane przez EZT EN57, na trudnej górskiej trasie wykazały, że pociąg ma niedostateczną moc silników elektrycznych. Najprostszym rozwiązaniem było wstawienie dodatkowego wagonu silnikowego do zestawu EN57. Nowy pociąg oznaczony EN71 zabiera więcej pasażerów, ma większą moc i lepsze właściwości jezdne.

Dla PKP EN71 zaczęto budować w 1976 roku. Produkcja następnych pociągów ruszyła w 1981 roku. W toku produkcji stosowano wagony następujących typów: typ 5Bh+6Bh+6Bh+5Bh, typ 5B+6B+6B+5B i typ 5Bg+6Bg+6Bg+5Bg. W 1976 roku, wyprodukowano 20 zestawów EZT EN71 dla PKP przez PaFaWag Wrocław. W kolejnych latach powstało 31 EZT EN71 przez zestawianie pojedynczych członów w ZNTK w różnych dyrekcjach kolejowych. W kolejnych latach wykorzystano także wagony, które wróciły do Polski z krajów byłej Jugosławii. Ponieważ przebudowa pociągów EN57 w EN71 jest bardzo prosty, dlatego w kolejnych latach powstało wiele zmodyfikowanych EZT.

Dane T-T PaFaWag EN71:

Układ wagonów; rozrządczy + silnikowy + silnikowy + rozrządczy. Układ osi; 2’2’+Bo’Bo’+Bo’Bo’+2’2′. Masa służbowa 182 000 kg. Długość 86,84 m. Szerokość 2,88 m. Wysokość 3,72 m. Średnica kół napędowy 1,00 m. Średnica kół tocznych 0,94 m. Zasilanie 3 kV DC. System hamulcowy typu Oerlikon.

Z uwagi na wieloletnią eksploatację pociągów EZT EN71 mają różne silniki. Klasyczne silniki LKf-450 (8 x 145 kW) moc ciągła 1 160 kW lub LKa-470 (8 x 175 kW) moc ciągła 1 400 kW. Lub silniki asynchroniczne o mocy 8 x 250 kW, moc ciągła 2 000 kW. W EZT EN71 zastosowano rozruch oporowy.

Prędkość konstrukcyjna 110 km/h (przyspieszenie 0,6 m/s2), a z silnikami asynchronicznymi 120 km/h (przyspieszenie 1,4 m/s2).

Drzwi wejściowe mają próg wejściowy na wysokości 1,15 m od główki szyny. W pociąg jest 264 miejsc siedzących. Pociąg zabiera do 888 pasażerów przy zapełnieniu 5 osób na metr kwadratowy.

Wagony są połączone ze sobą krótkim sprzęgiem „fabrycznym” oraz jest przejście dla pasażerów i obsługi pociągu. Na czołach EZT zamontowano sprzęgi samoczynne Scharfenberga, które umożliwiają połączenie zespołów w składy, do jazdy ukrotnionej. EN71 można łączyć z EN57 i ED72.

Ostoja wagonów jest wykonana z profili stalowych połączonych spawaniem. Czołownice są wykonane jako profile zamknięte o dużej wytrzymałości. Boki wagonów w pierwszych składach są ryflowane. Od pociągu Nr 21 boki wagonów wykonywano jako gładkie. Można spotkać EZT gdzie część wagonów ma boki ryflowane, a część ma boki gładkie. Wnętrze wagonów jest identyczne jak w EZT EN57.

Każdy z wagonów skrajnych jest oparty na dwóch wózkach tocznych o rozstawie osi 2,70 m. Koła wózków tocznych są wykonane ze stali St65P, mają średnicę 0,94 m. Każdy z wagonów środkowych oparty jest na dwóch wózkach napędnych o rozstawie osi 2,70 m. Średnica kół wynosi 1,00 m. Wózki mają amortyzatory hydrauliczne, resory piórowe i sprężyny śrubowe. Każdy EZT EN71 ma cztery odbieraki prądu, po dwa na środkowych wagonach. Podczas jazdy pociąg ma podniesiony drugi i czwarty odbierak, patrząc w kierunku jazdy.

EZT EN71-001.

Został zbudowany w 1976 roku, w PaFaWag. Od dnia 15 czerwca 1976 roku, rozpoczął służbę w lokomotywowni Sucha Beskidzka. W 1997 roku, pociąg został przekazany do lokomotywowni w Krakowie. W 2001 roku, pociąg przekazano z PKP do przewoźnika Przewozy Regionalne Kraków. W 2005 roku, pociąg został przemalowany z tradycyjnych barw żółto – niebieskich na niebiesko – żółty. W 2010 roku, pociąg przekazano do Przewozy Regionalne Kielce (Świętokrzyski ZPR w Kielcach). Jednocześnie pociąg przemalowano: srebrno – czerwony. W tych barwach pociąg jeździł do 2020 roku. W maju 2011 roku, pociąg powrócił do przewoźnika Przewozy Regionalne Kraków (Małopolski ZPR w Krakowie). W 2016 roku, pociąg przemalowano na kolory pomarańczowo – czerwono – granatowe. Niestety, do pociągu dorwali się wandale i pudła wagonów na bokach zostały oszpecony chamską grafiką. Kolejarze z dużym trudem usunęli pseudo dzieła. Ale pociąg nie wyglądał atrakcyjnie. Brak było funduszy na nowe malowanie. W dniu 22 maja 2022 roku, pociąg EZT EN71 odbył ostatni pożegnalny kurs, który był rejsem specjalnym. Pociąg przejechał trasę Sucha Beskidzka – Żywiec i w przeciwną stronę. Świadectwo dopuszczenia do eksploatacji zakończyło się w czerwcu 2022 roku.

W 2024 roku, zdecydowano o przeprowadzeniu remontu pociągu na poziomie P4/5 i przywróceniu pierwotnych barw; żółto-granatowe z szarym dachem. Remont przeprowadzono w zakładzie PESA Minsk Mazowiecki i został on ukończony w kwietniu 2024 roku. Pociąg powrócił do ruchu w maju 2024 roku.

Opracował Karol Placha Hetman