Ustka 2024-08-30

Stacja Kolejowa Ustka.

Współrzędne geograficzne: 54.578N 16.861E. Elewacja 1 m.

Stacja kolejowa Ustka znajduje się w Województwie Pomorskim. Obecnie ma kategorie dworca turystycznego. W 2022 roku, stacja obsługiwała do 1 300 pasażerów w ciągu doby, w sezonie wakacyjnym. Stacja kolejowa Ustka znajduje się na linii kolejowej Nr 405 Piła Główna – Ustka Uroczysko. Na stacji znajdują się dwa perony i trzy krawędzie peronowe. Na stacji jest historyczny budynek dworca z 1911 roku. Dawniej stacja Ustka była stacją węzłową i z niej prowadziły szlaki na odcinki Ustka – Sławno oraz Ustka – Komnino.

Historia kolei w Ustce.

Linię kolejową do Ustki doprowadzono w dniu 1 października 1878 roku. Linia kolejowa Nr 405 Piła Główna – Ustka była budowana w etapach. W dniu 15 maja 1879 roku, otwarto odcinek Piła Główna – Piła Północ – Szczecinek. W dniu 1 października 1878 roku, otwarto odcinek Szczecinek – Ustka. Po 1890 roku, uruchomiono odcinek boczny Ustka – Ustka Uroczysko – Sławno, do LK Nr 202.

W dniu 30 grudnia 1989 roku, zelektryfikowano odcinek Piła Główna – Szczecinek, a w dniu 18 grudnia 1990 roku, odcinek Słupsk – Ustka. W dniu 15 grudnia 2019 roku, zelektryfikowano odcinek Ustka – Ustka Uroczysko. Pozostały fragment LK Nr 405 Szczecinek – Słupsk pozostaje niezelektryfikowany i nie ma planów na elektryfikację.

Pierwszy dworzec w Ustce otwarto w 1878 roku i był to dworzec tymczasowy. Dworzec znany jest tylko z pocztówek. Stacja miała służyć głównie do przewozu towarów z portu morskiego w Ustce do Słupska. Szybko okazało się, że z pociągów zaczęli korzystać letnicy. Dystans 17 km, na odcinku Słupsk – Ustka, pociąg pokonywał w czasie 30 – 40 minut. Wówczas konny dyliżans pokonywał ten dystans w czasie około 1 godzina 15 minut. Pociągi składały się z 30 wagonów. W 20-latach XX wieku, Ustka miała połączenie kolejowe z takimi miastami jak; Berlin, Drezno, Wrocław, Monachium.

Dla zwiększonych potrzeb podjęto decyzję o budowie nowego dworca. W tym czasie, przejście kolejowo-drogowe w ciągu ulicy Bahnhofstraße zostało zastąpione wiaduktem, który był kratownicowy, wykonany ze stali. Obecnie przez wiadukt przebiega DK Nr 21 (ulica Dworcowa). Wiadukt jest żelbetonowy.

Nowy dworzec został zaprojektowany w 1909 roku. Dworzec był inspirowany architekturą budowli alpejskich. Ten styl, nawiązujący do architektury tyrolskiej i bawarskiej, jest charakterystyczny dla budynków wznoszonych w rejonach górskich, a także w nadmorskich kurortach, gdzie chciano nadać budynkom swoisty, malowniczy charakter. Charakterystyczne elementy takiej architektury to: Skośne dachy o dużym nachyleniu. Drewniane werandy i balkony, często bogato zdobione. Dekoracyjne szczyty oraz elewacje, które mogą przypominać styl „chalet”, który jest typowy dla alpejskich domków letniskowych. Ceglane detale i użycie naturalnych materiałów, które miały nawiązywać do budownictwa regionalnego i harmonizować z otaczającym krajobrazem. Styl ten, przeniesiony do nadmorskiej Ustki, miał podkreślać jej charakter jako uzdrowiska i kurortu. Inspiracja architekturą alpejską nadawała budynkowi wyjątkowy, malowniczy wygląd, który miał przyciągać turystów, tworząc atmosferę luksusu i wypoczynku. Charakterystyczną cechą budynku jest wejście na poziomie peronów i wejście na poziomie wiaduktu drogowego. Budynek został wykonany z cegły, która pochodziła z cegielni na Mazurach. Budynek ma cztery kondygnacje. W budynku były trzy kasy osobowe i jedna kasa towarowa. Była także restauracja, pomieszczenia telegrafu i poczta. Część pomieszczeń przeznaczono na mieszkania. Budowę dworca w Ustce zakończono w 1911 roku.

W pobliżu, przy obecnej ulicy Słupska, około 1910 roku, powstał nowy dworzec kolei lokalnej, który obsługiwał połączenia kolejowe do Smołdzina i Główczyc. Początkowo kolej ta miała rozstaw szyn 750 mm. Później rozstaw zwiększono do normalnotorowego 1435 mm. W 1945 roku, sowieckie oddziały „trofiejne” rozebrały te linie i tory, rozjazdy oraz urządzenia kolejowe wywieźli do Moskwy. Złośliwi sowieci mówili, że przedmioty te były zabrane do cynkowania. Obiekty tego dworca zamieniono na magazyn i inne pomieszczenia gospodarcze. Około 2000 roku, po sfarotorzu do Smołdzina zrobiono ścieżkę rowerową; Szlak Zwiniętych Torów.

Modernizacja centrum komunikacyjnego Ustka.

W 2018 roku, zdecydowano o modernizacji stacji kolejowej i przekształceniu sąsiednich terenów w węzeł transportowy. Rewitalizacja stacji kolejowej została przeprowadzona w okresie 2019-2021.

Dworzec został odnowiony w 2021 roku i  wówczas na dach budynku powróciła drewniana wieżyczka. Przy wejściu zamontowano zegar. Czterokondygnacyjny budynek dworca kolejowego ma łączną powierzchnię użytkową 664 m2. W budynku dworca na poziomie wiaduktu mieści się Informacja Turystyczna, przechowalnia bagażu oraz kasy biletowe.

Obok stacji zbudowano dworzec autobusowy z peronowym terenem. Nowy trzykondygnacyjny budynek dworca autobusowego ma powierzchnię 334 m2. Posiada instalację solarną oraz pompę ciepła dla wody użytkowej. W nowo zbudowanym budynku urządzono poczekalnię, toalety, informację pasażerską audio i wideo. Jest ogólny dostęp do Wi-Fi. Dla autobusów zrobiono trzy zadaszone perony.

Zbudowano także postój TAXI. Zrobiono parkingi dla samochodów osobowych (258 miejsc) oraz trzy wiaty rowerowe ze stacją napraw rowerów. Posadzono także nową zieleń, w tym 145 drzew oraz 5 900 krzewów i kwiatów.

Na równi stacyjnej zmieniono układ torowy. Zlikwidowano nie używane tory od strony północnej. Przebudowano oba perony, które zostały podwyższone. Na Peronie 2 wyremontowano historyczne drewniane zadaszenie. Podobne zadaszenie postawiono na Peronie 1. Każdy peron ma długość 270 m. Dojście na perony jest schodami z wiaduktu lub windą oraz w poziomie torów, gdzie zamontowano zapory i sygnalizację świetlną. Ruch kolejowy jest obsługiwany z nastawni „Us”, która znajduje się przy północnej głowicy stacji. Węzeł komunikacyjny został zbudowany bez barier dla osób poruszających się na wózkach i z wózkami dziecięcymi.

Budowa węzła komunikacyjnego była pilotowana przez burmistrza Ustki pana Jacka Graczyka. Obecnie węzeł komunikacyjny nosi imię pana Jacka Graczyka. Węzeł został uroczyście otwarty w 2021 roku. Koszt inwestycji wynosił 47 milionów złotych.

Opracował Karol Placha Hetman