Jaworzyna Śląska 2023-03-15
EP23-001. 2022 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
EP23-001. 2022 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
EP23-001. 2022 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
Z początkiem 70-lat XX wieku, była już konieczność opracowania dla PKP lokomotywy elektrycznej o dużych prędkościach. W tym czasie, były już plany Centralnej Magistrali Kolejowej, która w ostatecznej formie miała połączyć Górny Śląsk z Polskimi Portami Trójmiasta. Lokomotywy miały osiągać prędkość 140 km/h, którą podniesiono do 160 km/h. Powstało kilka projektów lokomotyw, z których jedną była lokomotywa EP23.
Centralne Biuro Konstrukcyjne Taboru Kolejowego w Poznaniu opracowało podstawy nowej lokomotywy. Biuro zleciło budowę pospiesznej lokomotywy zakładowi PaFaWag. W 1972 roku, powstał projekt lokomotywy EP23. Bazą do opracowania lokomotywy EP23 była udana lokomotywa ET22. Wiele osób twierdzi, że lokomotywa EP23 została opracowana zupełnie od podstaw.
W 1973 roku, w PaFaWag zbudowano prototypową lokomotywę, którą oznaczono 201Ea, a w PKP EP23-001. W dniu 6 kwietnia 1973 roku, jedyna lokomotywa została przekazana do MD Warszawa Olszynka Grochowska, po czym w dniu 9 kwietnia 1973 roku, testy zaczął przeprowadzać ośrodek COBiRTK Warszawa. W czasie testów lokomotywę poddawano przeróbkom.
Przeprowadzono testy. Prawdopodobnie przy dużych prędkościach lokomotywa „wężykowała”, tak bardzo, że maszyniści obawiali się wykolejenia. Z tego właśnie powodu lokomotywa nie ciągnęła nigdy wagonów pasażerskich. Ogólnie testy nie wypadły dobrze. Lokomotywę skierowano do obsługi pociągów towarowych. W tej formie pojazd pracował przez 6 lat. W 1979 roku, lokomotywa została przebudowana na typowo towarową i oznaczono ET22-121. Przebudowa została wykonana w ZNLE Gliwice i polegała między innymi wymianie przekładni. Lokomotywa ET22-121 przez kolejne 19 lat pracowała jako towarowa. W 1998 roku, lokomotywa została skreślona ze stanu lokomotywowni w Rybniku (MT Czechowice Dziedzice). Po pewnym czasie lokomotywa została skierowana do skansenu w Jaworzynie Śląskiej. Lokomotywie przywrócono pierwotne malowanie ciemno-żółte.
W 1983 roku, planowano zbudować lokomotywę o układzie osi Bo’Bo’Bo’, o prędkości 160 km/h. Lokomotywę oznaczono Typ fabryczny 204E, a w PKP ET24. Do budowy lokomotywy nie doszło.
Konstrukcja EP23-001.
Układ osi Co’Co’. Zasilanie prądem 3 kV DC. Planowana prędkość maksymalna 160 km/h. Typ silników trakcyjnych EE541d, o mocy 6 x 500 kW. Moc godzinowa pojazdu 3 120 kW. Przekładnia o przełożeniu 73:22. Średnica kół 1,25 m. Masa służbowa 116 000 kg. Długość całkowita 19,24 m. Szerokość 3,005 m. Wysokość 4,485 m. Nacisk osi na szyny 19 300 kg. System hamulca Oerlikon. Lokomotywa nie ma sterowania wielokrotnego.
Lokomotywa EP23 jest bardzo podobna do lokomotywy ET22. zbudowana została w sposób klasyczny; kabiny maszynisty umieszczono na obu końcach i przedział maszynowy w środku. Czoło lokomotywy wyposażono w dwa okna zaopatrzone w wycieraczki. Są trzy reflektory w obudowach owalno-płaskich. Zderzaki także zostały obudowane. Do wnętrza lokomotywy prowadzą drzwi w ilości 4 sztuk. W drzwiach nie ma okien. Korytarz w maszynowni przebiega wzdłuż jednej z burt. W korytarzu zamontowano pięć okien. W drugiej burcie umieszczono trzy okna dla doświetlenia maszynowni oraz pięć żaluzji. Na dachu umieszczono dwa pantografy. Czerpnie powietrza umieszczono na dachu, przy jego bocznej krawędzi.
Opracował Karol Placha Hetman