Sosnowiec 2023-12-10

Lokomotywa Parowa Ty51-133.

Lokomotywa parowa Ty51 to jest polski ciężki parowóz przeznaczony głównie dla ciężkich składów towarowych. Ty51 został opracowany w fabryce HCP w Poznaniu. Parowóz Ty51 był produkowany w okresie 1953 – 1958, w fabryce HCP w Poznaniu. Parowóz Ty51 był najcięższym i najmocniejszym polskim parowozem. Układ osi 1’E (1-5-0 lub oOOOOO), polskie oznaczenie mała litera „y”.

Parowóz Ty51 powstał na skutek rosnącego zapotrzebowania na ciężkie parowozy towarowe. Parowozy te wzorowano na konstrukcji amerykańskiego parowozu serii Ty246, które kupiono w 1946 roku, w USA, w ramach programu dostaw parowozów dla kolei europejskich.

Parowóz otrzymał rozrząd z suwakami Trofimowa, zamiast suwaków Nicolaya. Zmieniono konstrukcję podgrzewacza w kotle. Zwiększono powierzchnię rusztu. Zastosowano stoker dla podawania węgla. W eksploatacji kocioł nie wykazywał zjawiska „wyczerpania kotła”.

Zbudowano 232 egzemplarzy parowozów Ty51. Ostatnim był parowóz Ty51-226. 208 lokomotyw Ty51 przekazano dla PKP, a pozostałe trafiły do kolei zakładowych. Produkcję zakończono w 1958 roku. Z uwagi na duży nacisk na oś wszystkie lokomotywy pracowały na głównych szlakach. Główną trasą były Śląsk – Porty, gdzie parowozy Ty51 pracowały razem z amerykańskimi Ty246. Dostawa lokomotyw spalinowych ST43 (Rumunia) oraz ST44 (CCCP) oraz elektryfikacja szlaków kolejowych, spowodowały, że lokomotywy Ty51 kierowano do innych prac. Lokomotywy Ty51 prowadziły nawet ciężkie składy osobowe. Z początkiem 80-lat, większość parowozów Ty51 pozostawała bez pracy. Kierowano je na stoki. W 1988 roku, nastąpiły liczne kasacje parowozów Ty51.

Rozwinięciem parowozu Ty51 miał być parowóz Ty55. Projekt doprowadzono do prac nad dokumentacją techniczno – wykonawczą. Prototypu lokomotywy nie zbudowano.

Do chwili obecnej (2023 rok) zachowało się około 12 parowozów Ty51, które są w różnym stanie technicznym.

Historia Ty51-133.

Szerokość toru 1 435 mm. Układ osi 1’E h2. Producent Zakłady Przemysłu Metalowego imieniem J. Stalina. Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione, Poznań, czyli Poznańskie Zakłady Hipolita Cegielskiego. Numer fabryczny 2425. 1956 rok produkcji. Kocioł Nr fabryczny 4303. Tender 27D51-133. Parowóz był użytkowany w lokomotywowni na stacji Szczakowa. Następnie Kotlarnia. W 1995 roku, wyremontowany w lokomotywowni, jako eksponat dla Skansenu Chabówka. W dniu 5 września 2012 roku, przewieziony został do Sosnowca; Zespół Szkół Technicznych i Licealnych, ul. Jana Kilińskiego 31.

Inicjatywa pozyskania parowozu wyszła od władz Sosnowca. Zwróciły się one do PKP Cargo z prośbą o przekazanie lokomotywy parowej. Kolejowa spółka przychyliła się do prośby, przekazując jeden z trzech parowozów Ty51-133 znajdujących się w Skansenie kolejowym w Chabówce. Parowóz Ty51-133 został przekazany miastu Sosnowiec nieodpłatnie, pod  warunkiem, że miasto go odrestauruje. Wszystkie prace wykonano na czas, więc nic nie stało już na przeszkodzie, by zabytkowa lokomotywa parowa trafiła do nowego właściciela. Uroczystość przekazania parowozu odbyła się w sobotę 25 sierpnia 2012 roku, w Skansenie kolejowym w Chabówce.

Lokomotywa Ty51-133 została ustawiona na nowym fragmencie toru, na terenie szkoły. Eksponatem opiekują się uczniowie szkoły. Eksponat jest dobrze widoczny z Peronu 2 stacji Sosnowiec Główny.

Opracował Karol Placha Hetman