Rzeszów 2023-11-29

Stacja kolejowa Rzeszów Główny.

Współrzędne geograficzne: 50.043N 22.006E. Elewacja 200 m. Stacja cały czas miała nazwę Rzeszów, za wyjątkiem okresu drugiej wojny światowej, kiedy to germańcy używali nazwy Reichshof. W dniu 14 grudnia 2008 roku, nastąpiła zmiana nazwy stacji na Rzeszów Główny. W 2011 roku, stacja obsługiwała około 4 820 pasażerów w ciągu doby. W 2017 roku, 6 600 pasażerów w ciagu doby. W 2018 roku, 7 400 pasażerów. W 2019 roku, 8 600 pasażerów. W 2021 roku, 7 400 pasażerów. W 2022 roku, 12 000 pasażerów.

Opis zdjęcia: Widok w kierunku Przemyśla. Po prawej stronę widoczne budynki Dyrekcji Kolei.

Miasto Rzeszów.

Rzeszów to jest miasto w południowo-wschodnie Polsce, które jest stolicą Województwa Podkarpackiego. Miasto należy do aglomeracji rzeszowskiej. Obecnie miasto ma powierzchnię 129,01 km kwadratowych. Populacja miasta w 2023 roku, wynosiła 197 536 mieszkańców, co postawiło je na 14 miejscu w Polsce. Rzeszów leży nad rzeką Wisłok, na granicy Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Środkowobeskidzkiego. Miasto rozciąga się na elewacji w przedziale od 197 m n.p.m. do 384 m n.p.m.

Odległość z Rzeszowa do: Tarnów jest 86 km, Kraków jest 168 km, Przemyśl jest 80 km, Lwów 170 km, Sandomierz 87 km, Warszawa jest 330 km. Do infrastruktury Rzeszowa należy Międzynarodowy Port Lotniczy w Jasionce.

Osada, która później stała się miastem Rzeszów została założona w XI wieku. Prawa miejskie zostały nadane w dniu 19 stycznia 1354 roku, przez króla Kazimierza Wielkiego. W 1633 roku, Rzeszów uzyskał prawo składu. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku, Rzeszów wszedł w skład monarchii austro-węgierskiej. Od 1869 roku, Rzeszów funkcjonował w utworzonej Galicji. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, Rzeszów znalazł się w Województwie Lwowskim. Od 1945 roku, Rzeszów jest stolica województwa (najpierw Rzeszowskiego, a od 1999 roku, Podkarpackiego).

Obecnie Rzeszów jest dużym ośrodkiem edukacyjnym. Jest tutaj Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna, WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania oraz Wyższe Seminarium Duchowne. W Rzeszowie jest najwieksza liczba studentów na 1000 mieszkańców, co daje miastu pierwsze miejsce w Polsce. W 2021 roku, w Rzeszowie było 48 000 studentów.

Na terenie Rzeszowa stacjonują następujące jednostki Wojska Polskiego; 21. Brygada Strzelców Podhalańskich imieniem generała brygady Mieczysława Boruty-Spiechowicza oraz 3. Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego. W Rzeszowie jest także Wojewódzki Sztab Wojskowy.

Transport kolejowy.

Pierwsze plany połączenia kolejowego pomiędzy Rzeszowem, a Krakowem opracowano w okresie 1829-1830. Trakcja miała być konna. Docelowo linia miała łączyć Lwów – Wiedeń. Autorem tej koncepcji był profesor Politechniki Wiedeńskiej Franz Xaver Riepl. Czynnikiem motywacyjnym był transport soli z Bochni i Wieliczki oraz węgla kamiennego ze Śląska do Wiednia. W 1936 roku, do projektu wydano broszurę, która popularyzowała inwestycje. Budowę linii rozpoczęła Uprzywilejowana Kolej Północna Cesarza Ferdynanda (KFNB), ale doprowadziła ją tylko do Oświęcimia. Dalszy szlak ukończyła CK Wschodnia Kolej Państwowa.

Z uwagi na rzeźbę terenu, pierwotny przebieg linii kolejowej Kraków – Lwów miał przebiegać w odległości około 5 km, na północ od Rzeszowa, przez wieś Zaczernie. Jednak protesty rajców Rzeszowa spowodowały, że linię poprowadzono bliżej miasta, w kształcie litery „U”. Stacja powstała na terenie miejscowości Ruska Wieś, na północ od centrum Rzeszowa.

Pierwszy pociąg przyjechał do Rzeszowa w dniu 15 listopada 1858 roku, w związku z budową Kolei Galicyjskiej imieniem Karola Ludwika, kiedy Polska była pod zaborami. Wówczas oddano do użytku odcinek o długości 46,9 km, Dębica – Rzeszów. Wykonawcą była prywatna firma CK Uprzywilejowana Kolej Galicyjska Karola Ludwika (CLB). Linia była częścią drogi kolejowej łączącej Wiedeń z Krakowem i Lwowem. Budowa trwała w okresie 1856-1861. Następny odcinek Rzeszów – Przeworsk, o długości 36,7 km, uruchomiono w 1859 roku. Już w dniu 4 listopada 1861 roku, linia była przejezdna na całej długości, czyli do Lwowa.

W 1891 roku, linia Kraków – Lwów, otrzymała drugi tor. Linia miała długość 244,3 km.

W tym czasie, spółki CLB i kkStB toczyły między soba spory o przewozy towarów i podział zysków. Spory ustały, kiedy spółka CLB została upaństwowiona w 1892 roku. Ten fakt spowodował, że stację Rzeszów Staroniwa (kkStB) połączono łącznicą ze stacją Rzeszów Główny (CLB).

W 1938 roku, oddano do użytku przystanek kolejowy Rzeszów Osiedle, a następnie przystanki Zwięczyca i Załęże, których nazwy zostały zmienione po poszerzeniu granic administracyjnych miasta.

W okresie 1959-1963, linia została zelektryfikowana na całej długości. Głównym powodem było zwasalizowanie Polski przez CCCP i konieczność sprawnej wysyłki towarów na wschód i dowóz surowców do Polski.

Stacja kolejowa Rzeszów Główny.

W 1858 roku, oddano do użytku Dworzec Główny w Rzeszowie. Stacja kolejowa w Rzeszowie była wówczas poza granicami administracyjnymi miasta. Stacja weszła w skład administracyjnych granic maista w 1902 roku. Znaczna odległość stacji od centrum Rzeszowa nie była taka dolegliwa. Wokół stacji, dużo wolnych terenów na których powstały licznych magazynów, fabryk, zakłady rzemieślnicze, firm handlowych, restauracje i hotele.

W dniu 12 października 1890 roku, nastąpiło otwarcie dworca Rzeszów Staroniwa oraz linii kolejowej Rzeszów Główny – Strzyżów – Jasło. Linia jest jednotorowa, o długości 70,2 km. Linia nie jest zelektryfikowana. W efekcie stacja w Rzeszowie stała się stacją węzłową. Powstanie w Rzeszowie kolejowego węzła komunikacyjnego było dla miasta silnym czynnikiem wzmacniającym jego rozwój gospodarczy. Wpłynęło to na rozwój infrastruktury miejskiej, a przede wszystkim dało ludziom dobrą pracę. Dzięki temu, Rzeszów stał się ważnym miastem w przyszłym Centralnym Okręgu Przemysłowym.

W pierwszym okresie, na stacji w Rzeszowie zbudowano lokomotywownią na planie prostokąta. Zbudowano także budynki warsztatowe.

W 1908 roku, rozpoczęto budowę kładki nad torami, o szerokości 2,5 m dla ruchu osobowego.

W 1908 roku, w ciągu obecnej ulicy Marszałkowska, zbudowano przejazd kolejowo-drogowy, aby ułatwić komunikację pomiędzy południową, a północną częścią miasta. Przejazd wyposażono w zapory i budkę dróżnika przejazdowego.

W 1910 roku, wykorzystując ukształtowanie terenu, zbudowano pierwszy tunel pod torowiskiem, w ciągu obecnej ulicy Stefana Batorego, we wschodniej głowicy stacji. Początkowo był to tylko przepust. Przepust przebudowano na ulicę, wybrukowano, wykonano kanalizację. Ściany skarpy wyłożono kamienną okładziną. Szerokość tunelu wynosiła około 3 m, a wysokość około 2,8 m. Takie wymiary pozwalały na swobodny przejazd wozów konnych. Wyprzedzając fakty; w ciągu kolejnych dziesięcioleci, przejazd stał się nieefektywny; niski i ciasny. Dlatego w okresie 2019-2021, zbudowano zupełnie nowy wiadukt. Pod wiaduktem umieszczono: jezdnię, która otrzymała trzy pasy ruchu dla samochodów, chodniki dla pieszych, po obu stronach jezdni oraz ścieżkę rowerową. Chodniki są dostępne dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich i dla wózków dziecięcych.

Węzeł kolejowy Rzeszów szybko się rozwijał i zatrudniał kolejnych pracowników. Dla rodzin kolejarskich, na północ od stacji zbudowano osiedle mieszkalne. Obecnie jest to osiedle 1000-lecia. W przyszłości otwarto zawodową szkołę kolejową dla młodzieży i pracowników już zatrudnionych.

Około 1910 roku, przy obecnej ulicy Stefana Batorego, postawiono dwa budynki Dyrekcji Kolei. Budynki zostały zbudowane w stylu neogotyckim i stoją do chwili obecnej (2023 rok). W otoczeniu budynki wyróżniają się wielkością, charakterystyczną bryłą i elewacjami z naturalnej cegły czerwonej i białej. Budynki są trzy-kondygnacyjny, a zewnętrzne skrzydła są wysunięte tworząc ryzality, które są zwieńczone nadbudówką.

Około 1910 roku, zbudowano także tunel pod peronami i torami dla ruchu pasażerskiego. Przejście znajduje się na zachód od budynku dworcowego. Nieco później zbudowano kładkę nad torami, także w rejonie zachodniej głowicy stacji. Różnica między tunelem, a kładka była taka, że tunel kończył się na Peronie 3. Natomiast kładka prowadziła aż za stację po jej północnej stronie. Z kładki korzystali kolejarze i mieszkańcy. Kładka została zlikwidowana w 2022 roku.

W dniu 18 listopada 1918 roku, na wniosek Warszawskiej Dyrekcji Kolejowej, Ministerstwo Kolei Żelaznych powołało do życia Straż Kolejową. Na dworcu w Rzeszowie zorganizowano placówkę Straży Kolejowej. Straż Kolejowa została przemianowana na Straż Ochrony Kolei. Ta służba działa do obecnych czasów (2023 rok).

Remont stacji kolejowej Rzeszów Główny i stacji Rzeszów Zachodni rozpoczęto w sierpniu 2018 roku. Na oba zadania przeznaczono kwotę 205 milionów złotych. Pierwszy etap remontu stacji Rzeszów Główny został ukończony w grudniu 2020 roku. W zakres wykonanych prac weszły; nowe perony, wydłużenie tunelu pasażerskiego do ulicy Jan Kochanowski, rozbiórka starej kładki na peronami i torowiskiem (między placem dworcowym i ulicą Jan Kochanowski). Prace wykończeniowe w tunelu prowadzono jeszcze w październiku 2023 roku.

Dworzec Rzeszów Główny.

Dworzec w Rzeszowie został zaprojektowany przez biuro kolejowe w Wiedniu, podobnie jak inne dworce w Galicji, należące do Kolei Karola Ludwika. Budynek zaprojektowana na planie prostokąta, jako dwukondygnacyjny. Został przykryty dwuspadowym dachem, z niezagospodarowanym poddaszem. Dworzec został oddany do użytku w dniu 15 listopada 1858 roku, czyli zaledwie 10 lat po uruchomieniu Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej, w Królestwie Polskim.

Pierwsza przebudowa dworca nastąpiła w okresie 1889-1890. Wówczas zmieniono dach na czterospadowy, jednocześnie go obniżając. Budynek otrzymał ozdoby nawiązujące do renesansowych florenckich pałaców miejskich. Był to wówczas typowy styl dworców w Galicji. Charakterystycznym elementem architektonicznym były trzy ogromne okna na drzwiami wejściowymi, zarówno od strony placu dworcowego i od strony torów. Ten układ powodował, że główna hala dworcowa była dobrze doświetlona. W tym czasie dobudowano boczne parterowe pawilony, które zostały przykryte trój-połaciowym dachem. We wnętrzu dworca były kasy biletowo-bagażowe, poczekalnie dla pasażerów Klasy 1 i 2, restauracja, pomieszczenia służbowe. Na piętrze były mieszkania zawiadowcy stacji i restauratora.

Następną przebudowę dworzec przeszedł w 1908 roku, na kilka lat przed wybuchem wielkiej wojny światowej. W tym czasie, zbudowano nową restaurację, poczekalnie dla pasażerów Klasy 3, zadaszenie nad Peronem 1. Restauracje umieszczono w zachodnim skrzydle, a poczekalnie dla pasażerów Klasy 3 we wschodnim skrzydle. Zadaszenie nad peronem wykonano jako ozdobna konstrukcja żeliwna.

Na placu dworcowym zmieniono oświetlenie z latarnii naftowych na latarnie gazowe. Na placu dworcowym założono niewielki ogród typu pałacowego. W ogrodzie umieszczono ozdobny basen wodny, klomby kwietne i drzewa rzadkich gatunków. Podjeżdżające przed dworzec dorożki objeżdżały cały ten ogród. Dojazd do dworca z centrum miasta prowadził ulicą, obecnie ulica Adama Asnyka, która była brukowana. Była to typowa ulicówka, przy której większość domów była drewniana i zamieszkała głównie przez rodziny kolejarskie.

Stacja kolejowa w Rzeszowie miała pecha w czasie obu wojen światowych. W czasie wielkiej wojny światowej budynek dworcowy został zniszczony przez wycofujące się wojska moskiewskie, w 1915 roku. W czasie drugiej wojny światowej, dworzec zniszczono nalotami germańskimi (1939 rok), a w 1944 roku, ponownie przez wycofujące się wojska germańskie. Stacja znalazła się na głównych kierunkach ataku zbrojnego. W obu przypadkach dworzec został odbudowany. Przy czym zachowano jego pierwotny styl.

W 60-latach XX wieku, dworzec został przebudowany w stylu modernistycznym. Chodziło o dostosowanie obiektu do zmienionych potrzeb podróżnych i PKP. Należało zwiększyć liczbę kas biletowych, trzeba było powiększyć poczekalnię, przebudowano toalety, wygospodarowano pomieszczenia dla SOK i MO. We wnętrzu hali zamontowano nowoczesną informację kolejową. Na elewacji, zlikwidowano boniowanie, gzyms między kondygnacjami i inne ozdoby. W oknach zlikwidowano górne łuki. Wszystkie okna stały się prostokątne. Elewacja budynku została wyłożona płytami z piaskowca. Nad głównymi wejściami umieszczono duże okna szczelinowe. Centralna część budynku z wejściami jest ryzalitem. Cały budynek przykryto płaskim dachem, który skrywa się za dużym gzymsem.

W 2008 roku, przeprowadzono następny remont budynku dworca. Niestety, był to czas, kiedy w Polsce rządziła masoneria, która na nic nie miała pieniędzy i trwał radosny festiwal likwidacji Polskich Kolei. Dlatego remont został wykonany tylko połowicznie. Wiele zadań z harmonogramu prac wykreślono, z sugestią „do wykonania w przyszłości”.

W 2010 roku, stan stacji był bardzo zły i nie odbiegał od innych stacji w Polsce. Perony były typu wysokiego, o nawierzchni asfaltowej. Nawierzchnia wymagała remontu. Tory postojowe były w złym stanie technicznym i nie było użytkowane. Lokomotywownia wachlarzowa była częściowo użytkowana przez lokomotyw spalinowe. Prowadzono remont wagonowni. Był to czas likwidacji Polskiej Kolei.

W 2021 roku, rozpoczęto remont budynku dworca. Dworzec całkowite wyłączono z ruchu pasażerskiego. Zmontowano tymczasowy kontenerowy dworzec. Na wiosnę 2022 roku, rozpoczęła się kompleksowa przebudowa budynku dworca wraz z budową parkingu podziemnego, dla ponad 100 samochodów osobowych. Całkowicie zlikwidowano bariery architektoniczne.

W 2020 roku, stację kolejową, dworzec autobusowy i przyległe obiekty zostały przekształcone w Rzeszowskie Centrum Komunikacji. W dniu 7 lutego 2021 roku, została podpisana umowa inwestycyjna na wykonanie centrum. Całkowita przebudowa stacji kolejowej, dworca kolejowego i przyległych terenów ma zostać ukończona wiosną 2024 roku. W 2023 roku, prace były daleko zaawansowane. W lipcu 2023 roku, rozpoczęto montaż nowego systemu dynamicznej informacji pasażerskiej (ekranowej) i systemu monitoringu stacji.

W dniu 28 listopada 2023 roku, oficjalnie poinformowano, że nastąpi opóźnienie, co do terminu oddania do użytku dworca. Nowy termin to czerwiec 2024 rok. Oczywiście, masoneria rozpoczęła totalną krytykę. Masoneria nie może zrozumieć, że inwestycja jest bardzo rozległa, wykonywana przez wiele firm, przy stale trwającym ruchu kolejowym, autokarowym i komunikacji miejskiej. Inwestorami są miasto Rzeszów i spółki kolejowe PKP S.A. Powiększył się także zakres robót. Prace były także wstrzymywany z powodu konieczności przeprowadzenia prac archeologicznych. W dodatku, masoneria krzyczy, że wartość inwestycji wzrosła z 30 do 75 milionów złotych. No cóż, ich ojcowie pracowali w czynie społecznym i tylko wtedy, do kamery, trzymali w rękach łopaty i grabie.

Węzeł Rzeszów obecnie. 2023 rok.

Od dnia 13 grudnia 2015 roku, przewoźnik PKP InterCity uruchomił przewozy pasażerskie na trasie: Rzeszów Główny – Kraków Główny – Warszawa Centralna – Gdynia Główna, przy pomocy składów Pendolino. Od marca 2016 roku, przewoźnik InterCity i TLK zwiększył ilość połączeń z Rzeszowa do: Warszawa, Kraków, Wrocław, Poznań, Szczecin. Z Rzeszowa wyjeżdżają pociągi osobowe w czterech kierunkach: północnym (Tarnobrzeg – Stalowa Wola – Lublin – Warszawa), południowym (Jasło – Krosno – Zagórz), zachodnim (Dębica – Kraków – Katowice – Wrocław – Poznań – Szczecin), wschodnim (Jarosław – Przemyśl – granica państwa – Lwów).

W okresie 2018-2023, przeprowadzono kompleksową modernizację węzła kolejowego, razem z budową (rewitalizacją) linii kolejowej do portu lotniczego Rzeszów Jasionka. Zbudowano następne przystanki kolejowe dla kolei aglomeracyjnej.

W Rzeszowie znajdują się; (2 stacje kolejowe) Rzeszów Główny, Rzeszów Staroniwa, (11 przystanków osobowych) Rzeszów Miłocin, Rzeszów Osiedle, Rzeszów Załęże, Rzeszów Zwięczyca, Rzeszów Zachodni (otwarty w czerwcu 2019 roku), Rzeszów Baranówka, Rzeszów Staromieście, Rzeszów Centrum, Rzeszów Pobitno, Rzeszów Dworzysko, Rzeszów Politechnika.

W dniu 1 stycznia 2021 roku, uruchomiono Podkarpacką Kolej Aglomeracyjną. W dniu 11 czerwca 2023 roku, otwarto przystanek kolejowy Rzeszów Centrum.

Warto pamiętać, że Rzeszów znalazł się na planowanej trasie „szóstej szprychy” z Podkarpacia do Centralnego Portu Komunikacyjnego. Inwestycja wiąże się z budową nowego odcinak linii kolejowej biegnącej na szlaku; Kunów – Iłża – Radom.

W dniu 1 października 2023 roku, uruchomiono pociągi relacji; Rzeszów Główny – Lotnisko Jasionka.

Perony, układ torowy i obiekty kolejowe.

Stacja kolejowa Rzeszów Główny obecnie (2023 rok) dysponuje trzema peronami i 6 krawędziami peronowymi. Peron 1 sąsiaduje bezpośrednio z budynkiem dworca, jest w większości zadaszony i ma 2 krawędzie przy torach Nr 3 i 5. Peron 2 jest peronem wyspowym, który ma dwie krawędzie peronowe przy torach Nr 1 i Nr 2. Peron ma długość 400 m. Peron 3 jest także peronem wyspowym. Przy tym peronie są tory Nr 6 i Nr 8. Peron ma długość 320 m.

Stacja w Rzeszowie ma 8 torów głównych, które są zelektryfikowane. Z północnej strony; 3 tory dodatkowe, które nie są zelektryfikowane, obsługiwane zwrotnicami ręcznymi. Są tam także rozjazdy, które prowadzą do hal naprawczych oraz lokomotywowni. Część północna stacji została zagospodarowana przez trzy lokomotywownie, warsztat, budynki techniczne i pomieszczenia socjalne dla kolejarzy. Tutaj też była przychodnia lekarska.

Pierwsza lokomotywownia typu wachlarzowego została już zlikwidowana. Jej budynek został rozebrany, tory zlikwidowane, a obrotnica zdemontowana. Hala została zbudowana około 1900 roku. Hala została opuszczona przez kolejarzy w 2002 roku, a w 2006 roku, została rozebrana, z uwagi na zły stan techniczny.

Druga lokomotywownia typu wachlarzowego z 1910 roku. – Lokomotywownia została wyposażona w 14 stanowisk. W 1970 roku, szopa została wyremontowana. Od 2008 roku, w związku z likwidacją Polskich Kolei przez masońskie rządy, PKP opuściło lokomotywownię wachlarzową. Od 2015 roku, trwały pertraktacje, co do sprzedaży obiektu. Hala została wpisana do ewidencji zabytków. To jest niezwykle cenny obiekt, który jest w dobrym stanie technicznym. Praktycznie, do 2023 roku, sprawa nie jest rozstrzygnięta. Jest kilka pomysłów na zagospodarowanie będącej w dobrym stanie lokomotywowni. Problemem jest nie rozstrzygnięta sprawa własności poszczególnych działek (parcel). W 2010 roku, jedną działkę kupiły Przewozy Regionalne, obecnie PolRegio sp. z o.o. W 2013 roku, inną działkę kupiła osoba prywatna. Inna działka ma powierzchnię 16 hektarów i oprócz lokomotywowni są tam inne obiekty kolejowe; linia kolejowa, urządzenia sterowania ruchem kolejowym i inne. Na omawianym terenie są takie obiekty jak schron przeciwlotniczy z okresu drugiej wojny światowej. O teren stara się miasto Rzeszów. Współużytkownikiem jest muzeum Muzeum Techniki i Militariów. Jeden z budynku zajmuje firma, która prowadzi działalność w postaci; ścianki wspinaczkowej. Miasto lokomotywownię chce przeznaczyć na cele kulturalne.

Muzeum Techniki i Militariów jest obiektem prywatnym. Dla chętnych, nie ma stałych godzin otwarcia obiektu. Co jakiś czas są organizowane wycieczki po muzeum z przewodnikiem, o czym są informacje na stronie muzeum. Funkcjonowanie muzeum jest rozwiązaniem tymczasowym. Muzeum Techniki i Militariów w Rzeszowie od kilkunastu lat gromadzi; samoloty, czołgi, tramwaje, samochody, motocykle, mundury, sprzęt i wyposażenie wojskowe.

Warto wspomnieć, że w 2013 roku, była propozycja przeniesienia Muzeum Kolejnictwa w Warszawie na stację w Rzeszowie. Na korzyść Rzeszowa przemawiał fakt, że od północnej strony dworca PKP, kolej miała ponad dwa hektary nieużywanych gruntów. Połowa z nich, sąsiadowała z budynkiem byłego technikum kolejowego. Lecz muzeum w Warszawie się utrzymało i teraz nosi nazwę „Stacja Muzeum”.

Hala została wybudowana i oddana do eksploatacji w 1910 roku, przed wielką wojną światową. Powstał wówczas zespół obiektów stacyjnych; hala napraw wagonów, zapadnia parowozowa, wieża wodna ze stacją pomp. W tym czasie zbudowano także długi budynek administracyjno-magazynowy, który jest położony na zachód od dworca, przy Peronie 1. Od strony wschodniej, do magazynu przylega budynek dwukondygnacyjny, który pełnił funkcje posterunku; SOK, MO i Policji.

W zachodniej głowicy stacji Rzeszów Główny, przy wiadukcie ulicy Marszałkowska (DW Nr 878), znajduje się Nastawnia Dysponująca „Rz”, która do niedawna miała urządzenia przekaźnikowe typu IZH-111. Jest to jedyna nastawnia na stacji. Stacja ma semafory świetlne.

Na wschód od dworca znajduje się zabytkowa wieża wodna utrzymana w bardzo dobrym stanie. Stacja pomp była umieszczona około 650 m na wschód przy rzece Wisłok. W wschodniej części stacji jest także duży plac przeładunkowy wyposażony w rampy.

We wschodniej części stacji, przy ulicy Stefana Batorego znajduje się pomnik techniki, lokomotywa Tkt48-27. Parowóz jest własnością Stowarzyszenia Miłośników Kolei. Lokomotywa została wyprodukowana w 1968 roku. Jej projekt pochodzi z 1948 roku.

W kierunku wschodnim, około 750 m od stacji znajduje się podwójny most kolejowy nad rzeką Wisłok. Są tutaj dwa tory i każdy tor ma dwuprzęsłowy most kratownicowy, wsparty na betonowych podporach i przyczółkach. Ostatni remont mostu przeprowadzono w okresie 2018-2019.

Linia kolejowa Nr 91 Kraków Główny – Medyka.

Linia kolejowa Nr 91 Kraków Główny – Medyka jest zelektryfikowana, dwutorowa. Linia ma długość 259 km. W większości prędkość podróżna wynosi 160 km/h. Obecnie (2023 rok) prędkość podróżna na odcinku Kraków – Rzeszów wynosi 160 km/h. Prowadzone są prace remontowe na odcinku Rzeszów – Przemyśl, aby uzyskać prędkość podróżną 120 km/h.

Linia kolejowa Nr 71 Ocice – Rzeszów Główny.

Linia kolejowa Nr 71 Ocice – Rzeszów Główny. Dokładnie szlak Rzeszów – Kolbuszowa – Nowa Dęba – Tarnobrzeg. Linia ma długość 66,310 km, a jej długość jest liczona od stacji Ocice.

W okresie 1936-1939, w ramach konsolidacji Centralnego Okręgu Przemysłowego powstały plany połączenia kolejowego Rzeszów – Tarnobrzeg. W Dębie były zakłady metalowe gdzie produkowano części dla przemysł lotniczego i zbrojeniowego. Do wybuchu drugiej wojny światowej zbudowano tylko odcinek Ocice (Tarnobrzeg) – Dęba, o długości 13 km. W lipcu 1960 roku, otwarto odcinek do Głogowa Małopolskiego, o długości 14 km. W dniu 22 lipca 1964 roku, otworzono połączenie na odcinku Rzeszów – Kolbuszowa. Pozostałą część trasy Rzeszów – Tarnobrzeg uruchomiono w dniu 27 listopada 1971 roku, odcinkiem Kolbuszowa – Dęba Rozalin, o długości 24 km. Początkowo linia była niezelektryfikowana.

W kwietniu 2000 roku, na linii zawieszono ruch osobowy. W lutym w 2007 roku, ruch osobowy przywrócono, ale linia wymagała remontu. Ponownie ruch przywrócono w dniu 12 grudnia 2021 roku. Trasę obsługiwały głównie pociągi typu EZT EN63.

Linia kolejowa Nr 106 Rzeszów Główny – Jasło.

Linia kolejowa Nr 106 Rzeszów Główny – Jasło. Linia ma długość 69,725 km, a odległość jest liczona od stacji Rzeszów Główny. Linia nie jest zelektryfikowana.

W dniu 12 października 1890 roku, uruchomiono odcinek Rzeszów – Jasło, o długości 70 km. W Jaśle linia połączyła się z CK Galicyjską Koleją Transwersalną. Głównym powodem budowy tej linii była transport ropy naftowej i powstałej w 1888 roku, rafinerii w Jaśle. W okresie wrzesień 2022 roku, do kwietnia 2023 roku, linia była zamknięta na odcinku Rzeszów Główny – Strzyżów nad Wisłokiem. Powodem była budowa nowych przystanków osobowych.

Opracował Karol Placha Hetman