Kalwaria Zebrzydowska 2023-10-09

Stacja kolejowa Stryszów koło Kalwarii Zebrzydowskiej.

Współrzędne geograficzne: 49,825N 19,622E. Elewacja 340 m.

Miejscowość Stryszów.

Stryszów to jest niewielka miejscowość w Beskidach, pomiędzy miejscowościami Kalwaria Zebrzydowska – Sucha Beskidzka. Stryszów położony jest na Pogórzu Wielickim, w Paśmie Beskidu Makowskiego, w niewielkiej dolinie, u podnóża lesistej góry Chełm (603 m n.p.m.). Gmina Stryszów składa się z sześciu sołectw: Dąbrówki, Leśnicy, Łękawicy, Stronią, Zakrzowa, Stryszowa. Stryszów leży w Województwie Małopolskim, w Powiecie Wadowickim. Przez miejscowość przebiega droga powiatowa.

Według tradycji, nazwa Stryszów pochodzi od słowa „Strychacz” czyli ceglarz, ponieważ na tych terenach były cegielnie i wytwórnie wyrobów garncarskich. W 1326 roku, pojawiła się pierwsza wzmianka o miejscowości. Stryszów był prywatną własnością szlachecką, należącą do różnych rodów, aż do 1 września 1939 roku. Ostatni właściciele to byli Rozalia i Franciszek Łubieńscy. W Stryszowie powstał folwark, a następnie dwór. Dwór został zbudowany z końcem XVI wieku. Obecnie w dworze mieści się muzeum. Parafia została utworzona z końcem XV wieku. Zbudowano drewniany Kościół Katolicki pod wezwaniem Świętego Mikołaja. W 1739 roku, drewniany kościół spłonął, a nowy murowany wybudowano w 1742 roku. W 1747 roku, kościół został konsekrowany. Pożar ten zniszczył nie tylko kościół, ale także częściowo dwór i wiele gospodarstw chłopskich. W 1860 roku, rozpoczęto budowę drewnianej szkoły i domu dla nauczyciela.

W czasie II Rzeczypospolitej, w Stryszowie działała; fabryka zapałek, mleczarnia, młyn wodny, trzy karczmy, stacja kolejowa, bank „Kasa Stefczyka”. W czasie drugiej wojny światowej, germańcy zabronili pracy młyna, a za jego uruchomienie groziła zsyłką do obozu koncentracyjnego. Młyn pracował tylko nocą i dzięki temu ludzie mieli trochę mąki. Pierwsza Poczta Polska została otwarta w lutym 1945 roku. W 1946 roku, ziemie folwarku rozparcelowano wsród okolicznych rolników. W okresie 1975–1998, miejscowość należała do Województwa Bielskiego. W 2008 roku, wieś Stryszów liczyła około 2 100 mieszkańców.

Obecnie (2023 roku) w miejscowości Stryszów istnieje; stacja kolejowa, szkoła podstawowa, Urząd Poczty Polskiej, Ochotnicza Straż Pożarna, Ośrodek Zdrowia, Kościół Katolicki pod wezwaniem Świętego Jana Kantego, Dwór w Stryszowie z muzeum. Dwór Stryszów: adres Stryszów 508, 34-146 Stryszów. Dwór został wzniesiony pod koniec XVI wieku, jako strażnica mieszkalno-obronna. Po pożarze w 1739 roku, został przebudowany. Atrakcją dworu jest stała ekspozycja wnętrza dworu polskiego z XIX wieku.

Linia kolejowa Nr 97 Skawina – Żywiec.

Linia kolejowa Nr 97 Skawina – Żywiec, przebiega przez stację Stryszów. Stacja jest na 33,110 km linii. Linia została oddana do użytku w dniu 22 grudnia 1884 roku. Linia od samego początku była normalnotorowa 1 435 mm. Linia kolejowa Nr 97 Skawina – Żywiec ma długość 82, 708 km. Prędkość dopuszczalna wynosi 100 km/h. Linia jest zelektryfikowana, siecią trakcyjną 3kV DC. Elektryfikację przeprowadzono etapami; 17 lipiec 1974 rok (Skawina – Sucha Beskidzka), 29 wrzesień 1983 rok (Sucha Beskidzka – Lachowice), 26 październik 1989 rok (Lachowice – Żywiec). Sieć trakcyjna jest typu C120-2C oraz jest przystosowana, w zależności od odcinka, do maksymalnej prędkości do 110 km/h; obciążalność prądowa wynosi 1 725 A. Linia jest jednotorowa. Linia powstała jako część Galicyjskiej Kolei Transwersalnej, kiedy Rzeczypospolita Polska była pod zaborami. W 60-latach XX wieku, linia została wyposażona w system SHP. Na linii są sygnalizatory świetlne.

W związku z budową zbiornika wodnego w Świnnej Porębie w okresie 10 marzec 2014 rok – 15 grudzień 2014 rok, przełożono część linii kolejowej na odcinku 34,100 km – 43,078 km. Tor kolejowy na dystansie Stryszów – Sucha Beskidzka przebiega po nowym nasypie hydrotechnicznym i wzdłuż korony zbiornika wodnego. Na nowej trasie wyposażonej w sieć trakcyjną zbudowano dwa mosty. W Dąbrówce nad rzeką Stryszawka powstała 4-przęsłowa, 234-metrowa przeprawa, o wysokości 27 metrów. Oraz powstał siedmio-przęsłowym most o długości 400 m, nad rzeką Skawą w Zembrzycach. Most jest o konstrukcji łukowej, ustawiony jest na podporach o wysokości 24 m. Poza dwoma mostami kolejowymi powstał również jeden most drogowy w miejscowości Dąbrówka oraz droga samochodowa na terenie Zembrzyc i Stryszowa. Most drogowy ma długość 234 m, szerokość 14,5 m i ma maksymalną wysokość 28 m. Most jest zbudowany z 4 przęseł, każde o długości 56,7 m. System nośny mostu został podwieszony do łuków żelbetowych za pomocą wieszaków prętowych. Przez most przebiega nowa droga; Stryszów – Zembrzyce, o długości 5,4 km i jezdni o szerokości 6 m.

W dniu 12 grudnia 2014 roku, odbyło się uroczyste otwarcie linii kolejowej na odcinku Stryszów-Zembrzyce. Inwestycję zrealizowała firma Skanska, na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie. Projekt zakończył się 6 miesięcy przed planowanym terminem. Wartość zadania to blisko 170 mln złotych netto.

W marcu 2023 roku, ruszyła budowa nowego przystanku osobowego na linii kolejowej Nr 97 przy Jeziorze Mucharskim w Dąbrówce. W okresie 2014-2022, ruch na linii Nr 97 był kilkakrotnie przerywany i wznawiany, z powodu kolejnych etapów prac remontowych.

Zbiornik wodny w Świnnej Porębie.

Zbiornik wodny w Świnnej Porębie jest inwestycją, której budowa została rozpoczęta w 1986 roku. Inwestorem był Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie. Zbiornik zlokalizowany jest w Województwie Małopolskim, w powiatach wadowickim i suskim, na terenach gmin Mucharz, Stryszów i Zembrzyce. Zbiornik rozciąga się od miejscowości Świnna Poręba do Zembrzyc na długości 11 km. Ma pojemność ponad 160 mln m3 i powierzchnię 1 350 hektarów. Pierwszy test, zbiornik przeszedł podczas powodzi w 2010 roku, przyjmując ponad 60 mln m3 wody i zmniejszając tym samym falę powodziową na Wiśle, która przeszła przez Kraków.

Stacja kolejowa Stryszów.

Stacja kolejowa Stryszów została uruchomiona w 1884 roku. Pierwszy pociąg przez Stryszów przejechał w dniu 16 grudnia 1884 roku. Dworzec został wybudowany w 1886 roku, w stylu austro-węgierskim, jako dwukondygnacyjny budynek z wielospadowym dachem. W dworcu umieszczono kasę biletowo-bagażową i poczekalnię. Nie było restauracji, bo w pobliżu była karczma.

W 2011 roku, rządząca w Polsce masoneria, przekazała dworzec Gminie Stryszów. Był to kolejny krok w kierunku likwidacji kolei w Polsce. Sama gmina nie była zainteresowana dworcem, magazynem i częścią torów. Trudno oszacować wartość tego majątku, bo nie było operatów szacunkowych. W 2014 roku, po zmianie rządów w Polsce, majątek powrócił do PLK PKP.

W okresie 2014-2016, nastąpiła ostatnia przebudowa stacji. Układ torowy pozostawiono, ale wymieniono torowisko; podtorze, podkłady, szyny. Całkowite przebudowano peron wyspowy, który był typu niskiego. Peron ten miał nawierzchnię asfaltową, z namalowanymi białymi liniami: ostrzegawczą i krawędziową. Na peronie były dwie wiaty typu przystankowego, pomalowane na kolor niebieski. Wiaty chroniły pasażerów tylko przed opadami deszczu lub śniegu. Pod wiatami były ławki. Dojście na peron był na poziomie torów, na wysokości budynku dworca. Peron był oświetlony latarniami typu ulicznego, z betonowymi słupami.

W wyniku remontu, podkłady drewniane wymieniono na podkład struno-betonowe. Szyny stykowe wymieniono na bezstykowe. Przytwierdzenia śrubowe zastąpiono przytwierdzeniami sprężynowymi. Wymieniono całą sieć trakcyjną. Wyremontowano przepusty. Remont przeprowadzono także na przejeździe kolejowo-drogowym we wschodniej głowicy stacji.

Nowy, wysoki peron ma długość 200 m. Przy krawędzi peronowej są płyty betonowe z żółtą linią ostrzegawczą i guzikami. Szerokość płyt wynosi 1 m. Reszta nawierzchni peronu jest wyłożona płytkami chodnikowymi. Na peronie zamontowano cztery wiaty przystankowe z ławkami i spoczynkami, które chronią także pasażerów przed wiatrem. Na peronie są tablice informacji kolejowej, nagłośnienie dla komunikatów kolejowych, kosze na śmieci, oświetlenie i dodatkowe ławki. Dojście na peron umieszczono we wschodniej stronie peronu i jest ono dostępny dla pasażerów na wózkach. Chodnik prowadzący na peron jest ogrodzony i zapewnia bezpieczeństwo podróżnym.

Według klasyfikacji PKP, stacja ma kategorię dworca lokalnego. Obecnie (2023 rok), stacja obsługuje do 50 pasażerów w ciągu doby. Obecnie ze Stryszowa można dojechać do: Kraków, Zakopane, Sucha Beskidzka. W październiku 2023 roku, przez stację przejeżdżało 34 pociągów PolRegio. Zwykle były to pociągi typu EN57 lub ED72. Układ stacji pozwala na to, że tutaj mijają się pociągi z przeciwnych kierunków. Przez stację przebiegają trzy tory; dwa przy peronie, jeden tor z północy dla przetrzymania pociągu towarowego z żeberkiem w zachodnie części. Od strony południowej jest też bocznica towarowa z wjazdem/wyjazdem z zachodniej strony.

Opracował Karol Placha Hetman