Rzeszów 2022-12-07

EZT Pesa EN64 = 40WE.

EZT o handlowej marce „Acatus Plus”, to jest rodzina nowoczesnych pociągów pasażerskich produkowanych przez firmę Pesa Bydgoszcz SA. Pociąg został zaprojektowany jako kolejny pojazd, po 4-wagonowym „Acatus II” serii EN77. Tym razem nowy pojazd jest 3-wagonowy. Równolegle opracowano dwie wersje 40WE = EN64 oraz 40WEa = EN99. Pociągi zostały wyprodukowane dla województw: Podkarpackiego (PolRegio), Świętokrzyskiego (PolRegio), Małopolskiego (PolRegio oraz KMŁ).

Konstrukcja wagonów jest stalowa, typu samonośnego. Wagony mogą być rozłączane tylko w trakcie remontów. Pociągi są przystosowane do jazdy ukrotnionej. Łączenie EZT w zestawy jest realizowane poprzez sprzęgi typu Scharfenberga. W czołach pociągów umieszczono absorbery do pochłaniania energii zderzeniowej, z tak zwaną funkcją „antyclimbing”. Każdy wagon ma jedną parę drzwi typu odskokowo-przesuwnego, które są poruszane układem elektrycznym. Pod drzwiami umieszczono dodatkowy wysuwany stopień. Ilość drzwi w pociągu jest dostosowana do średniego potoku pasażerów. Z drzwi tych korzysta także obsługa pociągu.

EZT mają układ osi Bo’2’2’Bo’. Wózki skrajne są wózkami napędowymi. Każdy wózek ma dwa silniki elektryczne asynchroniczne o mocy 360 kW każdy. Przeniesienie momentu obrotowego realizowane jest za pośrednictwem przekładni dwustopniowych oraz sprzęgieł podatnych z elementami gumowymi typu klinowego. Wózki napędowe wyposażone są w system piasecznic oraz olejowego układu smarowania obrzeży.

Wózki toczne są typu Jacobsa użyte między wagonami. Końce sąsiednich członów oparte są na wózku z zastosowaniem jednej pary sprężyn pneumatycznych, pełniących rolę drugiego stopnia usprężynowania. Wszystkie zestawy kołowe mają prowadzenie wahaczowe, a pierwszy stopień usprężynowania realizują sprężyny śrubowe. Pociągi posiadają układ hamulcowy typu Knorr-Bremse. Tarcze hamulcowe zamontowane są na wszystkich kołach, w postaci pierścieni ciernych. Każde koło posiada indywidualny, zintegrowany zacisk hamulca. Służbowym hamulcem pojazdów jest hamulec elektrodynamiczny, który ma możliwość rekuperacji energii do sieci trakcyjnej, współpracujący automatycznie z hamulcem elektropneumatycznym.

Układ elektryczny został wyposażony w przekształtniki trakcyjne (falowniki), które są zamontowane na dachu członów skrajnych. Jeden falownik zasila dwa silniki jednego wózka napędowego. W pojazdach zastosowane są falowniki hiszpańskiej firmy Ingeteam.

Na zdjęciach są zaprezentowane dwa pociągi Kolei Województwa Podkarpackiego: EN64-001 = 40WE-001 oraz EN64-005 = 40WE-005. Oba pociągi zostały wyprodukowane w 2014 roku. Pociągi zostały pomalowane w kolory zielono-biało-niebieskie. Pociągi zostały skierowane do PolRegio do Podkarpackiego Zakładu w Rzeszowie. Oba pociągi przeszły już przegląd poziomu P4 w ZNTK Mińsk Mazowiecki: EN64-001 = 40WE-001 w grudniu 2020 roku, a EN64-005 = 40WE-005 w lutym 2021 roku.

Koleje Podkarpackie.

Koleje Podkarpackie funkcjonują generalnie na terenie Województwa Podkarpackiego, którego stolicą jest Rzeszów. Chociaż sieć kolejowa, w tej części Polski nie jest bogata, to jednak pełni ważną rolę. Zwłaszcza linia kolejowa Kraków – Tarnów – Rzeszów – Przemyśl – Lwów. Na Podkarpaciu eksploatowanych jest 863 km linii kolejowych. W 2018 roku, przewieziono 4,3 mln pasażerów, co oznaczało wzrost o 37 % w stosunku do 2015 roku, czyli blisko 1,2 mln pasażerów. Najważniejszym przewoźnikiem w regionie są Przewozy Regionalne, czyli PolRegio. Na terenie województwa przewozy realizują także Koleje Małopolskie. Na wzrost wskaźnika przewozów bardzo duży wpływ miała rosnąca rola przewozów dalekobieżnych, zwłaszcza do Ukrainy.

Ważne zmiany nastąpiły w 2014 roku, kiedy przewoźnik PolRegio razem z Województwem Podkarpackim rozpoczęły odbudowę lokalnych połączeń.

Od dnia 1 stycznia 2021 roku, funkcjonuje Podkarpacka Kolej Aglomeracyjna (PKA), na odcinkach Rzeszów – Przeworsk (linia 91), Rzeszów – Dębica (linia 91) i Rzeszów – Strzyżów n/W (linia 106). Pociągi regionalne są obsługiwane przez PolRegio. To scalenie spowodowało, że bilety wydawane przez PolRegio i ZTM Rzeszów, są honorowane w pociągach i autobusach, w ramach oferty „Autobus + Pociąg” zarówno w strefie I jak i II. Podróżny z ważnym biletem jednorazowym, miesięcznym, kwartalnym, sieciowym lub innym może podróżować zarówno pociągiem w ramach PKA jak i innym pociągiem PolRegio. Bilety dostępne są w systemie sprzedaży bilety.polregio.pl oraz w aplikacji mobilnej PolRegio, jak również w kasach biletowych oraz u konduktora.

Głównym założeniem PKA jest większa częstotliwość kursów. Kolej aglomeracyjna ma połączyć z Rzeszowem: Dębicę, Przeworsk, Strzyżów i Kolbuszową oraz mniejsze miejscowości na tych trasach. Województwo postawiło sobie cel, aby w godzinach szczytu pociągi jeździły co 30 minut, a poza godzinami szczytu co 60 minut. Przewiduje się, że na każdej trasie, w dni robocze, powinno być minimum 13 par pociągów w ciągu doby. Ma to zapewnić możliwość pracy w Rzeszowie, a zamieszkania poza Rzeszowem.

Nasunęły się jednak pytania – Dlaczego PKA kończą bieg w 15-tysięcznym Przeworsku, a nie w 40-tysięcznym Jarosławiu, zlokalizowanym zaledwie 15 kilometrów dalej na wschód?

Na linii Nr 106 oferta jest na razie ograniczona, z powodu braku mijanek, które zostaną wybudowane. Aktualnie (2021 rok) trwa elektryfikacja linii Nr 71 Rzeszów – Kolbuszowa. W planach jest budowa bocznicy kolejowej i przystanku kolejowego na Lotnisku Jasionka. Na te plany zabezpieczono kwotę 370 mln złotych. Planowana jest także przebudowa stacji PKP Rzeszów – Staroniwa. W planach jest hala technologiczna do przeglądów i napraw, z myjnią wraz z układem torów technologicznych i postojowych. W ramach tego projektu wkład własny województwa podkarpackiego wynosi 220 mln złotych.

Nowe pociągi.

Te plany wymagały zakupu nowego taboru. Początkowo rozważano zakup 8 pociągów elektrycznych i 2 pociągów spalinowych. Województwo Podkarpacie oczekiwało, że jednostki 3-członowe będą miały 150-170 miejsc siedzących i około 190 stojących. Pojazdy 4-członowe mają przewozić na miejscach siedzących około 200 pasażerów, a na stojących kolejnych 250 pasażerów.

Dla zakupu zorganizowano przetarg. Zabezpieczono kwotę w wysokości 337 mln złotych. Przetarg został ogłoszony w lutym 2022 roku. Został podzielony na dwa przetargi. Pierwszą jest dostawa czterech fabrycznie nowych trzy-członowych, dwunapędowych zespołów trakcyjnych (tzw. hybryd) zasilanych z sieci trakcyjnej 3 kV DC oraz silników spalinowych. Część druga dotyczy dostawy ośmiu nowych pojazdów z napędem elektrycznym w wersji cztero-członowej.

Zapotrzebowanie na pociągi hybrydowe wynikało z dalekosiężnych planów w województwie. Pamietajmy, że tego typu pociągi jeżdżą już w Województwie Zachodniopomorskim i Dolnośląskim. Proponowano wysłanie hybryd na przykład na szlak Rzeszów – Horyniec Zdrój. Wysłanie będą na linie Nr 101, 91 i 25. Hybrydy pojadą także w Bieszczady na linie Nr 106, 107 i 108.

W marcu 2022 roku, do przetargu stanęły tylko dwie firm: Newag i Pesa. W dniu 23 marca 2022 roku, otwarto oferty. W części numer jeden jedynym oferentem był Newag, który zaoferował kwotę 152,44 mln zł brutto, za 4 pociągi hybrydowe 3-wagonowe. W części numer dwa była konkurencja. Oferta Newag opiewa na kwotę 263,22 mln zł brutto, a Pesa – 287,491 mln zł brutto, za 8 pociągów 4-wagonowych elektrycznych. W dniu 8 lipca 2022 roku, podpisano dwie umowy z Newag na zakup 12 pociągów. Łączna wartość umów to 415 milionów złotych brutto.

Opracował Karol Placha Hetman