Wieliczka 2022-08-06
Stacja kolejowa Wieliczka Park.
Współrzędne geograficzne: 49.989N 20.048E.
Obecnie (2022 rok) w Wieliczce są trzy stacje kolejowe (przystanki kolejowe): Wieliczka Rynek – Kopalnia (końcowy przystanek), Wieliczka Park oraz Wieliczka Bogucice. Kiedyś istniał końcowy przystanek Wieliczka Rynek. Ten rozdział jest o stacji Wieliczka Park.
Wieliczka Park.
Stacja Wieliczka Park to była pierwsza stacja kolejowa w Wieliczce i nosiła nazwę Wieliczka. Została uruchomiona w 1857 roku. W pierwszych latach funkcjonowania była to stacja końcowa. Stacja Wieliczka w czasach świetności liczyła siedem torów. Na stacji nie było obrotnicy, dlatego lokomotywy jechały w jedną stronę tendrem do przodu.
Ze stacji Wieliczka był planowany kolejny szlak kolejowy do Myślenic i dalej do Kalwarii Zebrzydowskiej. Ten szlak nigdy nie został zbudowany. Ideą tego szlaku było skrócenie szlaku transportu soli do Wiednia.
Ze stacji Wieliczka poprowadzono dalej tory w kierunku różnych szybów kopalni w Wieliczce. Układ torowy kilkakrotnie się zmieniał. Kopalnia miała własną stajnię (wiele wagonów było ciągniętych końmi) i własną lokomotywownię, założoną w 1890 roku.
Na stacja Wieliczka zbudowano kładkę dla pieszych nad torami, która była użytkowana do 2010 roku. Powstał także peron wyspowy z dwoma krawędziami peronowymi. W 1960 roku, kiedy zelektryfikowano linię kolejową tylko tory główne miały sieć trakcyjną. Pozostałe tory były obsługiwane przez lokomotywy parowe z kopalni lub z lokomotywowni Kraków Płaszów. Póżniej wprowadzono lokomotywy spalinowe, głównie SM30 i SM42.
W 90-latach XX wieku ruch towarowy stopniowo zamierał, a pozostał tylko ruch osobowy. Równia stacyjna stopniowo zarastała trawą. Pociągi osobowe zatrzymywały się tylko przy północnej krawędzi peronu wyspowego. W 2005 roku, budynek dworca został zamknięty dla pasażerów, a górne piętro zajmowały mieszkania dla rodzin kolejarskich. Budynek był systematycznie dewastowany przez wandali, którzy niszczyli elewację i wybijali szyby w oknach i drzwiach.
W okresie 2011-2013 cała stacja Wieliczka została zmodernizowana. Zlikwidowano zbędne tory, pozostawiając tylko tory przy peronie wyspowym. Pozostawiono kilka torów jako pamiątki dawnego układu torowego. Na przykład dwa tory przy budynku dworca i tor w kierunku kopalni. Na części dawnej równi stacyjnej urządzono niewielki park, z alejkami, ławkami, latarniami i tak zwaną skrajnią. Jest także drewniana lokomotywa z wagonikiem dla dzieci.
Przy okazji prac rozebrano kładkę nad torami, która wymagała remontu i w obecnych warunkach nie byłaby dostępna dla osób na wózkach i z wózkami dziecięcymi. Przejście przez tory wykonano na poziomie szyn poprzez szykany. Całkowie odremontowano budynek dworca, w którym jest poczekalnia i toalety.
Na stacji są kontenery w których są urządzenia sterowania ruchem kolejowym, w tym obsługują semafory i rozjazdy. Niestety, wandale już zdążyli oszpecić je brzydkimi i wulgarnymi malunkami. Stop wandalom!
Cegielnia.
Warto wspomnieć, że od strony północno-wschodniej stacji Wieliczka (Wieliczka Park) była cegielnia, która także korzystała z linii kolejowej. Cegielnia znajdowała się pomiędzy torami, a obecną ulica Prezydenta Gabriela Narutowicza. Po cegielni pozostał ceglany ośmiokątny komin, który w 2011 roku, został skrócony o 5 m, bo jego konstrukcja była naruszona. Obecnie komin liczy około 40 m. Do komina przytwierdzono anteny telefonii komórkowej. Cegielnia została fundowana w 1902 roku, a jej właścicielem był Eliasz Hirsch Friedmann, który miał także młyn i tartak. Firmy te z cegielnią tworzy Friedmannowskie Zakłady Przemysłowe. Tutaj przez całe dziesięciolecie okoliczni mieszkańcy zaopatrywali się w materiały budowlane; cegłę, dachówkę, pustaki, dreny. Po drugiej wojnie światowej cegielnię przejęły Żupy Krakowskie i wciąż szła produkcja. Tak samo było w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, gdy firma stała się częścią Terenowych Zakładów Ceramiki Budowlanej. Cegielnia przestała produkować około 1995 roku, i została rozebrana. Pozostał tylko komin.
Opracował Karol Placha Hetman