Kraków 2022-02-24

Lokomotywa Parowa Ty2-559.

Lokomotywa Parowa BR52 (Ty2) to był parowóz opracowany przez niemców w czasie drugiej wojny światowej. Lokomotywa była produkowana w okresie 1942 – 1945. Parowóz otrzymał układ osi 1’E, czyli 1-5-0 (oOOOOO), a polskie oznaczenie to mała litera „y”.

Podczas drugiej wojny światowej lokomotywy BR52 były spotykane niemal w całej Europie, ale najwięcej było ich we Wschodniej Europie. Wiele z nich miało koła o rozstawie na szerokie tory. Z chwilą zakończenia wojny lokomotywy były w różnych krajach Europy. Szacuje się, że CCCP przejęło około 500 – 1 500 lokomotyw BR52, które oznaczono literami TE, a numery seryjne pozostawiono. W okresie 1962 – 1964, Rosja sprzedała Polsce około 220 egzemplarzy TE52, ze swoich stoków.

Po drugiej wojnie światowej Polska otrzymała 1 206 lokomotyw BR52, które w Polsce otrzymały oznaczenie Ty2 i nowe numery. Lokomotywy te zostały rozmieszczone we wszystkich polskich lokomotywach. Lokomotywy Ty2 okazały się bardzo uniwersalne, proste w obsłudze i naprawach. Prowadziły pociągi cięższe niż najmocniejsze wówczas w Polsce parowozy Ty4. Parowozy Ty2 prowadziły pociągi pospieszne i osobowe. Pracowały na szlakach lokalnych i szlakach górskich, gdzie okazało się, że nie przyczyniają się do niszczenia szyn. Często zdarzało się, że Ty2 nawet zastępowały parowozy Pt47. Parowóz Ty2 opalany lepszym gatunkiem węgla mógł ciągnąć składy towarowe o masie 620 ton z prędkością 80 km/h lub 1 700 ton z prędkością 50 km/h. W 1960 roku, w Polsce eksploatowano 1 182 lokomotywy Ty2. Po kupnie lokomotyw w okresie 1962 – 1964, łącznie w Polsce było 1 406 egzemplarzy.

Obecnie (2022 rok) w Polsce pozostał około 52 lokomotyw parowych Ty2, które są w różnym stanie technicznym. Co najmniej trzy są czynne i czasami rozpalane. W skansenie Chabówka są trzy parowozy Ty2: Ty2-50 z tendrem 30D42-12. Ty2-911 z tendrem 26D5-7. Ty2-1184 z tendrem 32D47-185. W Krakowie jest Ty2-559.

Lokomotywa parowa AGH Ty2-559.

Parowóz Ty-2-559 został zbudowany w 1943 roku, jako lokomotywa wojenna na potrzeby bratobójczej wojny rosyjsko – niemieckiej. Parowóz zbudowano w fabryce maszyn i lokomotyw F. Schichau GmbH, w Elblagu, w ówczesnych Prusach Wschodnich. W 1945 roku, lokomotywa została przekazana do PKP. Maszyna pracowała w Olsztynie, Korszach, ponownie w Olsztynie, Oświęcimiu, Gdyni – Grabówku, Kościerzynie, ponownie w Gdyni – Grabówku i w końcu w Chojnicach, gdzie trafił w dniu 21 grudnia 1966 roku. Lokomotywa pracowała do 1971 roku, kiedy powinien być wyremontowany kocioł. Parowóz odstawiono na boczny tor. W 1979 roku, lokomotywę spisano ze stanu PKP i przeznaczono na złom. Lokomotywa szczęśliwie uniknęła podróży do huty.

Z inicjatywy studentów AGH i Politechniki Krakowskiej powstał projekt zdobycia dowolnego parowozu, jako pomnika historii i techniki. Poszukiwano odpowiedniego eksponatu. Po kilku miesiącach udało się pozyskać lokomotywę Ty2-559 z lokomotywowni w Chojnicach na Pomorzu. Jej właściciel PKP Cargo, przekazał lokomotywę nieodpłatnie, dokładając jeszcze wagon towarowy kryty, z 50-lat XX wieku. Również nieodpłatnie, PKP Cargo przetransportowała lokomotywę i wagon na stację Kraków Płaszów. Remont lokomotywy do stanu eksponatu przeprowadzono w Pyskowicach na Śląsku. W maju 2009 roku, lokomotywa została przetransportowana na stację Kraków Łobzów. Ze stacji, transportem samochodowym, lokomotywę przewieziono na teren skweru AGH.

Dane T-T parowozów Ty2:

Produkcja w okresie 1942 – 1945. Układ osi 1’E. Masa własna lokomotywy 77 250 kg. Masa własna z tendrem 98 050 kg. Masa służbowa 143 630 kg. Długość lokomotywy 13,60 kg. Długość całkowita 22,97 m. Wysokość 4,44 m. Średnica kół napędnych 1,40 m. Średnica kół tocznych 0,85 m. Ciśnienie w kotle 16 at. Powierzchnia ogrzewalna kotła 177,73 m2. Powierzchnia przegrzewacza 71,31 m2. Powierzchnia rusztu 3,90 m2. Prędkość konstrukcyjna 80 km/h.

Opracował Karol Placha Hetman