Chabówka 2022-01-17

Lokomotywa Parowa Ty37-17.

Parowóz serii Ty37 to ciężki parowozów polskiej konstrukcji i produkcji. Ty37 oznacza lokomotywę towarową o układzie osi „y”, która została zatwierdzona w 1937 roku. Układ osi 1’E, czyli 1-5-0 (oOOOOO), a polskie oznaczenie to mała litera „y”. W zakładach HCP zbudowano 37 egzemplarzy.

Parowozy Ty23 okazały się bardzo dobre. Ale postęp techniczny szedł do przodu i wzrastało zapotrzebowanie na jeszcze mocniejsze lokomotywy. Chodziło o jak najefektywniejsze wykorzystanie istniejących szlaków, aby zwiększyć tonaż przewożonych ładunków. Dlatego podjęto pracę nad nowym polskim parowozem. Nowy parowóz został oznaczony jako Ty37 i miał być rozwinięciem parowozu Ty23. Był przeznaczony dla ciężkich pociągów o masie 2 000 – 2 200 ton. Dlatego też rozpoczęto montaż hamulca zespolonego Westinghouse w wagonach towarowych.

Inżynierowie postawili przed sobą następujące zadania: Zwiększenie ciśnienie pary w kotle o 2 at, do 16 at, poprzez podniesienie temperatury w kotle. Miała być podjęta unifikacja osprzętu kotła z parowozami Ok22, OKz32, Pt32 i Pu29. Montaż nowych silników z cylindrami z parowozów OKz32, co zwiększyło moc do 1 720 KM, przy prędkości biegu 75 km/h. Poprawienie przedniej osi tocznej, aby bieg parowozu był jeszcze bardziej spokojny i aby szkodliwe oddziaływanie na szyny w łukach było mniejsze. Z zewnątrz parowóz otrzymał odchylacze dymu, których w parowozach Ty23 nie było i zmienioną budkę maszynisty, aby poprawić warunki pracy mechaników.

Projekt lokomotywy powstał w HCP w Poznaniu. Produkcję nowego parowozu serii Ty37 podjęły zakłady HCP. Do napadu niemców i rosjan na Polskę zbudowano 27 parowozów. Pierwsze 15 parowozów przydzielono do lokomotywowni w Toruniu, a kolejne 12 egzemplarzy do Warszawy. W czasie okupacji niemcy nakazali zbudować kolejne 10 lokomotyw serii Ty37 ze zgromadzonych już materiałów i urządzeń. Lokomotywy te otrzymały niemieckie oznaczenie BR58 i numery od 2918 do 2927. Tak więc część lokomotyw parowych Ty37 przejęli niemcy, a część rosjanie, którzy zagarnęli egzemplarze będące wówczas na Wschodzie Polski. Pod koniec wojny Niemcy część parowozów ewakuowali na Zachód.

Po drugiej wojnie światowej okazało się, że odzyskaliśmy tylko 12 egzemplarzy lokomotyw Ty37. Lokomotywy otrzymały nową polską numerację. Lokomotywy pracowały w Tarnowskich Górach, Wałbrzychu, Katowicach, Łodzi, Piotrkowie i Karsznicach. W 1948 roku, z Niemiec przyjechało jeszcze kilka lokomotyw. Skierowano je do pracy w Szczecinie, Szczecinku i Słupsku. W 1956 roku, w PKP było 21 sprawnych lokomotyw Ty37. W 1960 roku, większość lokomotyw pracowała na Górnym Śląsku i na szlaku węglowym do Gdyni. Pierwsze lokomotyw Ty37 skreślono ze stanu w PKP z początkiem 1971 roku. Ostatni parowóz Ty37-17 został wycofany z ruchu w 1977 roku. W 1980 roku, został przekazany do Muzeum Kolejnictwa. Aktualnie (2022 rok) można go zobaczyć w skansenie Chabówka.

Ty37-17.

Parowóz Ty37-xx został zbudowany w 1939 roku. Pracował w PKP, a podczas okupacji na potrzeby zaborców. Po drugiej wojnie światowej lokomotywa z nowym numerem Ty23-17 ponownie pracował w PKP. W 1977 roku, parowóz został skreślony ze stanu PKP. W 1991 roku, parowóz trafił do Jaworzyny Śląskiej, a następnie do Chabówki.

Dane T-T parowozu Ty37:

Produkcja w HCP w Poznaniu w okresie 1937 – 1941. Układ osi 1’E. Masa własna lokomotywy 91 600 kg. Masa służbowa lokomotywy 98 800 kg. Długość 12,55 m. Masa własna tendra 22 600 kg. Masa służbowa tendra 54 100 kg. Długość całkowita z tendrem 20,50 m. Wysokość 4,62 m. Średnica kół napędnych 1,45 m. Średnica kół tocznych 0,85 m. Ciśnienie pary w kotle 16 at. Powierzchnia ogrzewalna kotła 196,7 m2. Powierzchnia przegrzewacza 84,1 m2. Powierzchnia rusztu 4,5 m2. Typ tendra 22D23. Prędkość konstrukcyjna 75 km/h.

Opracował Karol Placha Hetman