Chabówka 2022-01-11

Lokomotywa Parowa Tp4.

Parowóz, który w Polsce ma oznaczenie Tp4 to parowóz konstrukcji i produkcji pruskiej serii G8¹, przeznaczony dla pociągów towarowych. Układ osi D, czyli (0-4-0), a w Polsce oznaczenie małą literą „p”. Parowozy tego typu był produkowane w okresie 1913 – 1921.

Lokomotywy parowe serii G8¹ były najliczniejszą i udaną serią pruskich parowozów. Był to ostatni pruski parowóz towarowy bez przedniej osi tocznej lub wózka tocznego, która ułatwia wpisywanie się lokomotywy w łuki i pozwala na większą szybkość biegu. Dzięki przesuwaniu się osi na boki lokomotywa pokonywała łuki o promieniu nawet 100 m. W porównaniu z poprzednikami parowóz ma dużo większy kocioł, przegrzewacz, ciśnienie w kotle zwiększone do 14 atm (at). Lokomotywa jest dłuższa od poprzedników. Zwiększono rozstaw osi napędowych do 4,70 m. Zwiększono średnice kół do 1,35 m. Kolejne wersje lokomotyw otrzymały nowy osprzęt i instalację elektryczną. Typowy tender 17C1 mieści 16,5 m3 wody i 7 ton węgla.

Lokomotywy serii G8 produkowano w Prusach i w zaborze pruskim. Łącznie zbudowano około 5 000 egzemplarzy. Koleje pruskie otrzymały 4948 egzemplarzy lokomotyw serii G8. Po wielkiej wojnie światowej, jako reparacje wojenne, lokomotywy trafiły do Francji, Belgii i Polski. Po 1918 roku, Polskie Koleje Państwowe otrzymały 459 (inne źródła podają 462) egzemplarzy. Dodatkowo Polska zamówiła 50 lokomotyw nowych.

Lokomotywa Tp4 była mocna i potrafiła ciągnąć skład o masie do 1 050 ton z maksymalną prędkością 55 km/h. Z uwagi na dużą masę lokomotywy, przeznaczona była na główne szlaki. Do 1930 roku, lokomotywy Tp4 i inne (Tr20, Tr21, Tw1, Tw11, Tw12) były podstawowymi parowozami używanymi w PKP. Były one stopniowo wypierane przez lokomotywy Ty23.

Po drugiej wojnie światowej, w 1945 roku, Polska miała 288 lokomotyw Tp4, ale tylko nieliczne były tymi, które używano w PKP przed wojną. Z uwagi na postęp techniczny, lokomotywy Tp4 były wolne i słabe. Dlatego zostały przesunięte do pracy jako ciężkie lokomotywy manewrowe, gdzie pracowały wiele lat. Od 1970 roku, lokomotywy Tp4 stopniowo wycofywano ze służby. Były kupowane przez zakłady pracy, które miały duże własne bocznice. Ostatnie lokomotywy: Tp4-148 oraz Tp4-217 wycofano w 1985 roku. Do chwili obecnej (2022 rok), zachowało się kilka parowozów Tp4: Tp4-148 oraz Tp4-217 należące do Muzeum Kolejnictwa w Warszawie (Stacja Muzeum), Tp4-259 w Chabówce.

Lokomotywa parowa Tp4-259.

W 1945 roku, lokomotywa otrzymała oznaczenie Tp4-259 i została skierowana do pracy w DOKP Wrocław w parowozowniach: Lubań, Brzeg, Miłkowice i Jaworzyna Śląska. wycofano ją ze służby w 1972 roku. lokomotywa została odbudowana w 1995 roku w skansenie Chabówka.

Dane T-T parowozu Tp4:

Lata produkcji 1913 – 1921 rok. Układ osi D, czyli (0-4-0). Masa służbowa 69 900 kg. Długość 10,88 m. Długość z tendrem 18,29 m. Typ tendra 17C1. Średnica kół napędowych 1,35 m. Powierzchnia ogrzewcza kotła 140,5 m2. Powierzchnia ogrzewcza przegrzewacza 46 m2. Powierzchnia rusztu 2,66 m2. Prędkość konstrukcyjna 55 km/h.

Opracował Karol Placha Hetman