Kraków 2021-05-05

Św. Jan Paweł II ma w Polsce nie tylko "Śmigłowiec Papieski", ale także "Pociąg Papieski".

"Pociąg Papieski" to jednostka EZT EN61-001, 14WE-07, zbudowana w 2006 roku, przez firmę Newag w Nowym Sączu. Pociąg należy do Przewozów Regionalnych, obecnie PolRegio.

Geneza „Pociągu Papieskiego”.

Pomysł „Pociągu Papieskiego” swoje źródło miał w idei „Szlaku Papieskiego”. W dniu 2 kwietnia 2005 roku, o godzinie 21:37, w Watykanie zmarł największy z Rodu Słowian Jan Paweł II Wielki, papież kościoła Rzymsko-Katolickiego. Po odejściu Jana Pawła II do domu Ojca, zrodził się pomysł połączenia kolejowego miejsc najbardziej bliskich Ojcu Świętemu: Kraków, Łagiewniki, Kalwaria Zebrzydowska i Wadowice. Były i są to miejsca chętnie odwiedzane przez pielgrzymów i turystów z Polski i całego świata. Kilka instytucji i władze lokalne zdecydowały, że dobrym pomysłem będzie zbudowanie specjalnego pociągu, który będzie kursował przez te miejscowości.

Budowa „Pociągu Papieskiego”.

Budowy „Pociągu Papieskiego” podjął się zakład Newag w Nowym Sączu. Zakład powstał w 2005 roku, na bazie Zakładów Naprawy Taboru Kolejowego. Firma Newag wygrała przetarg na budowę sześciu EZT typu 14WE dla Szybkiej Kolei Miejskiej w Warszawie. Pociągi otrzymały numery od 14WE-01 do 14WE-06. „Pociąg Papieski” zaproponowano jako ETZ typ 14WE-07, trzy członowy, elektryczny, który na PKP otrzymał oznaczenie EN61-001.

Bazą pociągu był znany ETZ serii EN57. Bez zmian pozostała ostojnica wagonów, wózki wagonowe i ich silniki trakcyjne. Całkowicie zmieniono pudło pociągu. W pojeździe zastosowano poszycie klejone z blach aluminiowych oraz elementy z blach nierdzewnych i tworzyw sztucznych. Okna są wklejane. Połączenie wagonów jest przy pomocy harmonii bez dodatkowych ścian, podobnie jak w autobusach przegubowych. Każdy wagon ma po dwoje automatycznych drzwi na każda stronę. Pod każdymi drzwiami zamontowano otwierany stopień, który jest używany przy niskich peronach. Na obu końcach ETZ umieszczono kabiny maszynisty do których prowadzą wewnętrzne drzwi z kabiny pasażerskiej. Oba końce pociągu mają aerodynamiczny kształt. Wszystkie reflektory są wpisane w obrys pociągu i nie zaburzają opływu powietrza. Jedynie sprzęg automatyczny wystaje poza obrys pociągu. Maszynista nie ma do dyspozycji zewnętrznych lusterek wstecznych. W ich miejsce zastosowano system kamer.

Kabiny maszynisty i pasażerskie są klimatyzowane. Podłoga na całej długości pociągu jest na jednym poziomie. Fotele pasażerskie są tapicerowane tkaniną w kolorze żółtym. Generalnie, układ foteli jest na poziomie klasy 2. Kabiny pasażerskie mają monitory LCD, na których wyświetlane są informacje kolejowe, a także filmy o Janie Pawle II. Dodatkowo na wewnętrznych ścianach umieszczono zdjęcia z Janem Pawłem II. W pierwszym wagonie zainstalowano jedną kabinę WC, dostosowaną także do osób niepełnosprawnych. Toaleta jest systemu zamkniętego.

Na dachu środkowego, silnikowego wagonu zamontowano dwa pantografy typu połówkowego. Na dachach wagonów są widoczne układy klimatyzacji. Pociąg wyposażono w system monitoringu z rejestracją. W napędzie zastosowano elektroniczne sterowanie, co powoduje, że pociąg jest ciszy niż tradycyjny ETZ EN57. W układzie hamulcowym zastosowano nową sprężarkę typu śrubowego.

Zewnętrzne malowanie pociągu jest koloru złotego. Na wagonach umieszczono herb papieski, stylizowane srebrne gołębie i srebrne napisy „Totus Tuus Cały Twój”. Boki dachu pomalowano na kolor srebrny, a elementy poniżej pudeł wagonów na kolor szary. Wózki są czarne. Napisy eksploatacyjne białe.

Eksploatacja „Pociągu Papieskiego”.

Od początku pociąg wzbudzał duże zainteresowanie. Jednostka ETZ, EN61-001, 14WE-07 była gotowa w maju 2006 roku. W dniu 27 maja 2006 roku, Ojciec Święty Benedykt XVI, wyjeżdżając z Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, dokonał poświęcenia „Papieskiego Pociągu”. Ceremonii towarzyszyli biskupi, księża, siostry zakonne i tysiące wiernych zgromadzonych wokół stacji Kraków Łagiewniki.

W dniu 3 czerwca 2006 roku, „Pociąg Papieski” wyruszył w pierwszą trasę z pielgrzymami i turystami. Trasa wiodła ze stacji Kraków Główny – Kraków Płaszów – Kraków Łagiewniki – Skawina – Kalwaria Zebrzydowska – Wadowice. Kolejowy Szlak św. Jana Pawła II to ponad 59 km linii kolejowych, która została zmodernizowana, głównie dla podniesienia prędkości podróżnej. W wyniku robót czas jazdy z Krakowa Głównego do Wadowic skrócił się ze 104 minut do 77 minut. W drugim etapie była budowa łącznicy Kraków Zabłocie – Kraków Krzemionki. Tę ostatnią inwestycję wykonano w okresie 2018 – 2019. Dzięki temu, pociągi z Krakowa Głównego nie musza wjeżdżać na stację Kraków Płaszów, aby zmienić kierunek jazdy i jechać w kierunku Skawiny.

Przejazdy „Pociągiem Papieskim” cieszyły się dużą popularnością, a bilety trzeba było kupować z wyprzedzeniem. W okresie letnim skład pokonywał trasę trzy razy dziennie. W zimie pociąg kursował tylko dwa razy dziennie.

W październiku 2007 roku, skład został przejęty przez Przewozy Regionalne, obecnie PolRegio. Wiązało się to ze zmiana oznaczeń składu z 14WE-07 na oznaczenie EN61-001. Od tego momentu pociąg jest pod opieką Małopolskiego ZPR w Krakowie.

W 2008 roku, zmniejszyła się liczba chętnych i ilość przejazdów zaczęto ograniczać do jednego dziennie. Skracano także kursy, tylko do stacji Kalwaria Zebrzydowska. W wrześniu 2009 roku, całkowite zawieszono kursy, planując tylko kursowanie w ciągu lata 2010 roku. Skład ETZ, EN61-001, 14WE-07 wysyłano więc do innych miast w Polsce i za granicę. Pociąg był na Słowacji, Węgrzech i w Czechach. W 2010 roku, skład skierowano do regularnej obsługi trasy Kraków – Zakopane.

Wiosną 2011 roku, chwilowo wznowiono kursowanie pociągu na trasie Kraków – Wadowice. Jednak skład musiano skierować do naprawy rewizyjnej poziomu R1. Głównie chodziło o remont wózków, które na górskich szlakach szybciej się zużywają. Wózki nie mają instalacji olejenia (smarowania) obrzeży kół. Naprawę przeprowadzono w PR Łódź.

Pociąg powrócił na szlaki, ale trudno mówić o jego regularnym kupowaniu. Skład był wypożyczany przez różne stowarzyszenia dla okolicznościowych przejazdów.

W 2016 roku, „Pociąg Papieski” włączono w Światowe Dni Młodzieży, które odbywały się w Krakowie z Papieżem Franciszkiem. Pociąg woził pielgrzymów w dniach 26–31 lipca 2016 roku.

W maju 2017 roku, pociąg przeszedł remont poziomu P4/2, w ZNT Kruszewiec, koło Opoczna. Zakład ten wchodzi w skład firmy PolRegio i specjalizuje się w naprawach i modernizacji EZT EN57.

W czerwcu 2017 roku, „Pociąg Papieski” kursował pomiędzy trzema miejscowościami, które odwiedził św. Jan Paweł II podczas swoich pielgrzymek – Włocławkiem (w 1991 roku), Bydgoszczą (w 1999 roku) i Toruniem (w 1999 roku).

Od 2018 roku, w związku z dużymi remontami infrastruktury kolejowej w krakowskiej DOKP, „Pociąg Papieski” jest widywany na różnych szlakach, zwłaszcza tych na południe od Krakowa. Obecnie „Pociąg Papieski” kursuje najczęściej w relacji Kraków – Sucha Beskidzka – Żywiec.

W 2019 roku, kiedy otwarto łącznicę Kraków Zabłocie – Kraków Krzemionki, „Papieski Pociąg” jako pierwszy przewiózł po tym szlaku VIP-ów.

W związku z uchwałą Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, o ustanowieniu roku 2020, „Rokiem Świętego Jana Pawła II” oraz przypadającą 100. rocznicą urodzin, przewoźnik PolRegio uczcił pamięć Ojca Świętego Jana Pawła II poprzez zorganizowanie ogólnopolskiej pielgrzymki Pociągiem Papieskim. Pociąg kursował po Polsce odwiedzając miejsca związane ze św. Janem Pawłem II. Pociąg odbył turnee w październiku 2020 rok.

„Pociąg Papieski” najbliższą naprawę poziomu P4 ma zaplanowaną na maj 2022 roku.

Opracował Karol Placha Hetman